Tại Hội nghị đối thoại giữa Lãnh đạo TP HCM và doanh nghiệp Hàn Quốc chiều 16/8, ông Youn Chel Woon, Tổng giám đốc Samsung Electronics HCMC CE Complex (SEHC) cho biết nhà máy tại Khu công nghệ cao TP HCM (SHTP) có tỷ trọng xuất khẩu đến 90%. Năm 2020, họ đã xin phép chuyển đổi từ loại hình doanh nghiệp thông thường sang doanh nghiệp chế xuất (EPE) và được phê duyệt vào 1/5/2021.

Tuy nhiên, trước và sau khi chuyển đổi loại hình doanh nghiệp thì phát sinh vấn đề hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT). Cụ thể, SEHC chưa được hoàn số tiền 24 triệu USD cho giai đoạn trước khi chuyển đổi sang EPE. Cùng với đó, 20 triệu trong vòng 18 tháng (từ tháng 6/2021 đến tháng 12/2022) cũng chưa được hoàn. Tổng cộng số tiền thuế VAT chờ hoàn đến 44 triệu USD, tương đương khoảng 1.000 tỷ đồng.

Ông Youn Chel Woon cho hay tháng 7/2022, Cục thuế TP HCM đã kiểm tra trong 2 tháng để đánh giá tính phù hợp của việc hoàn thuế và 2 lần gửi công văn báo lên Tổng cục thuế. Đến 3/7, Tổng cục thuế chủ trì một cuộc họp với các bên để thảo luận vấn đề này nhưng chưa có quyết định nào được đưa ra.

"Tính từ thời điểm bắt đầu phát sinh tiền thuế VAT chưa được hoàn đến nay đã hơn 2 năm, tuy nhiên hoàn toàn chưa có bất cứ giải quyết nào được thực hiện", ông Youn Chel Woon nói. Tổng giám đốc SEHC kiến nghị UBND TP HCM không nên hoàn toàn phó thác vụ việc cho trung ương mà cần tích cực hơn. "Một số nhà cung cấp vật tư cho chúng tôi cũng đã và đang gặp khó khăn lớn nhỏ về việc hoàn thuế VAT", ông nói thêm.

Cùng với Samsung, một số doanh nghiệp Hàn Quốc khác cũng "than" về thủ tục hoàn thuế. Ông Roh Woong Ho, Tổng giám đốc CJ Foods Việt Nam đã ký hợp đồng chuyển vào sản xuất tại khu công nghiệp Hiệp Phước từ tháng 7/2017. Theo hợp đồng thì họ nhận được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong 2019 nhưng đến nay vẫn chưa có. Vì vậy, công ty không đủ giấy tờ để xin hoàn thuế VAT.

Tại đối thoại, ông Choi Bundo, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại và công nghiệp Hàn Quốc tại miền Trung và miền Nam Việt Nam (KoCham) cho biết hoàn thuế VAT là một trong những vướng mắc chính của các doanh nghiệp nước này. "Thời gian giải quyết vấn đề hoàn thuế VAT dần tốn nhiều thời gian hơn, nên chúng tôi kính đề nghị các cơ quan hữu quan sớm cải thiện về điều này", ông nói.

Ngoài ra, ông Choi cho biết đã nhận được thông tin một số doanh nghiệp không thực hiện hoàn thuế liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu tại chỗ. Đại diện KoCham đặt vấn đề rằng Tổng cục Hải quan và Tổng cục Thuế là hai cơ quan cùng trực thuộc Bộ Tài chính Việt Nam. Tuy nhiên, ông thấy khó hiểu khi Tổng cục Thuế lại không chấp thuận hoàn thuế VAT đối với các trường hợp đã được cơ quan hải quan công nhận và cấp phép.

Phản hồi vướng mắc của SEHC, ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó Cục trưởng Cục thuế TP HCM cho biết cơ quan này đang xin ý kiến Bộ Tài chính về quyết định sau cùng, liên quan đến việc Cục thuế hay Hải quan sẽ hoàn thuế cho doanh nghiệp.

Về trường hợp của CJ Foods, Cục thuế sẽ xem xét hồ sơ hoàn thuế của công ty khi được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Đại diện Sở Tài Nguyên - Môi trường TP HCM giải thích tiến độ chậm do khu công nghiệp Hiệp Phước chuyển đổi từ mô hình cho thuê đất thu tiền hàng năm sang đóng tiền đất một lần.

