Người nuôi cá tra đối diện nhiều thách thức

Thông tin từ Vietnamplus, theo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Đồng Tháp, xuất khẩu cá tra trong quý 1 tương đối thuận lợi nhưng bước sang quý 2, tình hình xuất khẩu cá tra gặp khó khăn, số đơn hàng xuất khẩu ít nên các doanh nghiệp chế biến giảm công suất hoạt động dẫn đến tình hình tiêu thụ cá tra chậm, kéo theo giá bán giảm ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất.

Hiện do giá nhiên liệu, vật tư đầu vào tăng, kéo theo giá thành sản xuất của các sản phẩm thủy sản tăng, làm ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của người nuôi.

Tình hình tiêu thụ cá tra tương đối chậm, do giá bán thấp, thị trường xuất khẩu gặp khó khăn, các doanh nghiệp ký kết đơn hàng không nhiều, trong khi sản phẩm chế biến tồn kho còn nhiều. Thời gian nuôi kéo dài đã làm tăng chi phí sản xuất.

Người nuôi cá tra đang gặp khó khăn do giá nguyên liệu đầu vào như: thức ăn, thuốc, nhiên liệu... tăng, ảnh hưởng đến sản xuất. 

Theo nhiều hộ nuôi cá tra nguyên liệu tại huyện Châu Thành, cá tra nguyên liệu (kích cỡ 1,5kg) có giá 28.500-29.000 đồng/kg, giảm khoảng 1.500-2.000 đồng/kg so với thời điểm đầu năm. Trong khi đó, giá thành khoảng 28.000 đồng/kg cá tra nguyên liệu.   

Trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp có 22 doanh nghiệp chế biến cá tra xuất khẩu, tổng công suất thiết kế hơn 467 tấn thành phẩm/năm.

Hiện nay sản phẩm cá tra được xuất khẩu sang 134 quốc gia, trong đó có các thị trường chủ lực như: Trung Quốc, Mỹ, ASEAN, EU, Anh, Mexico, Brazil, Colombia.

Nuôi cá tra không chỉ mang lại những giá trị kinh tế cho địa phương mà còn góp phần tạo ra chuỗi ngành nghề liên quan, giải quyết công ăn việc làm cho hàng trăm nghìn lao động trong tỉnh Đồng Tháp.

Chiến lược xuất khẩu cá tra

Theo Bnews, trước tình hình xuất khẩu giảm, người nuôi lỗ, tỉnh Đồng Tháp hướng đến chiến lược truyền thông xuất khẩu và tiêu thụ nội địa cho ngành hàng cá tra.

Ông Nguyễn Hữu Dũng – Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Đồng Tháp cho biết, xuất khẩu cá tra là một trong những ngành hàng xuất khẩu chủ lực của tỉnh, chiếm khoảng hơn 65% kim ngạch xuất khẩu. Đồng Tháp hiện có 27 doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu thủy sản.

Tính vào thời điểm trước dịch Covid-19, các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra của tỉnh đã xuất khẩu sang 100 quốc gia và vùng lãnh thổ; trong đó, gồm những thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản…Thế nhưng, từ đầu năm 2023 đến nay, tình hình tiêu thụ cá tra tại hầu hết các thị trường trên thế giới đều sụt giảm, tác động không nhỏ đến ngành chế biến thuỷ sản cá tra.

Cùng đó, thị trường xuất khẩu cá tra của tỉnh bị thu hẹp, chỉ còn khoảng hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ. Kim ngạch xuất khẩu 6 tháng sang hầu hết các thị trường đều bị sụt giảm. Đơn cử như đối với thị trường Mỹ chiếm tỉ trọng 26% trong tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của tỉnh (giảm 57% so với cùng kỳ năm 2022); thị trường Trung Quốc chiếm tỉ trọng 25,4% (giảm 44%); thị trường EU chiếm tỉ trọng 11% (giảm 14%).       

Đầu tháng 8/2023, giá thành sản xuất cá tra thịt trắng trung bình 26.847 đồng/kg, giá bán bình quân 26.300 đồng, người nuôi cá tra lỗ trên 254 triệu đồng/ha/vụ; xuất khẩu cá tra giảm hơn 27%/.

Hiện tại, Đồng Tháp có 27 doanh nghiệp với 28 dự án chế biến cá tra phi lê xuất khẩu, tổng công suất thiết kế trên 700.000 tấn/năm, thu hút trên 20.000 lao động; đáp ứng đủ các điều kiện sản xuất an toàn trong nước và quốc tế (BRC, ISO, HACCP, …).

Bên cạnh đó, có 13 doanh nghiệp chế biến phụ phẩm từ cá tra, tạo ra các sản phẩm giá trị gia tăng như collagen, dầu cá, bột cá, mỡ cá,…với công suất thiết kế khoảng 350.000 tấn/năm, hàng năm cung ứng ra thị trường trên 80.000 tấn bột cá, mỡ cá; khoảng 1.800 tấn collagen và 17.700 tấn dầu cá.

Theo các doanh nghiệp, khó khăn hiện nay của ngành hàng cá tra là thị trường xuất khẩu sụt giảm, giá bán thấp, sản phẩm lưu kho nhiều; chuỗi ngành hàng còn lỏng. Trong khi đó, giá thành nuôi cá tra tăng, nhà máy vẫn phải duy trì sản xuất để giữ chân công nhân có tay nghề, chi phí lưu kho tăng cao, thiếu vốn ...

Chính vì vậy, doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu cá tra trong tỉnh mong muốn ngành chức năng hỗ trợ tiếp cận nhanh và thuận lợi các cơ chế, chính sách ưu đãi; củng cố chuỗi giá trị ngành hàng cá tra; trong đó, có quy hoạch vùng nuôi, kiểm soát và nâng cao chất lượng con giống; tăng cường xúc tiến thương mại, có chiến lược truyền thông cho ngành hàng, đẩy mạnh tiêu thụ nội địa.

Ngoài ra, doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu cá tra cũng mong muốn nhận được thông tin thị trường để điều tiết sản xuất. Để giảm chi phí đầu vào, nhất là thức ăn thủy sản, doanh nghiệp kiến nghị giảm thuế nhập khẩu đối với nguyên liệu làm thức ăn, tăng diện tích trồng ngô, đậu nành trong nước…

Để giúp ngành hàng cá tra vượt qua được giai đoạn khó khăn, doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu cá tra đề xuất tỉnh và các bộ, ngành Trung ương có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn hiện nay. Đặc biệt, cần tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp tiếp cận nguồn tín dụng, quảng bá xúc tiến cho sản phẩm cá tra ở thị trường mới, giảm thuế nhập khẩu cho mặt hàng là nguyên liệu đầu vào trong sản xuất thức ăn, đẩy mạnh quảng bá, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm cá tra…

Chia sẻ khó khăn cùng với doanh nghiệp, đại diện các ngành chuyên môn Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, dự báo từ nay đến cuối năm, tình hình xuất khẩu sẽ có dấu hiệu lạc quan trở lại.

Tuy nhiên, các ngành cũng đề nghị doanh nghiệp tỉnh Đồng Tháp có giải pháp chủ động tiếp cận thị trường xuất khẩu mới, nghiên cứu chiến lược phát triển sản phẩm phù hợp với từng thị trường để xây dựng thương hiệu và đẩy mạnh quảng bá hình ảnh cá tra Việt Nam. Đây là hướng đi tất yếu nhằm nâng tầm vị thế cho cá tra Việt Nam và giải pháp để ngành hàng này phát triển bền vững.  

Đào Vũ (Tổng hợp)