Trên thị trường chứng khoán có một nguyên tắc kinh điển mà hầu hết các nhà đầu tư đều biết: Nguyên tắc 90-90-90. Nguyên tắc nói rằng 90% nhà đầu tư sẽ mất 90% tài sản của mình trong 90 ngày đầu tiên khi tham gia giao dịch ngắn hạn trên thị trường.

Giao dịch lướt sóng bao gồm những ấn tượng về rất nhiều hành động liên tục, ra quyết định nhanh chóng, mang lại cảm cảm giác hồi hộp cho nhà đầu tư khi kiếm được nhiều tiền trong một khoảng thời gian ngắn. Có lẽ vì vậy dù biết tới nguyên tắc 90-90-90 nhưng nhiều người vẫn lao vào giao dịch ngắn hạn. Trong khi đó đầu tư hướng tới mục tiêu lợi nhuận ổn định, bền vững trong nhiều năm, với mức độ biến động tối thiểu và do đó không có hứa hẹn về sự phấn khích.

Mặc dù nhiều nhà đầu tư thông thái khuyên chúng ra rằng không nên tham gia giao dịch lướt sóng (trading). Họ nói rằng hơn 90% thua cuộc. Nhưng số đông thường hiếm khi nghe lời khuyên này cho đến khi thua lỗ thực sự xảy ra. Câu hỏi đặt ra là làm sao để nhà đầu tư giải tỏa được tâm lý muốn thắng nhanh, thắng ngay trong ngày, trong tuần, trong tháng để đầu tư dài hạn?

Chia sẻ tại buổi tọa đàm về tài chính cá nhân do VnExpress tổ chức mới đây, ông Nguyễn Sang Lộc, Trưởng phòng quản lý danh mục đầu tư, Công ty quản lý Quỹ Dragon Capital cho rằng đối với nhà đầu tư mới gia nhập thị trường việc đầu tiên cần làm là trang bị cho mình kiến thức cơ bản. Những kiến thức này sẽ giúp nhà đầu tư có thể nắm được sự vận động lên xuống của thị trường. Tiếp đến nhà đầu tư có thể so sánh được các cơ hội đầu tư giữa các tài sản khác nhau trong dài hạn.

Hiện thị trường chứng khoán đang có dư địa tăng trưởng tích cực tuy nhiên để thành công nhà đầu tư cần có kiến thức nhất định để không rơi vào bẫy ngắn hạn. Ông Lộc lấy ví dụ mối liên hệ giữa sự vận động lên xuống của thị trường chứng khoán và nền kinh tế khi lãi suất tiết kiệm thời gian vừa qua đã giảm rất nhanh.

Điều này khiến cho chi phí nhà đầu tư nắm giữ những khoản đầu tư rủi ro như cố phiếu, quỹ mở rẻ hơn nhiều so với trước. Cách đây vài năm lãi suất tiết kiệm khoảng 8-9%/năm thì hiện giờ chỉ còn khoảng 5-6%. Theo chuyên gia này khi trừ đi lạm phát hàng năm thì lãi suất thực nhận không còn nhiều do đó nhà đầu tư trung và dài hạn có xu hướng tìm kênh đầu tư mới thay thế bên cạnh kênh đầu tư truyền thống để tìm kiếm lợi nhuận kỳ vọng cao hơn.

Ngoài ra chuyên gia này cho rằng khi so sánh các loại tài sản đầu tư khác nhau, thị trường chứng khoán đang có ưu thế hơn về chất và lượng. Một thống kê mới đây cho biết quy mô thị trường chứng khoán chiếm khoảng 80% GDP Việt Nam và rất nhiều doanh nghiệp chủ động niêm yết trên sàn, tìm đến để huy động nguồn vốn kinh doanh bên cạnh nguồn vốn vay ngân hàng. Nguyên nhân là họ có thể vay với chi phí vốn giá rẻ. Do đó doanh nghiệp sẽ chủ động, minh bạch hơn, chia sẻ thông tin nhiều hơn cũng như đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe hơn về pháp lý và môi trường nhằm tạo sự tin tưởng cho nhà đầu tư.

Đối với nhà đầu tư khi thấy sự chia sẻ thông tin như vậy thì sự lo ngại về rủi ro cũng không còn nhiều. Họ cũng sẵn sàng dùng tiền của mình đầu tư vào những công ty đó để sinh lợi.

Theo ông Lộc đánh giá thời gian tới sẽ có sự dịch chuyển trong thời gian tới, những dòng vốn đầu tư ngân hàng sẽ chảy sang thị trường vốn trung và dài hạn.

Một yếu tố khác khiến thị trường chứng khoán phát triển là sự thâm nhập của công nghệ khiến cho nhà đầu tư mới tiếp cận sản phẩm đầu tư mới thuận tiện, dễ dàng hơn so với cách đây 10 năm. Tuy nhiên đây cũng là con dao 2 lưỡi với nhà đầu tư khi tiếp cận thông tin nhiều hơn thì họ có xu hướng giao dịch nhiều hơn. Điều này hoàn toàn không tốt cho nhà đầu tư dài hạn.

“Có một điểm tôi muốn lưu ý nhà đầu tư mới là chúng ta đừng lệ thuộc công nghệ nhiều. Chúng ta phải lưu ý rằng dòng tiền đầu tư chỉ phát huy tối đa hiệu quả của nó khi chúng ta nắm giữ dài hạn để lợi nhuận tích lũy qua hàng năm”, chuyên gia từ Dragon Capital đưa ra khuyến cáo.

Ông cho rằng tâm lý của đa số những người mới tham gia thị trường rất sợ rủi ro nhất là mất vốn khi đầu tư nhưng nếu chúng ta đầu tư ngắn hạn trong 1-2 năm thường sẽ không hiệu quả đâu. Khoản đầu tư có thể tăng 10-15% nhưng cũng có thể giảm 20%. Nhưng khi chúng ta nắm giữ trong 5-10 năm thì kết quả sẽ rất khác, rủi ro mất vốn sẽ rất thấp.

Một ví dụ là cách đây 3 năm giới đầu tư rất quan ngại mối quan hệ Mỹ-Trung ảnh hưởng tới xuất nhập khẩu toàn cầu. Thị trường khi đó giảm sau đó tăng tạo đỉnh mới. Gần nhất là tháng 3 năm 2020, thị trường chứng khoán điều chỉnh mạnh và tiếp tục tăng để tạo đình mới.

“Thị trường có sự vận hành của nó, có tăng và giảm nhưng về trung và dài hạn sẽ đi lên. Chuyện thị trường luôn đi lên là điều dễ hiểu. Nhà đầu tư nắm giữ dài hạn thì rủi ro mất vốn là rất thấp”, ông Lộc nhấn mạnh.

Thảo Nguyên