Theo đó, Sở VH-TT-DL kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa chỉ đạo Chủ tịch UBND TP.Thanh Hóa xây dựng phương án hài hòa lợi ích giữa nhà nước và nhà đầu tư, phù hợp với tình hình thực tế nhằm mục đích chia sẻ với doanh nghiệp đã đầu tư, cải tạo, tôn tạo di tích.

Sở VH-TT-DL Thanh Hóa khẳng định động Tiên Sơn không bị xâm hại và đang phát huy tác dụng ÁI CHÂU

Di tích không bị xâm hại và đang được phát huy tác dụng

Như Thanh Niên đã thông tin, thời gian qua, Công ty CP du lịch Kim Quy đã gửi đơn đến nhiều cơ quan chức năng để kêu cứu về việc bị đơn phương chấm dứt hợp đồng hợp tác kinh doanh với UBND P.Hàm Rồng, TP.Thanh Hóa trong việc đầu tư, xây dựng, quản lý và khai thác động Tiên Sơn, phục vụ phát triển kinh tế du lịch, cũng như việc UBND TP.Thanh Hóa thu hồi di tích, khiến công ty đứng trước nguy cơ phá sản.

Ngày 25.4.2022, Văn phòng Chính phủ có văn bản số 2601 gửi UBND tỉnh Thanh Hóa, chuyển đơn phản ánh, khiếu nại của bà Đỗ Thị Thu về việc thực hiện dự án Khu du lịch động Tiên Sơn tại P.Hàm Rồng, TP.Thanh Hóa, đến UBND tỉnh Thanh Hóa để xem xét, giải quyết theo quy định của pháp luật, không để khiếu kiện phức tạp, kéo dài.

Ngay sau khi nhận được công văn của Văn phòng Chính phủ, UBND tỉnh Thanh Hóa ra văn bản số 7927 yêu cầu Sở VH-TT-DL lập đoàn thanh tra công tác quản lý nhà nước đối với di tích danh lam thắng cảnh động Tiên Sơn, P.Hàm Rồng, TP.Thanh Hóa để tỉnh có cơ sở "chỉ đạo tham mưu nội dung đơn của bà Đỗ Thị Thu, Phó giám đốc Công ty CP du lịch Kim Quy".

Việc UBND P.Hàm Rồng, TP.Thanh Hóa đơn phương chấm dứt hợp tác và thu hồi dự án Khu du lịch động Tiên Sơn khiến doanh nghiệp đầu tư lâm vào đường cùng Ái Châu

Sau khi tiến hành thanh tra toàn diện, ngày 30.8.2022, Sở VH-TT-DL Thanh Hóa đã ban hành kết luận số 3951, trong đó khẳng định: Để phát huy giá trị của di tích động Tiên Sơn, việc UBND TP.Thanh Hóa đồng ý chủ trương và cho phép Công ty CP du lịch Kim Quy thực hiện dự án xây dựng Khu du lịch động Tiên Sơn (sau khi có ý kiến và được sự đồng ý của UBND tỉnh Thanh Hóa) là phù hợp với mục tiêu, xu thế phát triển của tỉnh nhà trong giai đoạn hiện nay.

Trong quá trình thực hiện dự án Khu du lịch động Tiên Sơn, Công ty CP du lịch Kim Quy đã được các cơ quan chức năng kiểm tra, thanh tra việc sử dụng diện tích đất được UBND tỉnh cho thuê và kết luận sử dụng đất đúng mục đích được giao. Các hạng mục cải tạo, làm đường đi lại trong động Tiên Sơn thực hiện theo dự án xây dựng Khu du lịch động Tiên Sơn…

“Tại thời điểm thanh tra, Công ty CP du lịch Kim Quy đang sử dụng đất thực hiện dự án Khu du lịch động Tiên Sơn ổn định; di tích không bị xâm hại và hiện đang được phát huy tác dụng, thu hút du khách tới tham quan”, kết luận thanh tra nêu rõ.

Công ty CP du lịch Kim Quy đã đầu tư hàng tỉ đồng để xây dựng nên khu du lịch nhằm khai thác động Tiên Sơn, nhưng hiện lâm vào tình trạng khiếu nại kéo dài vì sự bất nhất của chính quyền địa phương Ái Châu

Kết luận thanh tra cũng chỉ ra những khuyết điểm trong quá trình quản lý nhà nước về di tích và triển khai dự án này như: Việc Động Tiên Sơn được Sở VH-TT (nay là Sở VH-TT-DL) công nhận là di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh cần được bảo vệ để phát huy tác dụng tại Quyết định số 306 (năm 1993) là không phù hợp quy định, nhưng đã được chủ tịch UBND tỉnh công nhận là di tích cấp tỉnh tại văn bản số 4543 (năm 2006) về việc cấp xếp hạng di tích lịch sử văn hóa - danh thắng cấp tỉnh và được Chủ tịch UBND tỉnh ban hành quyết định số 1046 (năm 2020) về việc cấp đổi bằng xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh cấp tỉnh được công nhận từ trước ngày 31.12.2003.

