Thời gian qua, giá phân bón tăng làm tăng chi phí sản xuất và trong hoàn cảnh giá lúa gạo giảm, đã gây ảnh hưởng đến thu nhập của người nông dân.

Theo đó, giá phân bón tăng trung bình 50-73%. Cụ thể, giá phân urê Cà Mau tăng 72% (từ 6.800 đồng/kg lên 11.700 đồng/kg), DAP Đình Vũ tăng 67,3% (từ 8.550 đồng/kg lên 14.300 đồng/kg), NPK Bình Điền tăng 24,3% (NPK 16-16-8+13S từ 8.860 đồng/kg lên 10.760 đồng/kg).

Để góp phần bình ổn giá phân bón, sáng 11/8, liên bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và bộ Công Thương đã tổ chức cuộc họp với các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long, với các doanh nghiệp sản xuất phân bón lớn của cả nước trên tinh thần phân tích nguyên nhân, bối cảnh, tình hình, từ đó đề xuất những giải pháp để bình ổn giá phân bón.

Không có chuyện cung cầu đứt gãy

Thông tin về giá phân bón tăng trong thời qua, ông Nguyễn Văn Thanh - Cục trưởng cục Hóa chất (bộ Công Thương) cho biết, từ tháng 7/2020 đến nay, giá phân bón có chiều hướng tăng cao, nhất là trong những tháng gần đây.

Nguyên nhân là do giá nông sản trên thế giới liên tục tăng trong thời gian qua, điển hình là giá gạo kết hợp với tình hình thời tiết thuận lợi đã thúc đẩy sản xuất nông nghiệp phát triển, kèm theo đó là nhu cầu phân bón.

Trong khi đó, do giá phân bón giảm quá sâu trong nửa đầu năm 2020, nguồn cung phân bón trên thế giới lại có xu hướng giảm nên không kịp đáp ứng nhu cầu phục hồi quá nhanh.

Bên cạnh đó, dịch Covid-19 được kiểm soát ở mức độ nhất định tại các thị trường lớn như Bắc Mỹ, châu Âu, Trung Quốc ... đã khiến nhu cầu đối với nhiều mặt hàng này phục hồi rất nhanh.

Kết hợp với chính sách nới lỏng tiền tệ và tài khóa trên toàn cầu, không chỉ phân bón mà hầu hết các mặt hàng cơ bản như sắt thép, than đá, xăng dầu, thức ăn chăn nuôi đều chứng kiến mức tăng giá rất mạnh.

“Có thể nói thị trường hàng hóa thế giới đang hình thành một mặt bằng giá mới. Cùng với đó, là sự tăng giá của các loại nguyên, nhiên liệu đầu vào cho sản xuất, chi phí vận tải trong nước và thế giới, nhất là cước tàu biển”, ông Thanh nhận định.

Tương tự, ông Hoàng Trung - Cục trưởng cục Bảo vệ Thực vật (bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) - khẳng định năng lực sản xuất và nhập khẩu đều tăng và không có chuyện cung cầu đứt gãy, khi nguồn cung phân bón còn dư.

Lý giải thêm về điều này, ông Bùi Thế Chuyên - Phó Tổng Giám đốc tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) cho biết, nguồn cung phân bón không thiếu so với nhu cầu, nhưng do giá thế giới biến động tác động lớn đến chi phí giá thành sản xuất làm tăng giá bán sản phẩm.

Khi quý I/2021 có biến động tăng giá, Vinachem làm việc với doanh nghiệp trong nước để có giải pháp bình ổn thị trường, tập trung tối đa cho sản xuất, hạn chế và thậm chí là dừng xuất khẩu phục vụ tối đa cho trong nước.

“Nếu nói giá phân bón tăng mạnh do bất cập cung cầu là không đúng. Nguyên nhân chính là do chi phí sản xuất 7 tháng đầu năm tăng rất cao, ví dụ lưu huỳnh tăng 170%, amoniac tăng gấp 2 lần… khiến giá đầu vào tăng. Cùng với đó, là sự gia tăng của chi phí vận chuyển và những tác động tiêu cực đến từ đại dịch Covid-19”, ông Chuyên nói.

Đưa ra đề xuất, ông Chuyên cho rằng, trước mắt, để bình ổn thị trường phân bón cần tập trung tháo gỡ vấn đề lưu thông, vận chuyển.

Về lâu dài, cần giảm chi phí sản xuất, dù vẫn phải chấp nhận giá cao đối với một số nguyên liệu nhập khẩu đầu vào. Quan trọng hơn cả là bình ổn giá các mặt hàng nguyên liệu sẵn có trong nước như than cho sản xuất URE, amoniac cho sản xuất DAP…

Ưu tiên phân bón cho sản xuất nông nghiệp trong nước

Trước những kiến nghị của doanh nghiệp, sở ngành địa phương, Thứ trưởng bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cho rằng, phân bón là mặt hàng thuộc diện bình ổn giá, nhưng việc bình ổn sẽ rất khó khăn khi nguyên nhân tăng giá chủ yếu là do giá nguyên liệu tăng.

Việc áp dụng các quy định hành chính vào thị trường khi Việt Nam đã có những cam kết quốc tế càng khó khả thi. Mặc dù vậy, hai ngành Công Thương và Nông nghiệp sẽ cố gắng đề xuất với Thủ tướng Chính phủ một số giải pháp góp phần hỗ trợ, chia sẻ khó khăn với nông dân.

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh đề nghị các doanh nghiệp cố gắng hợp lý hóa các chi phí, giữ ổn định giá thành, đặt mục tiêu phân bón Việt Nam phải được bán với giá thấp hơn phân bón nhập khẩu, đưa phân bón đến tay người nông dân với giá thấp nhấp.

“Xuất khẩu là quyền của doanh nghiệp nhưng chúng tôi kêu gọi các doanh nghiệp dừng xuất khẩu, tập trung đảm bảo nguồn cung cho thị trường trong nước”, Thứ trưởng Khánh nhấn mạnh.

Ngoài ra, liên quan đến các biện pháp phòng vệ thương mại đối với mặt hàng phân bón DAP và MAP, lãnh đạo bộ Công Thương cho biết, trong phiên rà soát tới đây, Bộ sẽ tiếp nhận các ý kiến đề xuất của các nhà sản xuất phân bón DAP và MAP cũng như các đơn vị kinh doanh nhập khẩu và sử dụng phân bón khác để đưa ra quyết định đúng đắn nhất, trên cơ sở tuân thủ quy định của pháp luật cũng như các cam kết của WTO.