Tại phiên điều trần trước Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ hôm 28-9, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ Mark Milley có giải thích về thông tin ông điện đàm với Tham mưu liên hợp trưởng Quân ủy Trung Quốc Lý Trác Thành, theo tờ South China Morning Post.
Theo lời ông thì hai cuộc gọi của ông với người đồng cấp Trung Quốc diễn ra vào những ngày cuối nhiệm kỳ Tổng thống Donald Trump. Các cuộc gọi được thực hiện với sự phối hợp của các quan chức khác trong bộ quốc phòng, bao gồm Bộ trưởng Quốc phòng khi đó là ông Mark Esper và sau đó là Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Christopher Miller.
Tướng Mark Milley. Ảnh: Saul Loeb/AFP
“Mục đích của các cuộc gọi được tiến hành dựa trên thông tin tình báo rằng Trung Quốc đang lo lắng về một cuộc tấn công từ phía Mỹ. Tôi chắc chắn rằng Tổng thống Trump không có ý định tấn công Trung Quốc. Đấy chính là trách nhiệm của tôi và tôi phải chuyển tải thông điệp của tổng thống” - ông Milley nói.
Tướng Milley cũng nói rằng cá nhân ông đã thông báo cho Ngoại trưởng khi đó là ông Mike Pompeo và Chánh văn phòng Nhà Trắng khi đó là ông Mark Meadows về cuộc gọi thứ hai “ngay sau khi cuộc gọi kết thúc”.
Ông cũng tường thuật lại rằng Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã bày tỏ quan ngại với ông về “sự sa sút tinh thần sau cuộc bầu cử” có thể khiến ông Trump ra lệnh tấn công hạt nhân. Tuy nhiên, ông Milley nói rằng ông “không đủ thẩm quyền để kiểm tra sức khỏe tinh thần của tổng thống Mỹ”.
Sau khi trấn an bà Pelosi rằng “không có khả năng xảy ra một vụ [tấn công hạt nhân] bất hợp pháp hoặc tình cờ”, ông Milley nói rằng ông cũng đã báo cáo cho Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Miller.
“Tôi chưa bao giờ cố gắng thay đổi hoặc tác động đến quy trình, chiếm đoạt quyền lực hoặc ép mình vào chuỗi mệnh lệnh. Tôi được yêu cầu đưa ra lời khuyên và đảm bảo rằng tổng thống được thông báo đầy đủ về các vấn đề quân sự” - ông Milley khẳng định.
Sự việc trên diễn ra sau khi cuốn sách sắp xuất bản của hai nhà báo Mỹ Bob Woodward và Robert Costa tiết lộ Tướng Milley đã hai lần bí mật gọi điện nói ông Lý rằng chính phủ Mỹ “vẫn ổn định và mọi thứ vẫn ổn” và Mỹ “hiện không có ý định tấn công Trung Quốc”. Thậm chí, ông Milley còn cam kết sẽ báo trước cho ông Lý “nếu có bất cứ kế hoạch tấn công nào”.
Hai cuộc gọi điện đó bao gồm một lần vào ngày 30-10-2020 - chỉ bốn ngày trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, và lần hai là vào ngày 8-1-2021 - hai ngày sau khi những người ủng hộ ông Trump xông vào tòa nhà Quốc hội Mỹ.
Chuyên gia quan hệ Mỹ-Trung Ali Wyne nhận định rằng cuộc đối thoại cấp cao giữa các quan chức quân sự là điều cần thiết trong trường hợp không có bất kỳ liên lạc thường xuyên nào khác, nhất là trong bối cảnh căng thẳng giữa hai cường quốc gia tăng.
“Cạnh tranh chiến lược giữa Bắc Kinh và Washington cũng như thay đổi cán cân quân sự ở khu vực sẽ làm gia tăng sự đối đầu giữa hai cường quốc, do đó việc Mỹ và Trung Quốc cần duy trì và tăng cường đối thoại cấp cao là điều vô cùng cần thiết” - ông Wyne cho biết.
