Ngày 7-7, sau hơn hai năm xử giám đốc thẩm vụ tranh chấp di sản thừa kế, Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP.HCM ban hành Quyết định 03 về việc sửa chữa, bổ sung quyết định giám đốc thẩm do “có lỗi về chính tả”.
Sửa hình thức, sửa luôn nội dung quyết định giám đốc thẩm
Tuy nhiên, ngoài sửa lỗi chính tả về ngày, tháng, năm thì Quyết định 03 còn sửa “Giữ nguyên bản án dân sự phúc thẩm” thành “Giữ nguyên bản án dân sự phúc thẩm… có sửa chữa, bổ sung bằng quyết định sửa chữa, bổ sung Bản án phúc thẩm số 40/QĐPT ngày 7-11-2016 của TAND TP Cần Thơ”.
Từ việc sửa chữa này, quyền và nghĩa vụ các đương sự trong vụ án đã có sự thay đổi lớn.
Ông Lê Phước Đạt và quyết định sửa chữa, bổ sung quyết định giám đốc thẩm của TAND Cấp cao tại TP.HCM. Ảnh: HD
Theo hồ sơ, năm 2015, vợ chồng bà Nguyễn Ngọc Điệp (ngụ quận Cái Răng, TP Cần Thơ) và những người có liên quan bị hai nguyên đơn kiện yêu cầu liên đới chia di sản thừa kế.
Bản án sơ thẩm của TAND quận Cái Răng tuyên buộc vợ chồng bà Điệp, ông Lê Phước Đạt (con bà Điệp, tham gia tố tụng với tư cách người liên quan) “chịu trách nhiệm chia giá trị di sản thừa kế” cho hai nguyên đơn, mỗi nguyên đơn được hưởng trên 1,3 tỉ đồng.
Sau đó, nguyên đơn kháng cáo yêu cầu vợ chồng bà Điệp cùng ông Đạt “liên đới” trả lại giá trị di sản thừa kế được chia như đơn khởi kiện. Ông Đạt cũng có kháng cáo.
Ngày 28-4-2016, TAND TP Cần Thơ xét xử phúc thẩm, tuyên sửa một phần án sơ thẩm là cho ông Đạt ổn định quyền sử dụng phần đất đang sử dụng. Những nội dung khác của án sơ thẩm được tòa phúc thẩm giữ nguyên. Đồng thời, tòa đình chỉ xét xử phúc thẩm đối với yêu cầu kháng cáo của nguyên đơn do hai bà rút kháng cáo.
Bổ sung hai từ “liên đới” vào án phúc thẩm
Hơn sáu tháng sau, ngày 7-11-2016, thẩm phán chủ tọa thay mặt HĐXX phúc thẩm ban hành quyết định sửa đổi, bổ sung bản án phúc thẩm (Quyết định 40).
Quyết định 40 đã bổ sung hai từ “liên đới” vào phần trách nhiệm của vợ chồng bà Điệp cùng ông Đạt. Cụ thể, từ việc họ phải “chịu trách nhiệm” chia giá trị di sản thừa kế cho nguyên đơn, tòa sửa thành “chịu trách nhiệm liên đới”…
Ông Đạt có đơn đề nghị giám đốc thẩm. Sau đó, VKSND Cấp cao tại TP.HCM kháng nghị giám đốc thẩm đối với bản án phúc thẩm của TAND TP Cần Thơ.
Ngày 4-3-2019, Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP.HCM mở phiên tòa giám đốc thẩm, đã bác kháng nghị và tuyên giữ nguyên bản án phúc thẩm của TAND TP Cần Thơ. Quyết định giám đốc thẩm không nhắc gì đến Quyết định 40.
Ba tháng sau, Cơ quan Thi hành án (THA) dân sự TP Cần Thơ căn cứ bản án phúc thẩm, quyết định giám đốc thẩm và cả Quyết định 40 (không được quyết định giám đốc thẩm nhắc đến) ra quyết định tiếp tục THA và thông báo đến các đương sự. Đến thời điểm này, cơ quan THA đã thực hiện các bước kiểm kê, đo đạc… tài sản của người phải THA.
Ngày 7-7 vừa qua, TAND Cấp cao tại TP.HCM căn cứ Điều 268 BLTTDS 2015, ban hành Quyết định 03 sửa chữa quyết định giám đốc thẩm như nói trên.
| Quyền và nghĩa vụ của đương sự sẽ thay đổi Nguyên đơn kháng cáo bản án sơ thẩm, yêu cầu vợ chồng bà Điệp cùng ông Đạt “liên đới” trách nhiệm chia giá trị di sản thừa kế. Tuy nhiên, tại cấp phúc thẩm, nguyên đơn rút yêu cầu kháng cáo này thì căn cứ khoản 3 Điều 284 BLTTDS 2015, tòa đình chỉ xét xử phúc thẩm đối với phần yêu cầu này. Thế nhưng, TAND TP Cần Thơ lại ban hành Quyết định 40 sửa phần bản án phúc thẩm có nội dung ba người phía bị đơn phải “liên đới” trách nhiệm. Như vậy, tòa phúc thẩm đã vượt quá yêu cầu khởi kiện vì yêu cầu “liên đới” đã được nguyên đơn rút lại trước đó. Khi nguyên đơn rút kháng cáo về việc yêu cầu phía bị đơn “liên đới” trách nhiệm thì tòa phải đình chỉ yêu cầu này chứ không thể giải quyết được. Ngoài ra, việc ban hành Quyết định 40 với nội dung như vậy là thay đổi phần nội dung của bản án phúc thẩm chứ không phải là sửa chữa, bổ sung bản án. Bởi lẽ căn cứ khoản 1 Điều 268 BLTTDS 2015 thì chỉ sửa bản án nếu bản án có sai sót, nhầm lẫn “về chính tả, về số liệu do nhầm lẫn hoặc tính toán sai”. Khi xử giám đốc thẩm, giả sử TAND Cấp cao xét thấy cần thiết ràng buộc trách nhiệm “liên đới” đối với phía bị đơn thì sẽ bác yêu cầu kháng cáo, kháng nghị và giữ nguyên Quyết định 40 đã ban hành. Tuy nhiên, Quyết định 40 đã ban hành sai ở hai nội dung như phân tích trên nên TAND Cấp cao cần phải chấp nhận kháng cáo, kháng nghị và tuyên hủy Quyết định 40. Ngoài ra, việc sửa chữa, bổ sung quyết định giám đốc thẩm vì lý do chính tả nhưng sửa luôn cả phần nội dung cũng là không đúng pháp luật. Một vấn đề nữa là quyền và nghĩa vụ của các bên sẽ thay đổi nếu có hoặc không có từ “liên đới”. Cụ thể, theo Điều 288 BLDS thì “Nghĩa vụ liên đới là nghĩa vụ do nhiều người cùng phải thực hiện và bên có quyền có thể yêu cầu bất cứ ai trong số những người có nghĩa vụ phải thực hiện toàn bộ nghĩa vụ”. Điều này có nghĩa nguyên đơn có thể yêu cầu vợ chồng bà Điệp cùng ông Đạt cùng thực hiện nghĩa vụ hoặc yêu cầu bất cứ ai trong ba người này trả tiền cho mình, ai có điều kiện, tài sản thì thực hiện nghĩa vụ trả tiền trước. Luật sư NGUYỄN SƠN LÂM, Đoàn Luật sư TP.HCM CÙ HIỀN ghi |