Lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Bộ KH-CN liên quan trách nhiệm nhưng không bị xử lý hình sự
Trong số những cán bộ, lãnh đạo được làm rõ trong vụ án này, cơ quan CQĐT Bộ Công an xác định có trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN) Huỳnh Thành Đạt và nguyên Thứ trưởng Bộ KH-CN Trần Văn Tùng (mới nghỉ hưu) cùng nhiều cá nhân khác.
Theo kết luận, trong quá trình nghiệm thu, chuyển giao, thông tin tuyên truyền và khen thưởng đề tài nghiên cứu, chế tạo kit xét nghiệm của Công ty Việt Á, một số lãnh đạo, cựu lãnh đạo tại Bộ KH-CN đã có vi phạm.
Trong đó, ông Huỳnh Thành Đạt giữ chức Bộ trưởng Bộ KH-CN từ ngày 12-11-2020 đến nay. Khi ông Đạt tiếp nhận chức vụ Bộ trưởng thì Bộ Y tế đã cấp số đăng ký lưu hành tạm thời test xét nghiệm cho Công ty Việt Á.
Cơ quan điều tra đánh giá, ông Đạt không được đơn vị, cá nhân nào báo cáo về việc quản lý, xử lý kết quả đề tài nghiên cứu, chế tạo test xét nghiệm của Việt Á. Do không nhận thức được trách nhiệm của Bộ KH-CN trong việc quản lý, xử lý kết quả nghiên cứu đề tài nên ông Đạt không kiến nghị thu hồi số đăng ký lưu hành test xét nghiệm của Công ty Việt Á.
Cơ quan điều tra xác định, ông Huỳnh Thành Đạt không can thiệp, tác động hoặc thông đồng, thỏa thuận với bất kỳ đơn vị, cá nhân nào và không được lợi liên quan đến đề tài nghiên cứu, chế tạo test xét nghiệm của Việt Á.
Còn cựu Thứ trưởng Trần Văn Tùng, dù được ủy nhiệm thực hiện nhiệm vụ Bộ trưởng, điều hành chung toàn bộ hoạt động của Bộ từ ngày 25-9 đến ngày 12-11-2020. Tuy nhiên, việc quản lý đề tài, xử lý kết quả nghiên cứu test xét nghiệm của Việt Á giai đoạn này vẫn thuộc trách nhiệm của ông Chu Ngọc Anh (cựu Bộ trưởng). Bởi đến ngày 12-11-2020, Quốc hội mới miễn nhiệm chức vụ Bộ trưởng Bộ KH-CN đối với ông Chu Ngọc Anh.
Ông Nguyễn Đình Hậu - Vụ trưởng Vụ KH-CN các ngành kinh tế kỹ thuật (Bộ KH-CN) đã phân công Vụ phó Trịnh Thanh Hùng ký hợp đồng thực hiện đề tài, thực hiện chức năng nhiệm vụ quản lý, xử lý kết quả nghiên cứu. Quá trình thực hiện, ông Hùng chịu sự chỉ đạo trực tiếp của ông Chu Ngọc Anh, nên ông Hậu không biết về các sai phạm.
Do vậy, cơ quan điều tra đánh giá, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt, nguyên Thứ trưởng Trần Văn Tùng, Vụ trưởng Nguyễn Đình Hậu và một số cá nhân có liên quan đến việc quản lý đề tài, khen thưởng, thông tin tuyên truyền đề tài nghiên cứu, chế tạo test xét nghiệm có trách nhiệm liên quan đến vụ án “nhưng chưa đến mức xem xét trách nhiệm hình sự”.
Cơ quan CSĐT Bộ Công an sẽ kiến nghị các cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định về Đảng, chính quyền đối với những cá nhân trên.
Hai nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế "không có động cơ vụ lợi"
Theo Cơ quan CSĐT-Bộ Công an, ông Nguyễn Trường Sơn (cựu Thứ trưởng Bộ Y tế) biết test xét nghiệm là sản phẩm thuộc Đề tài nghiên cứu do Bộ KH-CN giao Học viện Quân y chủ trì, là tài sản thuộc sở hữu Nhà nước; các hồ sơ, tài liệu do Công ty Việt Á cung cấp không đầy đủ theo quy định.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Minh Tuấn (Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế, Bộ Y tế) tham mưu nên ông Sơn vẫn ký quyết định cấp số đăng ký lưu hành chính thức test xét nghiệm cho Công ty Việt Á. Từ đó, công ty này đã sản xuất, kinh doanh, thu lợi trái phép, gây thiệt hại lớn cho Nhà nước, tổ chức, cá nhân.
Đánh giá hành vi của ông Sơn có dấu hiệu của tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, nhưng CQĐT cũng xác định việc ông Sơn ký các quyết định trên không phải là nhiệm vụ thường xuyên.
Ông Nguyễn Trường Sơn cũng không thông đồng, thỏa thuận để làm lợi cho Việt Á; không được hưởng lợi, không có động cơ vụ lợi. Ngoài ra, ông Sơn cũng đã bị kỷ luật về mặt Đảng và chính quyền. Vì vậy, cơ quan điều tra không khởi tố điều tra đối với ông Sơn.
Với cựu Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường, CQĐT cũng xác định có liên quan đến việc cấp số đăng ký lưu hành test xét nghiệm cho Công ty Việt Á và việc kiểm tra giá hiệp thương test xét nghiệm. Theo kết luận điều tra, trong việc kiểm tra giá hiệp thương, ông Cường có dấu hiệu né tránh, đùn đẩy trách nhiệm cho ông Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Y tế). Tuy nhiên, cơ quan điều tra xác định ông Cường không thông đồng, thỏa thuận để làm lợi cho Công ty Việt Á; không được hưởng lợi, không có động cơ vụ lợi.
Cơ quan CSĐT Bộ Công an kết luận sai phạm trong việc kiểm tra giá trách nhiệm chính thuộc về Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long. Việc không có kết quả kiểm tra giá hiệp thương là chủ đích của Nguyễn Nam Liên (Vụ trưởng Vụ Kế hoạch và Tài chính) và Nguyễn Thanh Long nên không xem xét trách nhiệm hình sự đối với ông Cường. Hiện nay, ông Cường cũng đang thi hành bản án 3 năm tù giam trong vụ buôn thuốc ung thư giả.
Cơ quan CSĐT-Bộ Công an cũng cho biết, ngoài các bị can đã bị đề nghị truy tố, còn một số cá nhân có hành vi, vi phạm liên quan ở mức độ khác nhau. Căn cứ tính chất, mức độ của hành vi sai phạm, đường lối, chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước, cơ quan điều tra kết luận và có văn bản kiến nghị các cơ quan chủ quản xử lý nghiêm theo các quy định.
