Trong bối cảnh dư luận lo ngại rằng sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo tạo sinh (Generative AI) sẽ dẫn đến làn sóng mất việc hàng loạt, Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) ngày 21/8 đã công bố nghiên cứu khẳng định rằng AI sẽ giúp tạo ra thêm nhiều việc làm mới trong xã hội.

Nghiên cứu mới nhất của cơ quan thuộc Liên hợp quốc này đánh giá tác động tiềm tàng của AI và các nền tảng khác đối với chất lượng và khối lượng công việc của người lao động. Kết quả cho thấy hầu hết các công việc và ngành công nghiệp chỉ ứng dụng một phần công nghệ tự động hóa.

Theo ILO, tác động lớn nhất của công nghệ AI tạo sinh "không phải là xóa sổ công việc mà có tiềm năng cải thiện chất lượng lao động, điển hình là cường độ làm việc và tính tự chủ trong công việc".

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng ảnh hưởng của AI đối với từng ngành nghề, khu vực là khác nhau, trong đó các công việc do nữ giới đảm nhiệm sẽ chịu tác động nhiều hơn so với các công việc còn lại.

Trong số này, công việc văn thư là nhóm chịu tác động lớn nhất khi gần 25% và 50% khối lượng việc làm lần lượt có mức tiếp xúc cao và trung bình với công nghệ. Các nhóm nghề nghiệp khác, bao gồm quản lý và kỹ thuật viên, chỉ có một phần nhỏ tiếp xúc cao và 25% tiếp xúc trung bình với công nghệ.

Bên cạnh đó, quốc gia có thu nhập cao chịu tác động mạnh nhất từ công nghệ tự động hóa. Nguyên nhân do văn thư và các công việc bán chuyên nghiệp giữ vai trò quan trọng trên thị trường lao động. Cụ thể, 5,5% số việc làm ở các nước kể trên chịu ảnh hưởng từ AI tạo sinh, trong khi con số này là 0,4% ở các quốc gia có thu nhập thấp. Đáng chú ý, do phụ nữ thường đảm nhiệm vị trí văn thư, đặc biệt ở các nước có thu nhập cao và trung bình, nên đây là đối tượng chịu ảnh hưởng nhiều hơn gấp hai lần so với nam giới.

Tuy nhiên, ILO cũng cảnh báo làn sóng công nghệ mới có thể gia tăng cường độ và giới hạn quyền tự quyết của người lao động. Vì vậy, các quốc gia cần xây dựng chính sách hỗ trợ quá trình chuyển đổi "công bằng, trật tự và có tham vấn". Trong bối cảnh tiềm năng phát triển ở các quốc gia là như nhau, báo cáo nhấn mạnh cần có chính sách đúng đắn điều chỉnh làn sóng kể trên, mang đến lợi ích quan trọng cho các nước đang phát triển./.