Theo lời khai của Phan Quốc Việt, Chủ tịch Hội đồng quản trị, kiêm Tổng Giám đốc Công ty Việt Á và Nguyễn Văn Trịnh, hai bên đã quen biết và duy trì mối quan hệ từ năm 2017, khi Trịnh đi cùng Nguyễn Thanh Long, lúc đó là Thứ trưởng Bộ Y tế và Thư ký ông Long là Nguyễn Huỳnh đến dự khai trương 1 phòng khám theo mô hình xã hội hóa (PPP) và kết hợp đi thăm phòng khám khác cùng tại Quận 3, TPHCM.
Khi đại dịch xảy ra, với mục đích để Công ty Việt Á được sử dụng kết quả nghiên cứu Test xét nghiệm Covid-19 thuộc sở hữu Nhà nước lập hồ sơ đăng ký và được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành cho Công ty Việt Á, Việt đã đề nghị và được Nguyễn Văn Trịnh, Nguyễn Thanh Long, Bộ trưởng Bộ Y tế; Nguyễn Huỳnh, Thư ký Nguyễn Thanh Long can thiệp, tác động, chỉ đạo Nguyễn Minh Tuấn, nguyên Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị & Công trình y tế (đơn vị đầu mối cấp số đăng ký lưu hành của Bộ Y tế) hoàn thiện hồ sơ, ký Tờ trình để ông Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Bộ Y tế ký các quyết định cấp số đăng ký lưu hành tạm thời, chính thức Test xét nghiệm Covid-19 cho Công ty Việt Á không đúng đối tượng, trái quy định pháp luật, giúp công ty này sử dụng để sản xuất, kinh doanh, thu lợi nhuận trái phép, gây thiệt hại tài sản cho Nhà nước, tổ chức, cá nhân.
Cụ thể, Nguyễn Văn Trịnh đã can thiệp, chỉ đạo để Bộ Y tế ban hành văn bản, xóa bỏ nội dung liên hệ Công ty Phù Sa, tạo điều kiện thuận lợi cho Công ty Việt Á trong việc tiêu thụ Test xét nghiệm.
Đồng thời, hướng dẫn Công ty Việt Á lập hồ sơ đăng ký, chỉ đạo Nguyễn Huỳnh giới thiệu, giúp Công ty Việt Á được Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương kiểm định chất lượng Test xét nghiệm, làm căn cứ lập hồ sơ đăng ký lưu hành gửi Bộ Y tế; sau đó, tiếp tục chỉ đạo Nguyễn Minh Tuấn hoàn thiện hồ sơ để Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành Test xét nghiệm cho Công ty Việt Á.
Nguyễn Văn Trịnh còn can thiệp, tác động Nguyễn Nam Liên, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính giúp Công ty Việt Á được Bộ Y tế sử dụng nguồn tiền tài trợ từ 7 ngân hàng thương mại để thanh toán tiền mua 200.000 Test xét nghiệm theo kết quả hiệp thương giữa Bộ Y tế và Công ty Việt Á với đơn giá 470.000 đồng/Test.
Theo kết luận điều tra, ngày 13/2/2020, Việt nhắn tin cho Trịnh báo cáo việc Công ty Việt Á đã phối hợp với Học viện Quân y nghiên cứu và sản xuất thử nghiệm thành công Test xét nghiệm Covid-19, chuẩn bị lập hồ sơ gửi Bộ Y tế xin cấp số đăng ký lưu hành và nhờ Trịnh quan tâm giúp đỡ Công ty Việt Á.
Ngày 14/2/2020, Nguyễn Huỳnh gọi điện cho Trịnh nói có văn bản số 465 ngày 4/2/2020 của Bộ Y tế do ông Hà Anh Đức, Phó Chánh văn phòng Bộ Y tế ký, thông báo kết luận cuộc họp giao ban lãnh đạo Bộ Y tế ngày 31/1/2020, trong đó có nội dung “Phân công ông Nguyễn Trường Sơn chỉ đạo các cơ sở y tế trên cả nước liên hệ Công ty TNHH MTV Sinh hóa Phù Sa để mua sinh phẩm xét nghiệm...”.
Tối cùng ngày 14/2, Huỳnh và Việt gặp Nguyễn Văn Trịnh tại nhà Trịnh ở phố Vạn Phúc, quận Ba Đình, TP. Hà Nội. Tại đây, Việt đưa cho Trịnh xem ảnh chụp nội dung văn bản số 465 và nhờ Trịnh xử lý giúp để Bộ Y tế ban hành văn bản khác, nếu để nội dung này sẽ ảnh hưởng đến cơ hội bán Test xét nghiệm do Công ty Việt Á chuẩn bị sản xuất sau này, ảnh hưởng đến lợi ích của Công ty Việt Á, Trịnh đồng ý.