Tuy nhiên, trong các văn bản trả lời tổ chức và công dân của ngành VH-TT-DL giai đoạn 2008 - 2015, có một số văn bản không thống nhất thuật ngữ về việc xếp hạng di tích động Tiên Sơn, gây nên sự hiểu nhầm đối với nhân dân và các cơ quan quản lý nhà nước trong việc xếp hạng di tích…

Bên cạnh đó, chính quyền địa phương các cấp thực hiện chưa tốt công tác quản lý nhà nước về di sản; không có biện pháp, hướng dẫn Công ty CP du lịch Kim Quy thực hiện việc lập hồ sơ dự án bảo quản, tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị di tích trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt trước khi thực hiện việc đầu tư, xây dựng các hạng mục công trình trong và ngoài di tích động Tiên Sơn.

Xây dựng phương án hài hòa lợi ích nhà nước và nhà đầu tư

Cùng với việc đề nghị Công ty CP du lịch Kim Quy khẩn trương thực hiện việc bàn giao lại “công tác quản lý” di tích động Tiên Sơn cho UBND P.Hàm Rồng theo quy định của pháp luật hiện hành về quản lý di sản văn hóa, Sở VH-TT-DL Thanh Hóa kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa chỉ đạo Chủ tịch UBND TP.Thanh Hóa khẩn trương thực hiện việc thu hồi lại “công tác quản lý” di tích; rà soát, kiện toàn lại Ban quản lý/Tổ quản lý, bảo vệ di tích danh thắng động Tiên Sơn với các thành phần và bổ sung thành viên là Công ty CP du lịch Kim Quy với tư cách là nhà đầu tư đã được bàn giao quản lý, khai thác, trông coi, bảo vệ trực tiếp di tích từ thời điểm tháng 1.2005 và hiện nay đang thực hiện dự án Khu du lịch động Tiên Sơn (thời hạn 50 năm đã được cấp có thẩm quyền cho phép nhằm phát huy giá trị của di tích động Tiên Sơn) đảm bảo phù hợp theo hướng dẫn của Bộ VH-TT-DL về kiện toàn bộ máy quản lý di tích.

Sở VH-TT-DL kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa chỉ đạo TP.Thanh Hóa xây dựng phương án để hài hòa lợi ích của nhà nước với doanh nghiệp Ái Châu

Trước đó, trong khi Công ty CP du lịch Kim Quy đang gửi đơn “kêu cứu” tới các cơ quan chức năng về những “bất nhất” của các cơ quan quản lý nhà nước trong việc quản lý, khai thác dự án thì UBND P.Hàm Rồng có văn bản đơn phương chấm dứt hợp đồng, yêu cầu công ty bàn giao các hạng mục trước ngày 30.12.2021 mà không hề có phương án sau thu hồi đối với nhà đầu tư.

Tiếp đó, ngày 17.1.2022, UBND P.Hàm Rồng cũng nhanh chóng có quyết định thành lập Tổ bảo vệ di tích danh lam thắng cảnh động Tiên Sơn nhưng lại không có thành viên đại diện của nhà đầu tư (Công ty CP du lịch Kim Quy).

Đáng chú ý, tại kết luận thanh tra, Sở VH-TT-DL kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo Chủ tịch UBND TP.Thanh Hóa “Xây dựng phương án cụ thể trong việc quản lý, bảo vệ, phát huy giá trị di tích; việc thu và quản lý phí tham quan, tiền công đức, dầu đèn tại di tích đảm bảo theo quy định, hài hòa lợi ích giữa nhà nước và nhà đầu tư và phù hợp với tình hình thực tế nhằm mục đích chia sẻ với doanh nghiệp đã đầu tư, cải tạo, tôn tạo di tích”…

Chính quyền "tiền hậu bất nhất", doanh nghiệp khốn đốn

Trước đó, như Thanh Niên đã thông tin, căn cứ vào quy hoạch chi tiết Khu du lịch, văn hóa Hàm Rồng của UBND tỉnh Thanh Hóa, ngày 5.7.2004, Công ty CP du lịch Kim Quy có tờ trình xin được đầu tư xây dựng, quản lý khai thác động Tiên Sơn, phục vụ phát triển kinh tế du lịch. Cùng ngày, UBND P.Hàm Rồng có tờ trình đề nghị UBND TP.Thanh Hóa cho phép Công ty CP du lịch Kim Quy phối hợp với UBND P.Hàm Rồng lập dự án đầu tư xây dựng và quản lý khai thác động Tiên Sơn.

