Công ty mới nổi đối đầu với những doanh nghiệp lớn
Với những hứa hẹn sẽ sản xuất và đưa vào hoạt động một loạt taxi hàng không thương mại vào năm 2024, Joby Aviation tham gia phiên giao dịch vào thứ Tư ngày 11 tháng 8, thử thách khả năng tưởng tượng của các nhà đầu tư. Giá cổ phiếu tăng 12% trong giờ đầu tiên giao dịch.
Theo Bloomberg, kể từ khi thành lập vào năm 2009, Joby đã bán cho các công ty như Uber Technologies, Toyota Motor những thiết kế, kế hoạch sản xuất một dạng phương tiện không người lái chở khách mới, và đã kêu gọi được tới 700 triệu USD vốn tư nhân. Một thương vụ sáp nhập vào tuần này với một công ty mua lại có mục đích đặc biệt mang về cho Joby một lượng vốn đầu tư gấp đôi con số đó.
Joby nằm trong hàng ngũ những công ty mới nổi lớn nhất, bao gồm những cái tên như Volocopter và Beta Technologies. Công ty này đang đối đầu với Boeing, Airbus SE và Lockheed Martin thông qua tìm kiếm phương pháp tận dụng những đột phá gần đây trong ngành công nghệ sản xuất pin để hướng tới thiết kế một phương pháp giao thông đô thị thân thiện với môi trường hơn và không bị cản trở bởi giao thông đường bộ.
Để hoàn thành sứ mệnh đưa sáng chế chỉ có trong khoa học giả tưởng này tới thế giới thực, họ cần phải có khả năng sản xuất hàng loạt máy móc, vượt qua những rào cản pháp lý và khiến cho mô hình kinh doanh này hoạt động ổn định.
JoeBen Bevirt, nhà sáng lập và giám đốc điều hành của Joby, thể hiện sự lạc quan đặc trưng của ông trong một buổi phỏng vấn video từ nhà riêng ngay cạnh trụ sở của Joby tại Santa Cruz, California, với rặng núi bao phủ bởi cây hồng sam.
Ông phát biểu: “Chúng tôi đang cảm thấy rất lạc quan về những tiến triển gần đây mà công ty đạt được. Sản xuất được một phương tiện bay không gây ô nhiễm, thân thiện với môi trường và có thể hoạt động mà không gây tiếng ồn là giấc mơ thành hiện thực đối với chúng tôi và sẽ luôn là một điều khiến tôi có thể tự hào”.
Sự lên ngôi của những công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC) kể từ năm ngoái tới nay đã cho phép một dạng cổ phiếu mới được liệt kê trên những sàn giao dịch lớn nhất trên thế giới. Quá trình này cho phép những công ty, một số trong đó hoàn toàn không có doanh thu, có thể bỏ qua những soi xét đến từ những phiên chào bán lần đầu và kêu gọi vốn từ những nhà đầu tư thông qua chi phiếu trắng. Các công ty hàng không vũ trụ là những công ty đặc biệt háo hức trong áp dụng mô hình này.
Joby được sáp nhập vào một công ty SPAC mang tên Reinvent Technology Partners, thành lập bởi nhà đồng sáng lập LinkedIn, ông Reid Hoffman, và đồng sáng lập Zynga, ông Mark Pincus. Lượng vốn kêu gọi được cùng với lượng vốn có sẵn tới ngày 31 tháng 3 lên tới mức 1,6 tỷ USD. Cổ phiếu của công ty này được giao dịch trên sàn giao dịch cổ phiếu New York NYSE dưới mã JOBY.
Để chuẩn bị trước cho thỏa thuận này, Joby đã tăng tốc quá trình tuyển dụng và hiện tại đang điều hành tới 800 nhân viên. Công ty này đã công bố một thiết kế phương tiện bay giai đoạn cuối tới hai phóng viên của Bloomberg vào tháng 6, và cho biết, họ sẽ bắt đầu sản xuất những phương tiện này trong năm sau. Vào tháng 7 vừa rồi, Joby tiết lộ họ đã hoàn thành một chuyến bay dài 240 km trong một lần sạc duy nhất. Công ty này đã làm việc suốt nhiều năm nay với cục Quản lý hàng không liên bang Hoa Kỳ (FAA) và ước tính sẽ được cấp giấy phép vào năm 2023. Trong khi đó, họ sẽ bắt đầu huấn luyện các phi công điều khiển phương tiện 5 chỗ ngồi nói trên.
