Thái Lan đương đầu với cú đúp thâm hụt thanh toán vãng lai và đồng baht trượt giá

Ricky Hồ

(KTSG Online) - Thái Lan đang tiến gần đến tình trạng thâm hụt tài khoản vãng lai, vốn rất hiếm hoi, vào cuối năm nay khi mất đi nguồn thu hàng tỉ đô la từ du lịch. Điều này cũng tạo thêm áp lực cho đồng baht đang yếu đi, vốn đang nằm trong danh sách theo dõi “lũng đoạn tiền tệ” của chính phủ Mỹ.

Khả năng trượt đáy lớn nhất kể từ năm 2000

Nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á có thể thâm hụt thanh toán đến 10,3 tỉ đô la, tương đương 2% GDP, kể từ lần thâm hụt đầu tiên vào năm 2013 – theo ước đoán của Hội đồng Kinh tế và phát triển Quốc gia (NEDC).

Đồng baht đã mất 10,3% giá trị trong năm nay và chạm đáy sâu nhất trong 3 năm qua. Dự kiến, đồng tiền này sẽ tiếp tục trượt và chạm đáy vực sâu nhất kế từ năm 2000. Ảnh: Bangkok Post

Đồng baht đang là loại tiền tệ chính ở châu Á có sức khỏe suy sụp mạnh nhất trong năm qua. Sự suy yếu này cho thấy sức tàn phá của Covid-19 đến nền kinh tế Thái Lan. Sự biến mất của gần 40 triệu du khách do các tác động của dịch cũng khiến 60 tỉ đô la doanh thu của ngành này bốc hơi.

“Triển vọng tăng trưởng kém, đặc biệt bởi sự phụ thuộc lớn vào ngành du lịch, đã tác động đến tâm lý của mọi người đối với đồng baht. Rất là bình thường khi thấy thặng dư cán cân thanh toán trở thành thâm hụt tài khoản vãng lai trong những tháng gần đây, làm triệt tiêu sự hỗ trợ cho đồng tiền này”, theo đánh giá của Dhiraj Nim, chiến lược gia về thị trường hối đoái của ngân hàng Australia & New Zealand Banking Group.

Đồng baht đã trượt mất 10,3% giá trị trong năm nay, xuống mức thấp nhất trong 3 năm qua và đang trên đà trượt xuống đáy thấp nhất kể từ năm 2000, theo các dữ liệu do Bloomberg tổng hợp. Hội đồng chính sách tiền tệ thuộc Ngân hàng Trung ương Thái Lan (BoT) nhận định: “Đồng baht giờ đây luôn “trữ” trong mình tính rủi và thiệt hại do những yếu tố nội tại của nền kinh tế”.

Triển vọng kinh tế ngày càng xấu đi và dịch càng lan mạnh khiến nhà đầu tư đã rút hơn 3,34 tỉ đô la ra khỏi thị trường chứng khoán Thái Lan, khiến đồng tiền càng chịu thêm nhiều sức ép. BoT đã giảm bớt 0,7% dự báo tăng trưởng của GDP và Thống đốc BoT Sethaput Suthiwartnarueput trong tuần đã kêu gọi chính phủ chi thêm 1.000 tỉ baht (gần 30 tỉ đô la) cho gói cứu trợ nhằm vực dậy nền kinh tế đang hụt hơi.

Con đường hồi phục đầy gập ghềnh

Ngân hàng Standard Chartered Bank dự báo nền kinh tế Thái Lan tiếp tục tăng trưởng năm thứ hai liên tiếp bởi quá trình hồi phục “lúc trồi lúc lặn”. Trong khi đó, Nomumar Holdings cho rằng thâm hụt tài khoản vãng lai sẽ kéo dài ít nhất là đến quí 2-2022. Cả hai ngân hàng này mong đợi rằng BoT sẽ cắt giảm lãi suất trong cuộc họp tháng 9 tới.

Nomura dự báo rằng đồng baht tiếp tục xuống tỉ giá 34 baht ăn 1 đô la trong tương lai gần, trong bối cảnh ngân hàng trung ương có thể hạ lãi suất và thâm hụt thanh toán càng nhiều hơn do triển vọng rất yếu của ngành du lịch – nhóm chuyên gia do hai nhà kinh tế hàng đầu Charnon Boonnuch và Euben Paracuelles của Nomura viết trong báo cáo tuần này.

Nomura cũng cho rằng thâm hụt tài khóa sẽ tăng từ 6,4% lên 10,1% trong năm tài khóa năm nay kết thúc vào tháng 9-2021 bởi thu ngân sách kém và vay mượn của chính phủ tăng để tung ra các gói cứu trợ kinh tế. Tỉ lệ nợ công trên GDP có thể tăng chạm mức 70% trong tháng 9 tới do các khoản vay ngày càng lớn.

