Doanh nhân công nghệ người Ấn Độ Kesavan Kandadai đã đạt được nhiều thành tựu, từ ra mắt Amazon Prime Video đến thành lập startup AI sáng tạo của riêng mình. Lục lại những thành tích đáng nể trước đây, dễ dàng nhận ra người đàn ông 45 tuổi này từng tốt nghiệp Học viện Công nghệ Bombay (IIT Bombay).

IIT Bombay, Mumbai, một trong những nơi giáo dục uy tín nhất Ấn Độ, thuộc top các trường công nghệ được thành lập trong khoảng thời gian từ 1950-1960, khi chính phủ nước này cố gắng chạy đua với Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) của Mỹ. Kể từ năm 2008, viện mở rộng hệ thống lên tổng cộng 23 trường.

Mỗi năm, rất nhiều thanh niên Ấn Độ đăng ký thi tuyển vào IIT, song không phải ai cũng vượt qua bài kiểm tra đầu vào khắt khe. Vào năm 2022, IIT chỉ nhận 1,83% số thí sinh nộp đơn - tỷ lệ chọi hơn hẳn so với Ivy League của Mỹ. ‘Cuộc chiến’ kịch tính đến mức Netflix từng sản xuất bộ phim mang tên Kota Factory để khắc họa quá trình gian khổ tại các lò luyện.

Trở thành sinh viên IIT đồng nghĩa với việc bạn đang tiến gần hơn đến đỉnh vinh quang IT. Hầu hết các tuổi lớn trong ngành đều là cựu sinh viên của viện. Trong số 108 kỳ lân, 68 công ty được thành lập bởi ít nhất 1 sinh viên tốt nghiệp IIT, theo dữ liệu từ công ty phân tích Tracxn. Một số công ty lớn tại Thung lũng Silicon cũng được điều hành bởi “IIT-er”.

“Việc đến IIT Kharagpur đã thay đổi hướng đi của cuộc đời tôi”, Giám đốc điều hành Google Sundar Pichai nói trong một bài phát biểu hồi năm 2016. Năm 2005, Hạ viện cũng vinh danh những sinh viên tốt nghiệp IIT vì những đóng góp của họ cho xã hội.

Lợi thế của IIT là mạng lưới các cựu sinh viên rộng lớn. Đây là ‘câu lạc bộ’ với mức độ gắn kết không tưởng trong hệ sinh thái công nghệ Ấn Độ. Bạn nhìn đâu cũng thấy người của IIT, từ cố vấn, founder đến nhà tài trợ.

Ngày bước vào khuôn viên IIT Bombay vào giữa những năm 90, Kesavan Kandadai lần đầu tiên được nhìn thấy máy tính. Các sinh viên đã học cách viết mã và tìm hiểu Thung lũng Silicon, nơi các công ty công nghệ đang đón đầu làn sóng đầu tư khổng lồ. Không lâu sau, Kandadai và các bạn cùng lớp ‘mắc nghiện’ lý tưởng kinh doanh.

“Đây là những ngày đầu tiên của Internet. Có rất nhiều sự cường điệu xung quanh các công ty khởi nghiệp”, Kesavan Kandadai nhớ lại.

Sự bùng nổ công nghệ Ấn Độ đang bắt đầu và IIT là trung tâm. Từ thời sinh viên, Kandadai và 3 người bạn ở cùng ký túc xá đã nảy ra ý tưởng về Albits, một công ty khởi nghiệp chuyên tổ chức các sự kiện và triển lãm thương mại trực tuyến.

“Chúng tôi là một trong số ít người nhìn thấy cơ hội. Chúng tôi cảm thấy mình có thể cùng nhau tạo ra thứ gì đó”, Kesavan Kandadai nói, đồng thời cho biết một nhà đầu tư được kết nối thông qua giáo sư IIT đã chấp nhận mua lại công ty này sau khoảng 18 tháng.

Sau khi bong bóng dotcom nổ tung, giấc mơ khởi nghiệp của sinh viên IIT nhanh chóng nhường chỗ cho chủ nghĩa thực dụng. “Mục tiêu của chúng tôi là các công ty tư vấn nổi tiếng như McKinsey”, Zishaan Hayath, một nhà đầu tư thiên thần từng học IIT Bombay nói.

Tuy nhiên, sức hấp dẫn của công nghệ nhanh chóng quay trở lại. Ba năm sau khi tốt nghiệp, Hayath thành lập Chaupaati Bazaar, một công ty khởi nghiệp mua sắm trực tuyến.

Giống như nhiều IIT-er khác, Hayath biết chính xác nơi mình cần đến khi muốn bắt đầu giấc mơ kinh doanh: mạng lưới cựu sinh viên IIT. Tại một bữa tiệc kỉ niệm, anh gặp đã nhà đồng sáng lập tương lai của mình: doanh nhân nối tiếp Kashyap Deorah.

“Bạn gặp những người phi thường này và thành lập công ty với họ. Rất nhiều cựu sinh viên IIT làm vậy, trong đó có cả tôi”, Hayath nói.

