Một điều tra của Đài NBC News về hàng nghìn tài liệu nộp tại Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cho thấy trong một năm rưỡi qua, có rất ít giao dịch mua bán nhà đất với người Trung Quốc. Họ chỉ mua khoảng 566ha đất ở một quốc gia có trên 526 triệu ha đất nông nghiệp như các báo cáo?

Quản lý lỏng lẻo

Tuy nhiên việc đánh giá cũng cho thấy một hệ thống giám sát liên bang, trong đó việc báo cáo về quyền sở hữu nước ngoài còn lỏng lẻo và việc thực thi ở mức tối thiểu.

Luật liên bang yêu cầu bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nước ngoài nào mua hoặc thuê đất nông nghiệp của Mỹ phải báo cáo giao dịch cho USDA trong vòng 90 ngày.

Nhưng một số giao dịch đã không được báo cáo trong nhiều năm, thậm chí có trường hợp hơn 20 năm. Và trong cùng khoảng thời gian đó, không ai bị phạt vì không báo cáo.

Đài NBC News đã xem xét hồ sơ về việc mua và thuê đất nông nghiệp của nước ngoài, nghĩa là cả đất nông nghiệp và lâm nghiệp, từ 35 tiểu bang kể từ ngày 1-1-2022.

Qua đó cho thấy phần lớn các giao dịch là các công ty điện gió châu Âu thuê đất từ nông dân Mỹ để xây dựng tua bin gió. Một công ty điện gió của Ý tiết lộ có 40 hợp đồng thuê đất nông nghiệp mới chỉ ở một quận nông thôn của bang Illinois. Công ty điện gió khác có hợp đồng thuê ở ít nhất 4 bang khác.

Tại 35 bang đã kiểm tra hồ sơ, Đài NBC News phát hiện 11 giao dịch mua của người Trung Quốc đã được báo cáo cho USDA từ ngày 1-1-2022 đến ngày 30-6-2023.

Chỉ đơn giản là mua lại công ty có sẵn đất?

Các hồ sơ cho thấy có tình trạng một số công ty Mỹ bán cả công ty cho người Trung Quốc, và công ty có sẵn đất mua từ lâu.

Một phát ngôn viên của Công ty Smithfield Foods báo cáo rằng họ đã mua 75ha vào năm 2022 và 2023 ở Missouri và Bắc Carolina, bổ sung vào danh mục đầu tư hiện có ở Mỹ với diện tích dưới 52.000ha. 

Trước đây, Smithfield Foods là một công ty thuộc sở hữu của Mỹ. Năm 2013 nó được một công ty Trung Quốc mua lại.

Tương tự, Công ty Syngenta đệ trình 6 hồ sơ tiết lộ tổng số 312ha đất trải rộng khắp Iowa, Florida và California. Các giao dịch mua đất trên được báo cáo cho USDA từ thời chủ cũ của công ty là Tập đoàn Syngenta của Thụy Sĩ.

Tuy nhiên vào năm 2017, một công ty Trung Quốc đã mua lại công ty này.

Ông Saswato Das, người phát ngôn của Syngenta, cho Đài NBC News biết công ty sở hữu hoặc cho thuê tổng cộng 2.428ha đất ở Mỹ.

Một công ty Hong Kong mua 147ha đất ở Bắc Dakota cũng không báo cáo việc mua bán của mình với USDA. Đến khi Đài CNBC tiết lộ những lo ngại về an ninh quốc gia về khu đất gần căn cứ không quân Grand Forks, họ mới báo cáo với cơ quan này.

Theo dữ liệu của USDA, trong 10 năm qua chỉ có 6 công ty phải đối mặt với các hình phạt vì nộp đơn muộn hoặc không nộp đơn báo cáo việc mua bán đất nông nghiệp, trong đó chỉ có 2 công ty Trung Quốc.