Đồng baht cũng có thể phải đương đầu với các nguy cơ từ biến động thị trường tài chính toàn cầu, đặc biệt là khi Quỹ Dự trữ Liên bang (Fed) có khuynh hướng tiến gần hơn đến chính sách siết chặt quản lý tiền tệ - nhà kinh tế Nim của ANZ nhận định. “Hạ thấp số ca nhiễm có thể đảo ngược được tình thế của đồng tiền này”, ông nói.

Trông chờ vào khung thử nghiệm “đệm cát”

Sandbox – tức hố cát hay lớp cát đệm nhằm giảm các chấn thương của người chơi thể thao hay trẻ vui đùa – dường như đang là hy vọng để duy trì sức chịu đựng của nền kinh tế, để rồi vươn dậy trong thời hậu Covid.
Hôm 19-8, chính phủ Thái Lan đã công bố chương trình xét nghiệm, tiêm chủng và cô lập công nhân trong các “Đệm cát xí nghiệp” (Factory Sandbox) nhằm hạn chế đối với những gián đoạn trong mảng công nghiệp sản xuất hướng về xuất khẩu của xứ chùa vàng.

Du khách trên bãi biển Patong vắng lặng ở Phuket hôm 19-7. Hòn đảo nghỉ dưỡng nổi tiếng đón 17.000 khách nước ngoài kể từ khi mở cửa đầu tháng 7. Ảnh: Bloomberg

Sáng kiến “Đệm cát xí nghiệp” có mục tiêu bảo vệ 3 triệu việc làm, hỗ trợ các nhà sản xuất đóng đến 700 tỉ baht, khoảng 21 tỉ đô la cho GDP. Kế hoạch này sẽ tập trung vào các nhà máy có ít nhất 500 công nhân và sẽ giúp “xây dựng niềm tin cho cả nhà đầu tư Thái và nước ngoài vào thời điểm chuỗi cung ứng ở các nước đối thủ đang đứt gãy hay đóng cửa” – thông cáo của nội các Thủ tướng Prayuth Chan-Ocha viết.

Xuất khẩu của Thái Lan trong quí 2 đã tăng 27,5% so với cùng kỳ năm trước, với tăng trưởng của mảng sản xuất là một trong số ít điểm sáng của nền kinh tế khi sức mua kém, các đợt cắt giảm lãi suất không thể hiện bất cứ hiệu quả nào và sự biến mất của du khách quốc tế - báo cáo của ngân hàng Goldman Sachs Group nhận định.

Khung thử nghiệm “Factory Sandbox” sẽ tập trung vào các hãng lớn như sản xuất xe hơi, điện tử, thực phẩm và thiết bị y tế cho xuất khẩu nằm ở các tỉnh thuộc khu vực sản xuất trọng điểm. Để đáp ứng, các nhà máy phải có ít nhất 500 lao động, bệnh viện dã chiến hay các tiện nghi để thực hiện cách ly, và dịch vụ đưa rước công nhân.

Tất cả lao động sẽ được xét nghiệm Covid-19 thường xuyên và những người có kết quả dương tính sẽ bị cách ly trong khi các đồng nghiệp khác sẽ được tiêm chủng. Việc xét nghiệm sau đó sẽ thực hiện mỗi 7 ngày. 60 xí nghiệp ở bốn tỉnh với lượng nhân công 138.000 người sẽ tham gia giai đoạn đầu của khung thử nghiệm. Các tỉnh này gồm Nonthaburi, Pathum Thani, Samut Sakhon và Chonburi, đều cách Bangkok khoảng một giờ chạy xe.

Tháng trước, Liên đoàn các ngành công nghiệp Thái Lan (FTI) đã đề xuất chương trình xét nghiệm – cách ly tương tự có thể áp dụng cho 60.000 hãng xưởng. Kế hoạch này đề xuất xét nghiệp 20% số công nhân và nếu tỉ lệ dương tính vượt quá 20%, tất cả lao động sẽ bị cô lập tại chỗ. FTI cũng kêu gọi tăng tốc chủng ngừa cho công nhân vốn có tỉ lệ tiêm chủng xoay quanh 10%, bao gồm số đã tiêm một và cả hai mũi.

“Chính phủ nên tập trung vào nỗ lực mua vaccine và chủng ngừa càng nhanh và cho càng nhiều người dân càng tốt. Họ cũng nên nỗ lực tiêm đủ hai mũi cho người dân bởi mới chỉ tiêm một mũi thì không hiệu quả và giảm bớt sự lo sợ của nhiều người”, Maria Lapiz, Giám đốc điều hành hãng chứng khoán Maybank Kim Eng Securities Thailand, bình luận.

Trong khi đó, sáng kiến “Phuket Sandbox” – mô hình để tạo ra “Đệm cát xí nghiệp” - chỉ đạt được kết quả rất khiêm tốn, thậm chí không hiệu quả, khi chỉ mang lại số khách tương đương 1% trước dịch bùng phát. Tuy vậy, Tổng cục Du lịch Thái Lan lại nói đây là thành công bởi là cách duy nhất tái kích hoạt nền kinh tế du lịch của đất nước này.