Mumbai Powai theo đó trở thành điểm nóng khởi nghiệp, thậm chí còn được gọi là “Thung lũng Powai”. Các công ty phát triển nhanh — bao gồm trang web bất động sản Housing.com — đã thuê rất nhiều người từng tốt nghiệp IIT Bombay như Hayath để làm cố vấn cho các nhà sáng lập trẻ.

“Bạn sẽ tìm thấy cựu sinh viên IIT ở khắp mọi nơi. Một số đến McKinsey rồi chuyển sang công ty đầu tư mạo hiểm Sequoia. Cuối cùng, họ tự khởi nghiệp”, Hayath nói. Theo Tracxn, bản thân các sinh viên IIT đã nắm bắt được tiềm năng khởi nghiệp. Hiện 4.459 công ty khởi nghiệp ở Ấn Độ có ít nhất 1 founder xuất thân từ IIT.

“Tất cả đều dựa trên cách đào tạo tốt nhất, có tính ứng dụng cao”, Prabhu Rajagopal, giáo sư tại IIT Madras ở Chennai, nói với Rest of World.

Founder gã khổng lồ thương mại điện tử Flipkart là Binny Bansal và Sachin Bansal - 2 cựu sinh viên IIT Delhi. Họ biết nhau sau khi chuyển đến Bengaluru và tham gia nhóm các cựu sinh viên IIT.

Sau khi thành lập Flipkart vào năm 2007, đôi bạn cũng chiêu mộ khá nhiều cựu sinh viên IIT, trong đó có Sujeet Kumar. “IIT giúp chúng tôi kết nối với đúng người. Các nhân sự quan trọng đầu tiên tại Flipkart đều đến từ IIT”, Kumar nói.

Đối với những người sáng lập Flipkart, nền tảng IIT còn giúp đảm bảo nguồn vốn ban đầu. “Tôi đã nghe về họ từ các đồng nghiệp cũ, rằng hai sinh viên tốt nghiệp IIT Delhi này đang tạo ra ‘Amazon’ cho Ấn Độ”, sinh viên tốt nghiệp IIT Kanpur Abhishek Goyal nói với Rest of World. “Mọi người đều nói về họ”.

“IIT đã tạo ra nền tảng nhân sự với những vai trò khác nhau, từ Vùng Vịnh đến Bangalore. Nếu bạn đến từ IIT, gọi điện hoặc viết thư cho bất kỳ ai trong số các cựu sinh viên, chắc hẳn bạn sẽ có một cuộc trò chuyện vui vẻ”, Ankit Nagori, cựu sinh viên IIT Guwahati, kiêm Giám đốc kinh doanh Flipkart nói.

Tuy nhiên, không phải cựu sinh viên IIT nào cũng có sự nghiệp thăng hoa. Nhiều người cảm thấy mình giống kẻ ngoài cuộc. Một số sinh viên còn phải vật lộn để đối phó với áp lực học tập tại trường.

IIT từng chứng kiến khủng hoảng tự tử. Trong 5 năm, 33 sinh viên đã tự tử. Nguyên nhân được cho là có liên quan đến phân biệt đẳng cấp. 60% sinh viên đã bỏ học tại 7 viện IIT từ năm 2016 đến năm 2021.

Vào năm 2021, video quay cảnh giáo sư IIT Kharagpur mắng một sinh viên được cho là dấu hiệu cho thấy chủ nghĩa phân biệt vẫn còn. Để hạn chế vấn đề này, IIT Bombay năm ngoái đã giới thiệu một khóa học bắt buộc về nhận thức, đồng thời đặt ra quy định sinh viên không được phép hỏi nhau về thứ hạng nhập học.

Nữ sinh IIT từng bị đánh giá thấp. Theo Anu Acharya, người sáng lập công ty thử nghiệm DNA, lớp học 400 sinh viên năm nhất chỉ có 10 người là con gái vào năm 1990. Có những khóa cô là nữ sinh duy nhất trong lớp.

Neha Singh, một cựu sinh viên IIT, cũng cảm nhận rõ sự mất cân bằng giới tính. Cô nhớ một nhóm khoảng 500 sinh viên hồi năm 2003 chỉ có 30 nữ sinh.

Shruti, Giám đốc điều hành của công ty khởi nghiệp bán buôn ApnaKlub, cũng cho biết cô nằm trong số ít những nữ sinh thuộc lớp gồm gần 500 sinh viên.

“Sự chú ý dành cho nữ sinh được thể hiện rõ ngay từ những ngày đầu tiên. Nhiều lúc, chúng tôi cảm nhận rõ sự thờ ơ”, Shruti nói.

Để khuyến khích thêm nhiều cô gái tham gia học tại IIT, chính phủ năm 2018 đã tung ra nhiều các suất nhập học bổ sung chỉ dành cho nữ sinh. Đến năm 2022, 20% sinh viên IIT năm thứ nhất là nữ, so với 9% vào năm 2017.

Prinal Kumat, hiện là sinh viên năm thứ hai tại IIT Madras, nói: “Trong mọi sự kiện, nữ sinh góp mặt ngày càng nhiều. Tỷ lệ này chắc chắn sẽ tăng lên”.

Theo: Rest of World