Do đó, sở đang thuê đơn vị thẩm định giá và tháng này sẽ có báo cáo với UBND TP HCM. Sau khi hoàn tất định giá mới có thể cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Chủ tịch UBND TP HCM ra kỳ hạn đến tháng 9 sở này phải hoàn tất xong thủ tục đất đai cho doanh nghiệp nhằm sớm hoàn thiện hồ sơ hoàn thuế.

Bên cạnh hoàn thuế, việc định giá đất, kế hoạch thay đổi chính sách xuất nhập khẩu tại chỗ và phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ cũng là trăn trở của các doanh nghiệp Hàn Quốc. Đơn cử dự án khu đô thị mới Nhà Bè Metrocity GS của GS Engineering & Contruction khởi động từ 2014 đến nay vẫn chưa hoàn tất việc thẩm định giá đất. Hay như tuyến Tân Sơn Nhất - Bình Lợi - vành đai ngoài đã được công ty hoàn tất và bàn giao cho thành phố 7 năm nhưng vẫn chưa được quyết toán chi phí xây dựng.

Phía Kocham cũng bày tỏ quan ngại về kế hoạch thay đổi chính sách xuất nhập khẩu tại chỗ của Việt Nam, vốn là ưu thế hàng đầu để thu hút FDI. "Việc bãi bỏ không chỉ làm giảm sức cạnh tranh trong việc thu hút FDI so với Thái Lan, Indonesia mà còn khiến hoạt động kinh doanh của những doanh nghiệp cung cấp nguyên phụ liệu ở Việt Nam thêm khó khăn và có thể dẫn đến nguy cơ phá sản hàng loạt". ông Kim Nyoun Ho, Phó chủ tịch Kocham nói.

Ông Choi Bundo cho biết trong 1.800 doanh nghiệp phụ trợ của Việt Nam thì có khoảng 300 tham gia vào mạng lưới các công ty đa quốc gia. Điều này khiến các doanh nghiệp Hàn Quốc sau khi đầu tư vào thì không tìm được nhà cung cấp phù hợp, buộc phải nhập khẩu đầu vào. Ông cho rằng Việt Nam đang cấp bách xây dựng một kế hoạch phát triển công nghiệp hỗ trợ cụ thể, hiệu quả và thiết thực.

Phản hồi các vấn đề, Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi nói cần xin lỗi GS Engineering & Contruction vì vấn đề thẩm định giá đất có tiến triển nhưng chưa đạt kết quả cuối cùng. Trong khi đó, việc thanh toán cho vành đai ngoài của nhà thầu này đang chờ kết luận từ Bộ Tài chính do dự án thuộc nhóm Bộ đang kiểm tra.

Ông Mãi cho hay các vấn đề hoàn thuế VAT, thay đổi chính sách xuất nhập khẩu tại chỗ sẽ được thành phố tiếp thu và phản ánh với các bộ ngành trung ương. Ông đề xuất cùng Samsung và các doanh nghiệp Hàn Quốc tổ chức diễn đàn bàn bạc sâu hơn để tìm hiểu về nhu cầu, năng lực, tiêu chuẩn và quy định của nhau để tháo gỡ nút thắt công nghiệp phụ trợ.

"Thành phố sẽ thành lập tổ công tác giải quyết các vấn đề vướng mắc của cộng đồng nhà đầu tư Hàn Quốc. Trong tháng này chúng tôi sẽ có đề xuất cụ thể đến Lãnh sự Hàn Quốc tại TP HCM và Kocham", ông Mãi thông báo.

Hàn Quốc là một trong những đối tác thương mại lớn của TP HCM, đứng thứ 4/120 quốc gia và vùng lãnh thổ có vốn đầu tư trực tiếp. Năm 2022, có 125 dự án đầu tư của nhà đầu tư nước này, với hơn 60,6 triệu USD được rót vào. Lũy kế đến nay, Hàn Quốc đã có 2.135 dự án, tổng vốn đầu tư hơn 5,5 tỷ USD (chiếm 9,64%).

Đây là lần đối thoại thứ ba của hai bên. Sau đối thoại ngày 24/6 năm ngoái, UBND TP HCM đã tháo gỡ được 13 trường hợp trong tổng số 21 đề xuất vướng mắc của các doanh nghiệp Hàn Quốc.

Viễn Thông