Công chúng đang hướng sự quan tâm đặc biệt tới taxi trên không. Những hứa hẹn về những chuyến bay thân thiện với môi trường, nhanh chóng và không gây tiếng ồn được dự kiến sẽ tạo nên một thị trường 120 tỷ USD mang tên di chuyển hàng không trong đô thị trong năm 2023, theo những ước tính của Honeywell International, một tập đoàn sản xuất các bộ phận cho phương tiện này. Theo Morgan Stanley, con số này có thể đạt tới mức 1000 tỷ USD.
Những kế hoạch đầy tham vọng
Tuy nhiên, khả năng các cơ quan pháp lý bật đèn xanh là chưa chắc chắn, theo Robin Riedel, một đối tác từ McKinsey & Co chịu trách nhiệm điều hành mảng hàng không vũ trụ của văn phòng này. Theo ông, những phê duyệt lần đầu của FAA đối với những phi cơ kiểu mới thường phải đối mặt với những trì hoãn kéo dài tới một năm hoặc dài hơn. “Mọi chứng nhận đều mang rủi ro cho đến khi có người thực hiện được nó. Luôn luôn có những nguy cơ tiềm tàng trong những chi tiết không rõ rệt từ cái nhìn đầu tiên", Robin Riedel bình luận.
Tìm kiếm mặt bằng cho các bến cất cánh và hạ cánh là một vế quan trọng cần được giải quyết. Joby đã ký kết một hợp tác với Reef Technology hậu thuẫn bởi SoftBank và Neighborhood Property Group trong năm nay để được phép sử dụng nóc của một số bến đỗ xe và những tòa nhà khác tại bắc Mỹ và châu Âu. Joby dự kiến sẽ xây dựng một số sân bay trực thăng, trạm sạc tại những địa điểm đó.
Theo Bloomberg, Joby cũng đã kêu gọi nhiều công ty taxi trên không gửi thư tới những nhà lập pháp của Hạ viện Hoa Kỳ vào tháng trước, nhằm yêu cầu đưa cơ sở hạ tầng trạm sạc cho những phương tiện bay của họ vào danh sách cơ sở hạ tầng quốc gia.
Hạ viện đã đàm phán về việc mở rộng một dự luật được thông qua bởi Thượng viện vào thứ Ba ngày 10 tháng 8 vừa qua, tuy nhiên những chi tiết về những điều mà Hạ viện thêm vào dự luật này vẫn còn khá mù mờ. Một phát ngôn viên của Joby cho biết, những lá thư đã nhận được nhiều phản hồi tích cực, và công ty này rất hào hứng về việc những yêu cầu này sẽ được cân nhắc trong những tuần tiếp theo.
Joby đã lên kế hoạch phát triển dịch vụ taxi thông qua những quan hệ đối tác. Uber, một công ty có vai trò là nhà đầu tư chính cũng như là một đối tác sau khi nhượng lại bộ phận thiết kế taxi trên không của họ cho Joby vào cuối năm ngoái, đã cho biết, họ sẽ cung cấp dịch vụ hàng không của Joby tới các khách hàng và cung cấp dịch vụ vận chuyển đường bộ tới điểm cất cánh, hạ cánh của Joby.
Công ty này có kế hoạch bắt đầu thương vụ tại các thành phố ở Mỹ, bao gồm Los Angeles, Miami, New York và San Francisco.
Trong một buổi ra mắt công khai chiếc taxi trên không lần đầu tiên, Joby đã đáp một chiếc taxi như "trong mơ" trước tòa nhà của sàn giao dịch chứng khoán New York NYSE sáng thứ Tư ngày 11 tháng 8 vừa rồi./.
Nguyễn Quang Minh