Nửa đêm hôm sau, Trịnh đã gửi email cho ông Đức đề nghị làm rõ một số nội dung trong văn bản số 465. Sau khi nhận được email Trịnh gửi, ông Đức gửi lại bản mềm văn bản số 465 cho Trịnh để Trịnh chỉnh sửa, bỏ nội dung giao cho ông Nguyễn Trường Sơn chỉ đạo các đơn vị liên hệ với Công ty TNHH MTV Sinh hóa Phù Sa nêu trên. 4 ngày sau khi Phan Quốc Việt cất lời nhờ vả, ông Đức đã ký văn bản số 724 thay thế văn bản số 465, thay nội dung liên hệ Công ty Phù Sa thành Công ty Việt Á.
Ngoài ra, trong buổi gặp tối 14/2/2020 trên, Việt báo cáo với Huỳnh và Trịnh về việc Công ty Việt Á được Trịnh Thanh Hùng giúp đỡ cho phối hợp với Học viện Quân y nghiên cứu và sản xuất thử nghiệm thành công Test xét nghiệm, chuẩn bị lập hồ sơ gửi Bộ Y tế xin cấp số đăng ký lưu hành.
Việt đề nghị Huỳnh, Trịnh giúp đỡ để Công ty Việt Á được cấp phép sản xuất Test xét nghiệm. Trịnh nói với Việt cứ làm các thủ tục để cấp số đăng ký lưu hành với Bộ Y tế, Trịnh sẽ theo sát và chỉ đạo các bộ phận chuyên môn của Bộ Y tế nếu có khó khăn vướng mắc báo lại Trịnh; Trịnh hướng dẫn Việt làm công văn của Công ty Việt Á đề nghị cấp số đăng ký lưu hành khẩn cấp cho Test xét nghiệm, gửi Trịnh kiểm tra, duyệt nội dung rồi mới gửi cho Bộ Y tế.
Đồng thời, Trịnh nói Huỳnh kiểm tra và giới thiệu cho Việt đơn vị thuộc Bộ Y tế có chức năng kiểm định chất lượng sinh phẩm y tế để Việt liên hệ, thực hiện kiểm định chất lượng Test xét nghiệm phục vụ lập hồ sơ xin cấp số đăng ký lưu hành.
Sau buổi gặp tối 14/2/2020, Việt gửi ảnh chụp công văn của Công ty Việt gửi Bộ Y tế đề nghị cấp số đăng ký lưu hành cho Test xét nghiệm bằng tin nhắn Viber cho Trịnh, Việt nhắn “Kinh gửi anh, công văn em dự kiến gửi BYT đây anh ạ! CV này em có nhờ a Hùng, BKHCN góp ý rồi”, Trịnh nhắn lại “A thấy ok rồi e”.
Trước khi Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành Test xét nghiệm cho Công ty Việt Á, Trịnh gọi điện qua ứng dụng Viber cho Việt thông báo “đã chỉ đạo dưới chuyển môn rồi”, có nghĩa là Trịnh đã tác động Nguyễn Minh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị & Công trình y tế để cấp số đăng ký lưu hành Test xét nghiệm cho Công ty Việt Á. Trên cơ sở đó, chiều 4/3/2020, Bộ Y tế đã cấp số đăng ký lưu hành Test xét nghiệm cho Công ty Việt Á.
Khoảng tháng 5/2020, Việt báo cáo Trịnh về việc Công ty Việt Á đã cung cấp Test xét nghiệm cho các đơn vị theo kết quả hiệp thương với Bộ Y tế nhưng chưa được Bộ Y tế thanh toán tiền, dẫn đến Công ty Việt Á gặp khó khăn lớn về tài chính.
Việt nhờ Trịnh theo sát việc Bộ Y tế thanh toán tiền cho Công ty Việt Á và hỗ trợ giúp Việt sớm lấy được tiền. Sau đó, Trịnh đã can thiệp, tác động Nguyễn Nam Liên để Công ty Việt Á được thanh toán khoảng 49 tỷ đồng tiền mua Test xét nghiệm bằng nguồn tài trợ của các ngân hàng cho Bộ Y tế.
Để cảm ơn tấm thịnh tình của Nguyễn Văn Trịnh, Phan Quốc Việt đã 2 lần đưa cho Trịnh tổng số tiền 200.000 USD (tương đương 4,6 tỷ đồng).
Quá trình sản xuất, bán test xét nghiệm Covid- 19 cho các đơn vị, cơ sở y tế công lập, sử dụng ngân sách Nhà nước, Phan Quốc Việt và đồng phạm đã vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, làm thiệt hại cho tài sản Nhà nước hơn 402 tỷ đồng.
Trong vụ Việt Á, hậu quả thiệt hại cho hành vi phạm tội của các bị can thuộc Cơ quan quản lý nhà nước được xác định là hơn 833 tỷ đồng.
