Trung Quốc nói rằng con đường tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) của Đài Loan sẽ khó khăn, và rằng việc hòn đảo này gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) không nên được coi là một tiền lệ.
“Đài Loan tham gia bất kỳ hợp tác kinh tế khu vực nào đều phải dựa trên nguyên tắc một Trung Quốc. Theo nguyên tắc đó, Đài Loan của Trung Quốc đã gia nhập WTO với một thỏa thuận phù hợp” – hãng tin Bloomberg dẫn lời phát ngôn viên Văn phòng Các vấn đề Đài Loan của Quốc vụ viện Trung Quốc Zhu Fenglian cho biết hôm 28-9 khi được hỏi về việc Đài Loan nộp đơn xin tham gia CPTPP.
Phát ngôn viên Văn phòng Các vấn đề Đài Loan của Quốc vụ viện Trung Quốc Zhu Fenglian. Ảnh: CNA
“Việc Đài Loan gia nhập WTO với tư cách là một Lãnh thổ thuế quan riêng biệt không tạo nên tiền lệ cho việc Đài Loan tham gia hiệp định thương mại tự do khu vực hoặc hiệp ước thương mại tự do song phương” – bà Zhu nói tại một cuộc họp báo thường kỳ ở Bắc Kinh.
Đài Loan và Trung Quốc cùng tồn tại một cách hòa bình với tư cách thành viên của WTO, mặc dù Đài Loan là tham gia tổ chức này với tư cách là “Lãnh thổ thuế quan riêng biệt Đài Loan, Bành Hổ, Kim Môn và Mã Tổ”. Với mong muốn loại bỏ càng nhiều rào cản chính trị càng tốt, chính quyền Đài Loan đã sử dụng cùng một kiểu định danh trong đơn đăng ký tham gia CPTPP vào tuần trước.
Để trả lời các câu hỏi về đơn xin gia nhập CPTPP của Đài Loan, Bộ Ngoại giao New Zealand đã gọi hòn đảo này là “Đài Bắc Trung Quốc” - một biệt danh khác được sử dụng để tránh các vấn đề ngoại giao với chính quyền Bắc Kinh.
Theo Bloomberg, đơn của Đài Loan, được nộp chỉ vài ngày sau động thái tương tự của Trung Quốc, đã đặt 11 quốc gia thành viên quanh khu vực một sự lựa chọn khó khăn là chấp nhận một, cả hai hay không chấp nhận cả Đài Loan lẫn Trung Quốc.
Mặc dù một số quốc gia như Nhật – vốn đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong CPTPP sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận tiền thân của nó là Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) vào năm 2017 - công khai ủng hộ đơn xin gia nhập của Đài Loan, nhưng nếu Trung Quốc không đồng ý để Đài Loan gia nhập bằng một tên khác, các quốc gia ủng hộ đơn của Trung Quốc có thể từ chối, nghĩa là cả hai đều không thể tham gia.
Cho đến nay, không có dấu hiệu nào cho thấy Trung Quốc sẵn sàng thỏa hiệp với việc xin gia nhập CPTPP của Đài Loan.
“Chỉ có một Trung Quốc trên thế giới và khu vực Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể xâm phạm của Trung Quốc” – phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên cho biết vào tuần trước sau khi Đài Loan nộp đơn.
“Nguyên tắc “một Trung Quốc là một quy phạm được công nhận rộng rãi nhằm điều chỉnh các mối quan hệ quốc tế và sự đồng thuận của cộng đồng quốc tế. Trung Quốc kiên quyết phản đối mọi tương tác chính thức giữa Đài Loan và bất kỳ quốc gia nào, kiên quyết bác bỏ việc Đài Loan gia nhập bất kỳ thỏa thuận hoặc tổ chức nào có tính chất chính thức. Quan điểm của Trung Quốc về vấn đề này là rõ rang” – ông Triệu nói thêm.
Trong khi đó, theo trưởng đoàn đàm phán Đài Loan John Deng, nỗ lực gia nhập CPTPP của hòn đảo này sẽ đối mặt “rủi ro đáng kể” nếu Trung Quốc được chấp nhận trước.
“Trung Quốc đã và đang cản trở sự hiện diện quốc tế của Đài Loan. Nếu Trung Quốc được chấp nhận gia nhập CPTPP trước chúng ta, đó chắc chắn sẽ là nguy cơ đối với việc Đài Loan gia nhập thỏa thuận thương mại này. Đó là một thực tế rất rõ rang” – tờ Nikkei Asia dẫn lời ông John phát biểu tại buổi họp báo ngày 23-9.