Tàu đổ bộ thuộc Chiến khu Nam Bộ của Trung Quốc diễn tập trên Biển Đông tháng 4-2021 - Ảnh: Bộ Quốc phòng Trung Quốc

Trong bài xã luận ngày 5-8, Thời báo Hoàn Cầu viết cuộc tập trận quy mô lớn (và trái phép - PV) của Trung Quốc tại phía bắc Biển Đông là để đáp trả hai cuộc tập trận lớn của Mỹ và đồng minh tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Trung Quốc tập trận lớn

Theo thông báo ngày 4-8 của Cục hải sự Hải Nam (Trung Quốc), nơi tập trận có diện tích hơn 100.000km². Khu vực này bao phủ phần lớn quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam. Thông báo nêu mọi tàu bè bị cấm ra vào khu này từ 0h ngày 6-8 đến hết ngày 10-8. 

Hiện chưa rõ các khoa mục huấn luyện cũng như quân/binh chủng nào của Trung Quốc sẽ tham gia.

Theo giới quan sát quân sự, cuộc tập trận lần này diễn ra trên diện tích lớn nhất từ trước đến nay.

Cũng trong bài xã luận trên, Thời báo Hoàn Cầu biện minh việc Mỹ tập trận quy mô lớn là nguyên nhân khiến Trung Quốc phải tập trận tại quần đảo Hoàng Sa (!?). 

"Trung Quốc muốn hòa bình nhưng cũng không ngại chiến tranh với Mỹ ở Biển Đông và eo biển Đài Loan", bài xã luận viết. Tờ này cũng cho rằng mục đích tập trận là để "cảnh cáo" các nước đồng minh của Mỹ như Nhật và Úc nếu "khiêu khích Trung Quốc".

Hồi tháng 7 và 8 năm ngoái, khi Mỹ đưa ra quan điểm mới về tranh chấp hàng hải trên Biển Đông, Trung Quốc đã tổ chức các cuộc tập trận trái phép tại quần đảo Hoàng Sa. 

Trong cuộc tập trận tháng 8-2020, theo báo Yomiuri Shimbun (Nhật), Trung Quốc đã bắn 2 tên lửa đạn đạo diệt hạm từ một căn cứ trong đất liền và "đánh trúng mục tiêu đang di chuyển trên Biển Đông". 

Giới quan sát lo ngại lần này Trung Quốc có thể lặp lại hành động đó.

Thông điệp của Mỹ

Trung Quốc luôn đổ lỗi cho Mỹ và các nước ngoài Biển Đông gây bất ổn khu vực. Mỹ và các đồng minh thì cho rằng các hành động của Trung Quốc khiến họ phải hành động để bảo vệ trật tự quốc tế dựa trên luật lệ.

Hôm 2-8, quân đội Mỹ phát động cuộc "Tập trận toàn cầu quy mô lớn 2021" (LSGE21), huy động các quân chủng lục quân, hải quân, không quân và thủy quân lục chiến diễn tập cùng các binh sĩ đến từ Anh, Úc và Nhật Bản. 

Cuộc tập trận diễn ra chủ yếu tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, kéo dài đến hết 27-8 nhằm duy trì một khu vực tự do, mở, "đem lại lợi ích cho tất cả các bên".

Ngày 3-8, quân đội Mỹ thông báo "Tập trận quy mô lớn 2021" chính thức bắt đầu. Quy mô cuộc tập trận này trải rộng trên 17 múi giờ với sự tham gia của 5 hạm đội hải quân Mỹ. 

Đô đốc Christopher W. Grady, tư lệnh Bộ chỉ huy các hạm đội Mỹ, cho biết cuộc tập trận nhằm kiểm tra khả năng phản ứng và phối hợp giữa các hạm đội thay vì chỉ tập trung vào các nhóm tác chiến tàu sân bay như trước.

Giáo sư Brad Glosserman thuộc Đại học Tama (Nhật Bản) cho rằng Mỹ muốn gửi thông điệp đến các nước về sự sẵn sàng và khả năng quân sự của họ trong việc đảm bảo các cam kết với đồng minh, thúc đẩy an ninh và ổn định ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Đồng quan điểm, giáo sư Remy Davison thuộc Đại học Monash (Úc) cho rằng quy mô tập trận là cách để Mỹ chứng minh nước này sẽ không rút lại các cam kết với Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. 

"Mỹ, Nhật hay Úc không muốn Trung Quốc biến Biển Đông và biển Hoa Đông thành "vùng biển của Trung Quốc". Đó là lý do vì sao họ thiết lập quan hệ đối tác mang tính chiến lược để đẩy lùi việc mở rộng quân sự của Bắc Kinh", ông Davison nêu quan điểm với SCMP.

Việt Nam yêu cầu Trung Quốc chấm dứt tập trận, không xâm phạm chủ quyền

TTO - Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nhấn mạnh hoạt động tập trận của Trung Quốc tại quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam đang làm phức tạp thêm tình hình khu vực. Việt Nam yêu cầu Trung Quốc chấm dứt và không tái diễn vi phạm.