Tối 21/8, ông Nguyễn Quang Trung - Giám đốc HTX Nông nghiệp Tây Hiếu (xã Tây Hiếu, thị xã Thái Hòa, tỉnh Nghệ An) - cho biết, Công ty cổ phần chanh leo Nafoods (Nafoods) đã chi trả số tiền gần 3 tỉ đồng cho HTX. Đây là số tiền mà công ty hỗ trợ cho 16 hội viên của HTX trồng đu đủ theo hợp đồng kinh tế cấp giống và bao tiêu sản phẩm.

Trên diện tích gần 14ha, đu đủ Đài Loan chín rụng đầy gốc vì doanh nghiệp không thu mua theo cam kết - Ảnh: Phan Ngọc

Động thái này được đưa ra sau khi Nafoods quyết định thanh lý hợp đồng kinh tế cung cấp cây giống và bao tiêu sản phẩm đu đủ với HTX Nông nghiệp Tây Hiếu trước thời hạn. Trước khi thanh lý hợp đồng, doanh nghiệp này và người dân trồng đu đủ đã thống nhất phương án “đền bù” 225 triệu đồng/ha đu đủ. Phía Nafoods cũng hỗ trợ toàn bộ số tiền cây giống mà HTX còn nợ. Số đu đủ còn lại, người dân được phép thu hoạch để bán.

“Mỗi hội viên của hợp tác xã trồng từ 2 sào đến hơn 2ha, tương ứng với số tiền từ 45 triệu đồng đến 500 triệu đồng” - ông Trung nói và cho hay, sau khi thanh lý hợp đồng với Nafoods, HTX đã bắt đầu tìm các đầu mối để bán đu đủ.

Nhiều vườn đu đủ um tùm cỏ dại vì không được chăm sóc suốt thời gian qua - Ảnh: Phan Ngọc

“Mấy ngày nay rất nhiều thương lái về mua đu đủ với giá 3.500 đồng/kg. Họ bảo có bao nhiêu mua bấy nhiêu, nhưng số lượng mua không nhiều. Phần lớn mỗi thương lái cũng chỉ mua từ vài chục ký đến vài tạ mỗi lần” - ông Trung nói.

Nói về lý do đu đủ chín, rụng thối đầy dưới gốc cây nhưng không thu hoạch, ông Trung cho biết, vì đã ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với Công ty cổ phần chanh leo Nafoods nên người dân không dám tự ý thu hoạch để bán ra ngoài. 

“Ít nhất phải hơn 50 tấn trái đu đủ bị rụng rồi. Hơn 2 tháng qua người dân cũng không chăm sóc cây nên cây có phần bị ảnh hưởng. Đây là lần đầu tiên chúng tôi trồng giống đu đủ Đài Loan nên không rõ được bao nhiêu năm. Hiện một số người dân tính thu hoạch hết đợt trái này sẽ chặt bỏ để trồng cây khác” - ông Trung nói.

Tháng 11/2022, HTX Nông nghiệp Tây Hiếu ký hợp đồng cung cấp giống đu đủ và bao tiêu sản phẩm với Công ty cổ phần chanh leo Nafoods. Theo hợp đồng, công ty này sẽ thu mua toàn bộ trái đu đủ do HTX trồng để xuất khẩu sang Nga. Các thành viên trong HTX đã cải tạo đất, mua giống cây đu đủ về trồng trên diện tích gần 14ha.

Sau khi thanh lý hợp đồng, mỗi ha đu đủ được công ty hỗ trợ 225 triệu đồng - Ảnh: Phan Ngọc

Tháng 7/2023, khi đu đủ đã chín rộ, Nafoods bất ngờ thông báo chấm dứt hợp đồng với lý do thị trường xuất khẩu hàng hóa chịu tác động tiêu cực từ xung đột giữa Nga - Ukraine. 

Doanh nghiệp không thu mua theo cam kết, người dân lại không dám tự ý thu hoạch trái để bán lẻ dẫn đến đu đủ chín rụng đầy vườn. Nhiều cây cũng dần còi cọc do không được chăm sóc.

Phan Ngọc