Theo Sở VH-TT-DL, doanh nghiệp hợp tác xây dựng và khai thác động Tiên Sơn là phù hợp Ái Châu

Ngày 28.7.2004, UBND TP.Thanh Hóa đã có văn bản đồng ý cho Công ty CP du lịch Kim Quy tiến hành lập thủ tục đầu tư; xác định mặt bằng quy hoạch định vị công trình, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt làm cơ sở thuê đất. Văn bản nêu rõ vị trí khu đất, phân định diện tích gần 4,3 ha, trong đó phần núi đá và động Tiên Sơn là 3,5 ha, đất xây dựng cơ sở hạ tầng và dịch vụ trước động gần 0,8 ha…

Ngay sau đó, Công ty CP du lịch Kim Quy chi trả tiền đền bù giải phóng mặt bằng; nhận chuyển giao toàn bộ diện tích đất của các hộ dân ảnh hưởng bởi dự án. Ngày 8.1.2005, UBND P.Hàm Rồng đã bàn giao nguyên trạng động Tiên Sơn và các công trình hiện có trên diện tích gần 4,3 ha cho Công ty CP du lịch Kim Quy. Tiếp đó, đến ngày 25.7.2005, UBND P.Hàm Rồng và Công ty CP du lịch Kim Quy đã ký kết "hợp đồng hợp tác kinh doanh”, nhằm đầu tư xây dựng, quản lý và khai thác động Tiên Sơn, phục vụ phát triển kinh tế du lịch.

Hơn 10 năm qua, việc hợp tác giữa Công ty CP du lịch Kim Quy với UBND P.Hàm Rồng được thực hiện theo đúng chủ trương kêu gọi đầu tư của tỉnh Thanh Hóa và được sự đồng ý của UBND TP.Thanh Hóa. Đột nhiên, ngày 20.7.2021, UBND TP.Thanh Hóa có văn bản kết luận việc kiểm tra dự án, do bà Phạm Thị Việt Nga, Phó chủ tịch UBND TP.Thanh Hóa, ký lại kết luận: “UBND P.Hàm Rồng ký hợp đồng với Công ty CP du lịch Kim Quy là không đúng thẩm quyền; Công ty CP du lịch Kim Quy đầu tư xây dựng khi chưa có thủ tục giao đất, cho thuê đất; có công trình xây dựng không đúng mặt bằng quy hoạch”.

Văn bản này cũng yêu cầu “Thực hiện việc thanh lý, chấm dứt hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa UBND P.Hàm Rồng với Công ty CP du lịch Kim Quy; các vấn đề phát sinh liên quan đến tranh chấp hợp đồng giữa các bên thực hiện theo quy định của pháp luật về giải quyết tranh chấp tại tòa án”.

Đáng ngạc nhiên là vào năm 2015, cũng chính bà Phạm Thị Việt Nga ký văn bản kết luận công tác kiểm tra dự án, khẳng định: “Dự án đầu tư xây dựng, khai thác nhằm phát huy giá trị di tích danh lam thắng cảnh động Tiên Sơn của Công ty CP du lịch Kim Quy đã được các cấp có thẩm quyền thẩm định, thỏa thuận”.

Sự bất nhất của chính quyền địa phương đã đẩy doanh nghiệp lâm vào cảnh lao đao, phải chạy khắp nơi để khiếu nại, kêu cứu.

Mập mờ chuyện cấp đổi Bằng xếp hạng di tích cấp tỉnh động Tiên Sơn

Kết luận số 3951/KL-SVHTTDL ngày 30.8.2022 chỉ ra việc Sở VH-TT ban hành Quyết định số 306/VHQĐ/VHQĐ ngày 01.12.1993 công nhận di tích động Tiên Sơn là di tích cần được bảo vệ để phát huy tác dụng tại thời điểm năm 1993 là chưa phù hợp với quy định tại Điều 8, Pháp lệnh số 14-LCT/HDDNN7 ngày 4.4.1984 của Hội đồng nhà nước về bảo vệ và sử dụng di tích lịch sử, văn hóa và danh lam thắng cảnh. Điều đó đồng nghĩa với việc Quyết định 306/VHQĐ không có giá trị về mặt pháp lý để khẳng định động Tiên Sơn được xếp hạng cấp tỉnh năm 1993.

Vì vậy việc Sở VH-TT-DL Thanh Hóa căn cứ vào văn bản số 4543, ngày 26.10.2006 của UBND tỉnh Thanh Hóa để “cấp đổi” xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh cấp tỉnh được công nhận từ trước ngày 31.12.2003 là không có cơ sở, mà nếu có phải là cấp mới bằng xếp hạng cho di tích này. Việc cấp đổi hay là cấp mới xếp hạng di tích cấp tỉnh đối với động Tiên Sơn được thực hiện một cách nhập nhằng như vậy, nhưng TP.Thanh Hóa vẫn dựa vào đó để chỉ đạo P.Hàm Rồng đơn phương hủy hợp tác với Công ty CP du lịch Kim Quy.