Một cây xăng SaiGon Petro trên quốc lộ 13, TP Thủ Đức vẫn bán hàng sáng 6-9 - Ảnh: NGỌC PHƯỢNG
Trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 6-9, lãnh đạo Công ty TNHH MTV Dầu khí TP.HCM (Saigon Petro) cho biết doanh nghiệp này đã nhận được quyết định xử phạt của thanh tra Bộ Công Thương vào sáng cùng ngày.
Nguy cơ hàng ngàn cây xăng đóng cửa
Tuy nhiên, đến chiều 6-9 dù đã đọc quyết định nhưng lãnh đạo doanh nghiệp này vẫn chưa rõ quyết định xử phạt vi phạm hành chính chỉ yêu cầu dừng xuất nhập khẩu xăng dầu hay tạm ngưng cả hoạt động kinh doanh trên toàn hệ thống. Vì vậy, công ty tạm thời vẫn hoạt động, cung cấp xăng dầu.
Theo vị này, phía Saigon Petro vẫn đang nỗ lực tìm kiếm các giải pháp để có thể chấp hành quy định xử phạt nhưng vẫn cung ứng được xăng dầu ra thị trường, không gây đứt gãy cung ứng cho trên 1.000 cửa hàng bán lẻ xăng dầu thuộc hệ thống.
Cụ thể, nếu thanh tra của Bộ Công Thương chỉ tước phần nhập, xuất khẩu thì phía doanh nghiệp sẽ tạm hoãn hoặc nhận hàng với các hợp đồng nhập khẩu trong tháng 9.
Công ty sẽ vẫn nhận hàng từ các nhà máy lọc dầu Bình Sơn, Nghi Sơn rồi cung ứng cho hệ thống dù sản lượng giảm.
Tuy vậy, Nhà máy lọc dầu Dung Quất đã có văn bản hỏi Bộ Công Thương về việc có được cấp hàng cho Saigon Petro hay không.
"Trước mắt họ đã phản hồi là không cấp hàng khiến chúng tôi cũng mất đi nguồn hàng", vị lãnh đạo này lo lắng và cho hay các khách hàng cũng liên tục gửi văn bản yêu cầu Saigon Petro xác nhận về việc cấp hàng để họ chuyển đơn vị nhập hàng.
Theo một doanh nghiệp khác (đề nghị không nêu tên), chỉ riêng hai ông lớn là Saigon Petro và Petimex đã sở hữu hệ thống lên tới 2.000 cửa hàng. Do đó, nếu áp dụng hình thức tước giấy phép, đình chỉ mọi hoạt động sẽ rất khó khăn để đảm bảo nguồn hàng, gây bất ổn cho thị trường.
Thêm nữa, doanh nghiệp cũng sẽ phải bồi thường các hợp đồng đã ký, gánh thêm các chi phí lưu kho, lưu bãi tới 10.000 USD/ngày nếu hàng về không thể mở thủ tục hải quan.
Lo tiếp tục bị phạt
Ghi nhận đến chiều 6-9, nhiều doanh nghiệp trong các doanh nghiệp bị xử phạt trên cho hay vẫn chưa nhận được quyết định xử phạt chính thức. Do đó, đến thời điểm hiện tại những đơn vị này vẫn đang vận hành hệ thống cửa hàng hoạt động kinh doanh bình thường.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp cho biết việc không rõ mức độ xử phạt đến đâu, tước giấy phép trong phạm vi nào (hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa hay giao dịch kinh doanh trong nước - PV), nên việc mở cửa hàng kinh doanh khiến cho doanh nghiệp lo ngại có thể tiếp tục bị xử phạt.
Việc phạt không thuyết phục?
Trong khi đó, doanh nghiệp vẫn tiếp tục bức xúc và cho rằng căn cứ quyết định xử phạt mà thanh tra Bộ Công Thương đưa ra chưa thực sự thuyết phục. Lý do, việc cơ quan thanh tra đưa ra hình phạt bổ sung bằng việc tước giấy phép - một mức xử phạt rất nặng - lại xuất phát từ những quy định được sửa đổi trong hai nghị định quản lý về kinh doanh xăng dầu là nghị định 83 và nghị định 95, liên quan đến việc sở hữu hệ thống phân phối xăng dầu.
Cụ thể, nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu quy định thương nhân kinh doanh xuất nhập khẩu phải có hệ thống phân phối xăng dầu tối thiểu 10 cửa hàng bán lẻ thuộc sở hữu hoặc đồng sở hữu; tối thiểu 40 tổng đại lý, đại lý bán lẻ xăng dầu thuộc hệ thống phân phối của thương nhân.
Đến nghị định 95, quy định này đã được sửa đổi, theo đó yêu cầu thương nhân đầu mối cần có hệ thống phân phối xăng dầu tối thiểu gồm 10 cửa hàng bán lẻ thuộc sở hữu hoặc thuê; 40 tổng đại lý xăng dầu hoặc đại lý bán lẻ, thương nhân nhượng quyền bán lẻ.
