Cuộc chiến giá cả trên thị trường xe điện Trung Quốc đang ngày một căng thẳng và tạo ra những kết cục khó lường. Khi các hãng hàng không tranh giành thị phần thì hậu quả có thể là rất lớn. Về cơ bản, không ai muốn bán một sản phẩm rẻ hơn, vì thế điều người tiêu dùng mong đợi chỉ là giá vé máy bay rẻ hơn.

Song, khi một trong những “ông lớn” trong ngành có lợi thế về chi phí, chẳng hạn như một hãng hàng không giá rẻ mạnh tay cắt giảm chi phí nhiều hơn nữa, thì có thể khách hàng sẽ lại tìm đến những sản phẩm có giá rẻ hơn, chất lượng hơn.

Điều này cũng bắt đầu diễn ra trong ngành sản xuất ô tô. Kể từ khi Tesla và Mitsubishi phát triển những chiếc ô tô điện đầu tiên cho thị trường đại chúng vào những năm 2000, các phương tiện chạy bằng pin đã gặp nhiều khó khăn vì chi phí cao hơn. Các nhà sản xuất dù nhận trợ cấp vẫn chật vật với vấn đề trên và thua lỗ là chuyện… bình thường. Tuy nhiên, thực trạng này đang thay đổi và Trung Quốc là thị trường dẫn đầu.

7 trong số 10 mẫu xe bán chạy nhất ở Trung Quốc trong tháng 6 đều là xe điện. Mẫu crossover SUV Model Y của Tesla dễ dàng vượt mặt mọi đối thủ kể từ tháng 2, trong khi chiếc hatchback Dolphin của BYD nhanh chóng đứng trước các đối thủ sừng sỏ chỉ sau vài tháng bắt đầu giao hàng.

Đây cũng là kết quả của cuộc chiến giá cả, được thúc đẩy bởi Tesla. "Chiến trường" này khốc liệt đến mức chính phủ Trung Quốc hồi tháng trước đã phải yêu cầu các hãng sản xuất ô tô phải ký một hiệp ước cam kết cạnh tranh công bằng và kiểm soát “tình trạng bất ổn của giá xe”. Tuy nhiên, cam kết thứ 2 đã được rút lại vào 2 ngày sau đó.

Hiện tại, chưa ai đặt ra câu hỏi rằng cuộc chiến giành thị phần đã tạo ra hậu quả tiêu cực như thế nào. Doanh số bán ô tô trong nửa đầu năm nay tại Trung Quốc vẫn chưa vượt qua mức 11,8 triệu chiếc trong năm 2018. Ngoài ra, thước đo chính về niềm tin của người tiêu dùng vẫn ở mức thấp chưa từng thấy từ những năm 1990.

Trong khi đó, hoạt động nhập khẩu sụt giảm mạnh trong tháng 7 là một dấu hiệu cho thấy nhu cầu ở nền kinh tế lớn thứ 2 vẫn rất thấp. Để giải phóng hàng tồn kho, các nhà sản xuất Trung Quốc đã phải hạ giá cực kỳ mạnh tay. Một số đợt giảm giá mạnh nhất đã diễn ra ở mảng ô tô chạy xăng.

Tuy nhiên, sự thay đổi đáng chú ý nhất đó là biến chuyển trên thị trường xe điện. Model 3 của Tesla, từng được bán lẻ với giá cao gấp đôi so với những mẫu sedan cỡ trung tương đương như BMW AG 3 Series, giờ đây lại là một lựa chọn “phải chăng”.

Cũng như vậy, Dolphin của BYD có giá rẻ hơn khoảng 5.000 NDT (693 USD) so với một chiếc sedan nhỏ gọn tương đương như mẫu Sagitar của VW với giá 125.000 NDT.

Nhìn chung, mức giá “hời” kể trên được hưởng lợi từ việc Trung Quốc giảm thuế 10% đối với người mua xe điện. Song, với người tiêu dùng, thì giá rẻ hơn là yếu tố thu hút họ và tác động về mặt thị phần của mỗi hàng là rất lớn.

Trên toàn thị trường, xe chạy pin và hybrid hiện chiếm 37% doanh số thị trường, vượt xa dự báo trước đó. Mục tiêu của Bắc Kinh đưa ra vào cuối năm 2019 là 25% thị trường sẽ được điện khí hoá vào năm 2025. Chỉ 3 năm trước, báo cáo của Deloitte dự đoán con số trên không thể đạt được cho đến cuối thập kỷ này.

Bloomberg nhận định, thành tích kể trên không phải chỉ là nhất thời. Hãy nhìn vào các nhà sản xuất pin. Cho đến nay, ô tô điện không có lợi thế cạnh tranh về giá vì bộ nguồn và hệ thống truyền động trong xe có giá cao gấp đôi so với xe động cơ đốt trong. Việc thu hẹp khoảng cách này phụ thuộc vào việc giảm chi phí đối với pin. Quá trình này diễn ra chậm chạp do lạm phát tăng cao đã khiến chi phí nguyên liệu thô leo thang.

Song, tình trạng thiếu hụt nhìn chung đã kết thúc. Lợi nhuận ròng quý II tại nhà sản xuất pin lớn nhất thế giới, Contemporary Amperex Technology Co., tăng 54% so với năm trước và LG Energy Solution Ltd. cũng tăng gấp 4 lần. Các nhà phân tích dự đoán lợi nhuận ròng của BYD cũng tăng gấp đôi. Ngoài ra, kết quả kinh doanh của Panasonic cũng đạt thành tích tốt nhất kể từ những năm 1990.

Theo Bloomberg, xu hướng tích cực này sẽ diễn ra một cách bền vững. Giá lithium carbonate ở Trung Quốc đã giảm 1 nửa so với hồi đầu năm, giúp hạ chi phí catot - nguyên liệu chiếm 1 nửa giá của bộ pin. Lợi nhuận ở hầu hết các nhà sản xuất pin lớn cũng tăng so với quý trước, giúp họ có thời gian để chuẩn bị cho giai đoạn cạnh tranh tiếp theo.

Ở hầu hết các thị trường, xe chạy xăng vẫn duy trì được lợi thế chi phí khi bán tại đại lý, dù ngày càng đắt hơn khi đã bao gồm toàn bộ chi phí sở hữu. Tuy nhiên, Trung Quốc đưa ra những bước đi có thể thay đổi cả thị trường xe điện và phần còn lại của thế giới sẽ sớm làm theo.

Tham khảo Bloomberg