Cuối tháng 7, Bắc Kinh ban hành quy định mới, "siết" ngành dạy thêm trị giá 100 tỷ USD. Cú đánh bất ngờ này thúc đẩy nhà đầu tư sục sạo cơ sở dữ liệu về phát biểu của ông Tập để tìm ra manh mối đâu sẽ là mục tiêu tiếp theo, nguồn tin của Bloomberg cho biết.

Ảnh chụp màn hình những tuyên bố quan trọng được chia sẻ rộng rãi: Ông Tập lên án những nội dung trực tuyến "tục tĩu", bất bình đẳng giáo dục và đầu cơ nhà ở tại các khu vực gần trường học.

Nỗi sợ tiếp tục lan rộng trên thị trường Trung Quốc trong tuần này. Giá cổ phiếu Tencent tụt dốc không phanh sau khi tờ báo nhà nước Economic Information Daily chỉ trích game online là "thuốc phiện tinh thần", làm dấy lên lo ngại rằng ngành game sẽ rơi vào tầm ngắm của chính phủ.

Theo Bloomberg, cuộc bán tháo còn lan đến cả những nhà phát triển game Nhật Bản có hợp đồng cấp phép với Tencent, tập đoàn giá trị nhất của Trung Quốc.

Ông Dan Wang, nhà phân tích công nghệ tại Gavekal Dragonomics ở Thượng Hải cho biết: "Nhà đầu tư và giới phân tích thường bỏ qua các bài phát biểu của đảng lãnh đạo Trung Quốc vì không hiểu được chúng. Nhưng thực tế phần lớn các phát biểu rất dễ đọc, và đến bây giờ chúng ta đã biết chắc rằng ông Tập sẽ làm những gì mình đã nói".

Tìm kiếm tín hiệu từ Bắc Kinh luôn là việc quan trọng nếu muốn làm ăn tại Trung Quốc. Nhưng cuộc cải tổ ngành giáo dục đột ngột đã khiến ngay cả những nhà đầu tư lão luyện nhất suy nghĩ lại về cách họ diễn giải lời nói của ông Tập và các quan chức hàng đầu trong chính phủ.

Nhiệm vụ này rất khó khăn do nhiều phát biểu của ông Tập là nội dung mật và chỉ những lãnh đạo cấp cao mới tiếp cận được. 

Khó khăn của các nhà đầu tư càng tăng thêm vì ông Tập có khả năng thay đổi chính sách nhanh chóng mà không đưa ra nhiều cảnh báo, Giáo sư Victor Shih tại Đại học California Sandiego cho biết. 

Nhà đầu tư buộc phải dò đoán tầm quan trọng của các tuyên bố khác nhau từ các quan chức và phương tiện truyền thông nhà nước. Một trong những sai lầm nhà đầu tư mắc phải là thờ ơ trước chỉ trích của ông Tập về các trường dạy thêm hồi tháng 6.

Tuần này, vụ bán tháo của Tencent đã khiến nhà đầu tư ngoại lục lại bài phất biểu từ tháng 3 của ông Tập. Trong đó, ông Tập xác định "rất nhiều nội dung tục tĩu và bẩn thỉu trên mạng" là một trong số nhiều vấn đề xã hội cần được giải quyết.

"Khá rõ ràng"

Ông Jason Hsu, Giám đốc đầu tư của Rayliant Global Advisors cho biết tuy các động thái chính sách của Trung Quốc có thể rất đột ngột đối với nhà đầu tư ngoại, thay đổi thường tập trung vào một số lĩnh vực nhất định.

Ông Hsu nói: "Bây giờ, nhà đầu tư cảm thấy mọi ngành đều gặp rủi ro. Nhưng nếu bạn chú ý nhiều hơn đến những gì Trung Quốc đã truyền tải từ trước đến giờ, bạn sẽ hiểu giới lãnh đạo sẽ làm gì. Bất động sản, y tế, nhà nghỉ hưu – chúng là những lĩnh vực mà các nhà hoạch định chính sách coi là làm suy yếu hài hòa xã hội và chất lượng cuộc sống".

Tuy nhiên, chính phủ Trung Quốc vẫn cố gắng giải quyết các hiểu lầm trên thị trường. Sau vụ bán tháo khủng khiếp tuần trước, Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc đã hứa hẹn tăng cường tính minh bạch và khả năng dự đoán chính sách.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc cũng đã chỉnh sửa bài viết cũ hoặc đăng tải các bài bình luận mới để cố gắng xoa dịu tâm lý nhà đầu tư. Hôm 3/8, tờ Economic Information Daily đã xóa đường link đến bài viết về game trực tuyến.

Thị trường có thể sẽ tiếp tục biến động khi nhà đầu tư điều chỉnh quyết định. Ông Jude Blanchette, nhà quan sát Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho biết dù những lĩnh vực mà ông Tập muốn cải tổ đã "khá rõ ràng", nhưng "thời gian và trình tự các hành động điều tiết của Bắc Kinh sẽ vẫn hỗn loạn".

 "Tôi không biết bất cứ ai đọc bài phát biểu năm 2018 về giáo dục của ông Tập mà đoán được rằng 'Trong ba năm nữa, ông ấy sẽ xóa sổ lĩnh vực giáo dục vì lợi nhuận'", ông Blanchette nói thêm.