Theo một doanh nghiệp có đơn kiến nghị, nếu theo nghị định 83, các doanh nghiệp trên đều không đáp ứng được yêu cầu. Trong khi đó, nếu chiểu theo quy định của nghị định 95 (có hiệu lực từ ngày 2-1-2022), thì doanh nghiệp lại hoàn toàn đáp ứng được quy định, thậm chí còn vượt. Quy định cũ đã được sửa đổi, nên việc "hồi tố" và xử phạt vi phạm, doanh nghiệp cho rằng bất hợp lý.
Liên hệ với cơ quan thanh tra Bộ Công Thương, một đại diện có thẩm quyền khẳng định "làm đúng theo luật".
"Những vi phạm được cho là lỗi của doanh nghiệp song thực chất là do những bất cập trong quy định của nghị định cũ không còn phù hợp, nên mới được sửa đổi để phù hợp với thực tiễn. Thế mà vẫn đưa quy định cũ ra để xử phạt. Việc tước giấy phép hoàn toàn, tức khả năng phải đóng cửa hàng loạt cây xăng, dù đang tính thời điểm, cần cân nhắc lại", một lãnh đạo doanh nghiệp bày tỏ với Tuổi Trẻ.
Doanh nghiệp bị phạt chiếm thị phần lớn
Bộ Công Thương đã chính thức công bố trên Cổng thông tin điện tử về việc xử phạt các doanh nghiệp xăng dầu vào tối muộn 5-9, sau quá trình thực hiện thanh tra với các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu.
Chánh thanh tra Bộ Công Thương ký ban hành 18 quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu. Ngoài hình thức xử phạt tiền đối với 18 đơn vị, Bộ Công Thương cho biết quyết định của chánh thanh tra còn áp dụng hình phạt bổ sung tước giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu đối với năm thương nhân đầu mối: Công ty cổ phần Thương mại dầu khí Đồng Tháp (Petimex), Công ty cổ phần xuất nhập khẩu xăng dầu Tín Nghĩa, Công ty cổ phần dầu khí Đông Phương, Công ty TNHH xăng dầu Hùng Hậu, Công ty TNHH MTV Dầu khí TP.HCM (Saigon Petro).
Đây đều là những doanh nghiệp xăng dầu hoạt động chủ yếu tại địa bàn phía Nam, chiếm thị phần lớn trên thị trường nên theo đánh giá của nhiều doanh nghiệp, nếu việc tước giấy phép là đình chỉ với mọi hoạt động kinh doanh, sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới nguồn cung cho thị trường trong thời gian tới. Chỉ với riêng Petimex và Saigon Petro đã chiếm tới hơn 10% thị phần cả nước và 30% thị phần ĐBSCL.
Tính phương án tạm thời chưa thực hiện tước giấy phép
Chiều 6-9, tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho hay ngày 15-2 Bộ Công Thương ban hành quyết định thanh tra về việc chấp hành quy định pháp luật về kinh doanh xăng dầu.
Qua kết quả điều tra và giải trình của doanh nghiệp, ngày 31-8 chánh thanh tra đã ban hành 18 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với 11 đơn vị đầu mối và các công ty con, với tổng số tiền phạt là trên 13 tỉ đồng.
Ngoài ra, quyết định xử phạt còn áp dụng bổ sung hình phạt tước giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu với các doanh nghiệp xăng dầu đầu mối ở phía Nam. "Chắc chắn năm doanh nghiệp này khi đã bị tước quyền theo điều 9 của nghị định 83 sẽ không còn 19 quyền lợi và quyền hạn, kể cả nhập khẩu xăng dầu, không được mua xăng dầu từ nhà máy lọc dầu trong nước, không được bán xăng dầu cho các thương nhân khác...", ông Hải khẳng định.
Tuy nhiên, ông Hải cho biết Ban cán sự Đảng Bộ Công Thương đã họp để trước mắt xử lý phạt hành chính. Với hình thức tước giấy phép theo tinh thần trên sẽ vẫn áp dụng nhưng trong thời điểm phù hợp.
"Cần căn cứ vào ba nguyên tắc xử lý là xử lý nghiêm khắc hành vi vi phạm pháp luật, song cũng phải lưu ý đến khó khăn của doanh nghiệp đặc biệt trong bối cảnh đại dịch vừa qua. Thêm nữa, điều quan trọng nhất là phải đảm bảo nguồn cung xăng dầu phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Chúng tôi cũng đang xử lý và hy vọng cố gắng tìm được biện pháp phù hợp nhất, tốt nhất trong thời điểm hiện nay", ông Hải nói.
Trong khi đó, cơ quan tước giấy phép là thanh tra Bộ Công Thương khẳng định việc xử phạt vi phạm hành chính các doanh nghiệp này được thực hiện theo đúng các quy định tại nghị định 83 và nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu. Năm doanh nghiệp bị tước giấy phép vì không đáp ứng được điều kiện về hệ thống phân phối của nghị định 83 và nghị định 95.
N.AN
Cây xăng hết hàng, 'cây xăng' tự phát bán ngay phía trước, 'mua bao nhiêu cũng có' TTO - Cây xăng HFC, số 4 Nguyễn Đình Chiểu, quận Hai Bà Trưng (Hà Nội) treo biển hết xăng, "nghỉ nhập hàng", nhưng người bán xăng lẻ ngay cạnh lại thản nhiên bán 30.000 đồng/lít và muốn "mua bao nhiêu cũng có để bán".