Các ứng viên thủ tướng Nhật Bản (từ trái qua) Taro Kono, Fumio Kishida, Sanae Takaichi, Seiko Noda - Ảnh: REUTERS

Cuộc đua vào vị trí chủ tịch LDP đến nay vẫn khó dự đoán, với 4 ứng viên gồm Bộ trưởng phụ trách vấn đề vắc xin Taro Kono, 58 tuổi; cựu ngoại trưởng Fumio Kishida, 64 tuổi; cựu bộ trưởng nội vụ Sanae Takaichi, 60 tuổi và chính trị gia Seiko Noda, 61 tuổi. Chủ tịch LDP sẽ thay ông Suga Yoshihide ngồi vào ghế thủ tướng. 

Bà Takaichi và bà Noda là những nữ chính trị gia đầu tiên tranh cử chức thủ tướng trong 13 năm qua trong nền chính trị do nam giới thống trị như ở Nhật Bản.

So kè giữa 2 ứng viên nam

Theo khảo sát công bố ngày 26-9 của Hãng tin Kyodo với các đảng viên cơ sở LDP, ông Kono vẫn là ứng viên sáng giá nhất, nhận được 47,4% sự ủng hộ, vượt xa ứng viên tiếp theo là Kishida với 22,4% ủng hộ. 

Bà Takaichi và bà Noda nhận được lần lượt 16,2% và 3,4%, trong khi 10,7% ý kiến khảo sát cho biết vẫn chưa quyết định. Phân tích của Đài NHK dự đoán ông Kishida dẫn đầu với 30% ủng hộ, tiếp theo là ông Kono với 25% ủng hộ.

Ngay từ đầu, khả năng chiến thắng của 2 ứng viên nữ được đánh giá rất thấp, tuy nhiên bà Takaichi với sự ủng hộ của cựu thủ tướng Abe Shinzo và các thành viên bảo thủ vẫn còn cơ hội.

Các khảo sát có chung nhận định rằng nhiều khả năng không ai trong số 4 ứng cử viên giành được đa số phiếu ở vòng 1 và kết quả bầu cử sẽ được phân định ở vòng 2, vòng quyết đấu giữa hai ứng cử viên có số phiếu cao nhất ở vòng 1. Tổng cộng có 764 phiếu bầu, trong đó 382 phiếu từ nghị sĩ quốc hội và 382 phiếu từ các đảng viên cơ sở.

Giới quan sát cho rằng Nhật Bản sẽ không có nhiều thay đổi lớn về chính sách nếu 1 trong 2 ứng viên nam giới chiến thắng. Cả 2 đều có chung lập trường tăng cường quốc phòng và củng cố quan hệ an ninh với Mỹ, các đối tác khác bao gồm thành viên "Bộ tứ kim cương", gồm Mỹ, Nhật Bản, Úc, Ấn Độ.

"Nhận thức chung của LDP và ở Nhật Bản là để cân bằng giữa Trung Quốc và Mỹ, Nhật Bản phải cứng rắn về quốc phòng nhưng vẫn duy trì quan hệ kinh tế với Trung Quốc" - Hãng tin Reuters dẫn lời đánh giá của chuyên gia Tsuneo Watanabe thuộc tổ chức Sasakawa Peace Foundation.

Thủ tướng mới của Nhật Bản sẽ đối mặt với hàng loạt thách thức trong bối cảnh kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề do đại dịch COVID-19. Các ứng viên đều có mối quan tâm chung là nợ công, khôi phục kinh tế. Ngoài ra, các ứng viên cũng có nhiều quan điểm khác biệt về quy tắc đạo đức, chẳng hạn ông Kono ủng hộ hôn nhân đồng giới và vợ chồng đã kết hôn vẫn giữ họ của nhau.

2 nữ ứng viên đối lập

Dù đều là phụ nữ và thuộc Đảng LDP, bà Takaichi và bà Noda được đánh giá là 2 chính trị gia khá đối lập.

Theo báo Jiji, cựu bộ trưởng nội vụ Takaichi chủ trương đường lối phòng thủ mạnh mẽ, bao gồm đề xuất Nhật Bản cần sở hữu năng lực vô hiệu hóa các căn cứ của kẻ thù, một phiên bản ý tưởng từ ông Suga về năng lực tấn công các căn cứ của kẻ thù.

Ngược lại, bà Noda nhấn mạnh việc giải quyết tỉ lệ sinh thấp ở Nhật Bản, điều mà chính phủ ở nước này đã không làm được. Bà cũng kêu gọi thúc đẩy các chính sách bình đẳng, đa dạng, điều mà phe bảo thủ phản đối và ủng hộ hôn nhân đồng giới. Bà cam kết sẽ bổ nhiệm nội các mới với một nửa là phụ nữ nếu chiến thắng.

Trước đó, bà Yuriko Koike là ứng viên nữ hiếm hoi từng tranh vị trí thủ tướng Nhật Bản vào năm 2008. Bà đang là thống đốc của Tokyo.

'Bộ trưởng vắc xin' của Nhật tranh cử ghế thủ tướng

TTO - Sau nhiều đồn đoán, ông Kono Taro đã chính thức tuyên bố tranh cử chức chủ tịch Đảng Dân chủ tự do (LDP) đang cầm quyền tại Nhật. Ông cam kết sẽ tăng cường răn đe hành vi thay đổi hiện trạng của Trung Quốc nếu đắc cử.