Báo cáo mới nhất của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thông cho thấy hết tháng 7, tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thuỷ sản chỉ đạt 29,13 tỷ USD, giảm 9,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, xuất khẩu thuỷ sản và lâm sản giảm mạnh nhất lần lượt đạt 4,95 tỷ USD và 7,79 tỷ USD, giảm 25,4% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trước bối cảnh khó khăn, Vinacas vừa đề nghị điều chỉnh kim ngạch xuất khẩu điều năm nay xuống 3,05 tỷ USD. Trước đó, hiệp hội này cũng xin điều chỉnh xuất khẩu từ 3,8 tỷ USD theo kế hoạch của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn xuống 3,1 tỷ USD.

Tương tự, đối với nhóm lâm sản dù kỳ vọng xuất khẩu thu về 18 tỷ USD nhưng giá nguyên liệu gỗ và sản phẩm từ gỗ đang giảm rất mạnh và gặp nhiều thách thức từ thị trường nên hạ mục tiêu còn 14 tỷ USD.

Với thuỷ sản, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết cũng đã hạ mục tiêu xuất khẩu thuỷ sản năm nay thấp hơn nhiều so với 2022. Trong đó, đơn vị này đưa ra 2 kịch bản. 5 tháng cuối năm, nếu xuất khẩu thuận lợi, tổng kim ngạch xuất khẩu cả năm sẽ đạt trên 9 tỷ USD, giảm 15-16% so với năm 2022.

Ở kịch bản kém lạc quan, xuất khẩu có thể chỉ mang về 8,5-8,7 tỷ USD. Xuất khẩu hải sản sẽ xấu hơn nếu kết quả thanh tra chương trình chống khai thác IUU của EC (Cộng đồng châu Âu) tháng 10 tới không đạt được kỳ vọng tháo gỡ thẻ vàng.

Nguyên nhân khiến các nhóm ngành hạ chỉ tiêu xuất khẩu là do sức tiêu thụ hàng hoá trên toàn cầu còn nhiều bất ổn. Ông Nguyễn Chánh Phương, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký HAWA cho biết, mùa Thu nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm gỗ và nội thất tại thị trường Mỹ, châu Âu khá thấp. Trong khi đó, ảnh hưởng của đồng euro tăng cao đang khiến các doanh nghiệp xuất nhập khẩu gặp khó về nguyên liệu. Ngoài ra, xu hướng tiêu dùng của người dân châu Âu có nhiều điều chỉnh nên nhu cầu thấp hơn so với cùng kỳ.

Chia sẻ với VnExpress, các doanh nghiệp xuất khẩu điều cho biết nhu cầu tiêu thụ trên thế giới đối với hạt điều đang chậm lại. Nguồn cung nguyên liệu từ các nước châu Phi đang tiến dần đến việc tự sản xuất chế biến nhân điều. Do đó, nguồn nguyên liệu châu Phi nhập về Việt Nam thường là điều thô phẩm cấp thấp. Doanh nghiệp nhập hàng lưu kho thời gian dài sẽ ảnh hưởng chất lượng.

Với nhóm ngành thuỷ sản, các doanh nghiệp đều thừa nhận đơn hàng xuất khẩu sang thị trường Mỹ, Trung Quốc giảm 20-30% so với cùng kỳ năm ngoái. Hiện, chi phí đầu vào cao nhưng giá bán sản phẩm thấp đang khiến nông dân bỏ ao. Dẫn tới, nguồn cung cho thị trường giảm nên hoạt động xuất khẩu lao dốc. Ngoài ra, các doanh nghiệp thuỷ sản cũng trong thời gian xem xét, rà soát lại chi phí sản xuất nên không mở rộng đầu tư và thị trường xuất khẩu. Nhiều doanh nghiệp thuỷ sản khác chọn cách tìm chỗ đứng ở thị trường nội địa để giảm chi phí.

Ông Trương Đình Hòe - Tổng thư ký VASEP khuyên các doanh nghiệp thủy sản cần giữ liên hệ chặt chẽ đối với các nhà nhập khẩu, giữ cho được các thị trường có nhu cầu lớn. Từ nay đến cuối năm, cần quan tâm tới thị trường Trung Quốc, bởi thị trường này phục hồi nhanh.

Theo VASEP, thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam là Mỹ được dự đoán sẽ phục hồi vào những tháng cuối năm khi nhu cầu phục vụ dịp lễ tăng. Với thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, dự báo tăng nhẹ trở lại vào đầu quý IV.

Nói tại họp báo thường kỳ tháng 7, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Phùng Đức Tiến khuyên các doanh nghiệp cần chủ động cân đối nguồn nguyên liệu và tài chính để giữ khách hàng truyền thống; điều chỉnh cơ cấu thị trường xuất khẩu và cơ cấu sản phẩm. Ngoài ra, doanh nghiệp cần nắm bắt cơ hội ưu đãi thuế quan của các hiệp định thương mại tự do để giữ được vị thế cạnh tranh trên thị trường thế giới.

Năm nay, Bộ kỳ vọng mục tiêu xuất khẩu 54-55 tỷ USD của ngành nông nghiệp có thể hoàn thành nếu hai ngành chủ lực là lâm nghiệp và thủy sản lấy lại được đà tăng trưởng trong nửa cuối năm 2023.

Dù chỉ còn 5 tháng, Bộ cho rằng thị trường có dấu hiệu ấm lên - châu Á ghi nhận mức tăng trưởng nhẹ 2,3%. Trung Quốc cũng đang quan tâm nhiều hơn tới nông lâm thuỷ sản Việt Nam. Đặc biệt, nông sản đang là mặt hàng được Trung Quốc tăng mua.

Đánh giá của Công ty cổ phần chứng khoán SSI cho rằng, các công ty kinh doanh xuất khẩu thủy sản sẽ bắt đầu ghi nhận mức lợi nhuận cải thiện trong nửa cuối năm, nhờ chi phí nguyên liệu và vận chuyển giảm.

SSI kỳ vọng các doanh nghiệp xuất khẩu hàng đầu vào thị trường Mỹ sẽ ghi nhận mức lợi nhuận quý III giảm nhẹ hoặc đi ngang so với cùng kỳ và tăng trưởng lợi nhuận dương từ quý IV.

Thi Hà