Các doanh nghiệp đang đối mặt với nguy cơ đứt gãy nguồn cung, cần kịch bản mới để ổn định sản xuất, kinh doanh khi dịch COVID-19 kéo dài.

Gỡ nút thắt nguyên liệu đầu vào

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Trần Anh Thư, trong khi các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đang thu hoạch rộ vụ hè thu, giá lúa giảm mạnh do thị trường trầm lắng, các địa phương đang nỗ lực tìm hướng tiêu thụ thì 2 “ông lớn” trong ngành lúa gạo là Tổng Công ty Lương thực miền Bắc (Vinafood 1) và Tổng Công ty Lương thực miền Nam (Vinafood 2) không hề có bất kỳ động thái thu mua nào để hỗ trợ nông dân. Trong khi đó, hầu hết các tỉnh phía Nam đang phải thực hiện giãn cách, việc thu mua, tiêu thụ nông sản đang gặp nhiều khó khăn.

Tại các vựa nông sản khu vực ĐBSCL, Đông Nam Bộ, nhiều loại trái cây như thanh long, nhãn, xoài, sầu riêng… đang nghẽn đầu ra.

Ông Nguyễn Đình Tùng – Tổng Giám đốc Vina T&T Group cũng cho biết, trong bối cảnh dịch COVID-19 như hiện tại, việc áp dụng chỉ thị giãn cách xã hội với thời gian cố định từ 6 giờ sáng đến 6 giờ tối để làm việc ngoài trời là một "nút thắt" cần tháo gỡ.

“Nông dân thu hoạch từ 4 giờ sáng đến 6 giờ 30 phút để phù hợp với tính chất công việc. Hiện tại, năng suất chỉ bằng khoảng 20-30% so với trước đây. Nếu trái cây tươi không được lấy đúng lịch sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ lô hàng xuất khẩu và chất lượng trái cây. Trước đây, mỗi ngày doanh nghiệp có thể chế biến và xuất khẩu vài container trái cây, nhưng nay để hoàn thành một container phải mất nhiều ngày, phát sinh thêm rất nhiều chi phí” – ông Nguyễn Đình Tùng nhấn mạnh.

Bà Lý Kim Chi - Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TPHCM (FFA) cũng cho hay: Hiện nay, thương lái hầu như đã nghỉ hết vì không được đi lại dẫn đến nguồn nguyên liệu đầu vào đứt gãy trầm trọng. “TPHCM quy định giới nghiêm từ 6 giờ tối mà ngành của tôi 3 giờ sáng phải chở đồ về siêu thị, lái xe đi đến chốt 6 giờ phải đậu lại ngủ chờ đến giờ vào giao hàng dù xe thuộc diện “luồng xanh” – bà Lý Kim Chi chia sẻ.

Ông Phan Xuân Quế - Tổng Giám đốc Vinafood 1 cũng chia sẻ: "Dưới góc độ một doanh nghiệp, chúng tôi lo nhất là đầu vào cho sản xuất. Những năm qua, Vinafood 1 luôn đứng trong top những doanh nghiệp xuất khẩu gạo nhiều ở Việt Nam. Tuy nhiên, do các tỉnh phía Nam thực hiện giãn cách hội nhiều, nhiều nhà máy chế biến của Tổng công ty gặp khó khăn trong việc duy trì sản xuất, có những nhà máy khó khăn trong áp dụng sản xuất "3 tại chỗ" do chi phí tăng".

Điều chỉnh quy định chưa phù hợp để doanh nghiệp duy trì sản xuất

Theo chuyên gia kinh tế - TS Nguyễn Đình Cung (Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương), việc áp dụng phòng chống dịch trong thời gian qua nhiều địa phương làm quá cứng nhắc.

"Trong bối cảnh hiện nay phải linh hoạt sáng tạo, chính sách phải thay đổi cho phù hợp. Đầu tiên đề nghị phải để doanh nghiệp hoạt động bình thường trên cơ sở để doanh nghiệp tự chịu trách nhiệm an toàn về phòng dịch, và như vậy có trăm nghìn cách doanh nghiệp sẽ tìm ra chứ không chỉ có “3 tại chỗ” và “1 cung đường - 2 điểm đến” - TS Nguyễn Đình Cung đánh giá.

Còn theo bà Lý Kim Chi, phải có kịch bản thế nào nếu vấn đề này còn tiếp diễn 2-3 tháng nữa. Một trong những kiến nghị quan trọng nhất và được coi là mạch máu để các doanh nghiệp duy trì sản xuất, vượt qua khó khăn đó là việc ngân hàng giảm lãi suất, giãn nợ, khoanh nợ.

“Vừa qua ngân hàng lúc nào cũng nói câu rất đẹp, dễ nghe “sẽ miễn giảm, sẽ khoanh nợ cho doanh nghiệp…”, nhưng suốt mùa dịch vừa rồi các doanh nghiệp thuộc Hội Lương thực, Thực phẩm chỉ được giảm lãi suất chứ không doanh nghiệp nào được khoanh nợ”- bà Chi thẳng thắn chia sẻ.

Một số doanh nghiệp cũng phản ánh "3 tại chỗ" không thể thực hiện kéo dài vì doanh nghiệp không đủ năng lực, đồng thời đề nghị điều chỉnh thời gian thực hiện giới nghiêm tại TPHCM cho phù hợp với tình hình sản xuất của nhiều ngành hàng.

“Đề nghị cho phép đội thu hoạch làm việc sớm hơn 6 giờ sáng và đội ngũ sản xuất về trễ hơn 6h tối để đạt được năng suất tối ưu hơn" – ông Nguyễn Đình Tùng kiến nghị.