Một ngày đầu tháng 9, PV VTC News gặp phạm nhân Lương Văn Đức trong căn phòng nhỏ chỉ đủ kê một bộ bàn ghế, nằm trong khuôn viên lao động sản xuất của Trại giam Ninh Khánh (Cục C10, Bộ Công an, đóng tại tỉnh Ninh Bình).
Trên tay áo Lương Văn Đức đeo băng rôn đỏ, anh khoe mình được giám thị tin tưởng, phân công làm Trưởng ban tự quản, giúp việc cán bộ.
"Công việc chính của tôi là đôn đốc, nhắc nhở tất cả các anh em trong trại giữ gìn nội quy, cũng như trật tự, vệ sinh, ăn ở sạch sẽ gọn gàng và tuân thủ các nội quy do ban giám thị đặt ra", nam phạm nhân nói.
Với giọng trầm, phát âm chuẩn của người sống nhiều năm ở Hà Nội, Lương Văn Đức luôn tỏ ra mình là người từ tốn, có học thức. Gần 7 năm chấp hành án ở trại giam là thời gian đáng nhớ đối với một giám đốc công ty bất động sản.
Năm 2015, ở tuổi 40, Đức có sự nghiệp, gia đình hạnh phúc. Đang ở ngưỡng đỉnh cao thành đạt nhiều người mơ ước, bỗng nhiên Lương Văn Đức mất tất cả vì cho bạn vay tiền. Người bạn này đã dùng số tiền Đức cho vay để mua số lượng lớn ma tuý vận chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam tiêu thụ.
"Tôi không thể quên được ngày 12/11/2015, tôi đi ăn sáng rồi lái xe đến căn hộ của bạn chơi. Đến đó thấy cơ quan điều tra đang khám xét nhà, và tôi cũng bị bắt ở đấy", Đức kể lại.
Phạm nhân Lương Văn Đức được giám thị tin tưởng, phân công làm Trưởng ban tự quản, giúp việc cán bộ tại Trại giam Ninh Khánh.
Lương Văn Đức và người bạn này thân nhau từ rất lâu. Trong mắt anh, người bạn là doanh nhân thành đạt. Sau vài lần vay tiền, Đức lờ mờ nhận ra bạn anh đang buôn bán ma tuý bởi làm ăn bình thường thì lợi nhuận không thể lớn như thế được. Đức tế nhị dò hỏi, người bạn đành thú nhận có tham gia buôn bán hàng cấm. Tuy nhiên, Đức không ngăn cản, trái lại khi người đó cần tiền, Đức lại tiếp tục cho vay.
Vị giám đốc công ty bất động sản không ngờ rằng, việc cho vay tiền không phải là giúp bạn mà cùng đẩy cả 2 người vào vòng lao lý.
Đức nhớ lại, khi bị khởi tố về tội “Mua bán trái phép chất ma túy”, anh vẫn một mực cho rằng nếu khởi tố tội danh này thì phải xác định được anh ta mua của ai và bán cho ai, trong khi cả 2 việc này Đức đều không tham gia. Cho đến khi được cán bộ giải thích, anh mới biết việc làm của mình gián tiếp gây ảnh hưởng cho xã hội.
"Tôi không trực tiếp mua bán ma túy, tôi biết bạn tôi tham gia nhưng vẫn cho bạn vay tiền. Do không am hiểu về pháp luật nên lúc đưa tiền cho bạn, tôi nghĩ rất đơn giản thôi, ai làm người đó chịu. Khi đường dây ma tuý bị triệt phá, người đó bị tuyên án tử hình, tôi bị kết tội đồng phạm giúp sức tích cực trong vụ án nên lĩnh 20 năm tù giam", nam phạm nhân chia sẻ.
Giống như các phạm nhân khác, khi cuộc đời bắt đầu lâm vào cảnh tù tội, Lương Văn Đức suy sụp hoàn toàn. Nghĩ đến mức án 20 năm dài đằng đẵng, Đức không nghĩ mình sống được đến ngày ra tù.
Bước vào cánh cổng trại giam thì bên ngoài cánh cửa cuộc đời cũng đóng lại với người đàn ông này. Công ty anh gây dựng suốt 15 năm sau đó dừng hoạt động, người vợ đề nghị ly hôn. Đau xót hơn, Đức là con trai duy nhất trong gia đình nhưng trong thời gian anh thụ án, cha mẹ già lần lượt qua đời mà chẳng thể kịp đợi nhìn mặt con trai lần cuối.
Anh Đức còn có một cậu con trai, khi bị bắt, con trai anh mới 14 tuổi. Dù vắng bóng người cha nhưng cậu bé vẫn chăm chỉ học hành. Ánh mắt nam phạm nhân sáng ngời khi nhắc đến con, cậu bé đó năm nay tốt nghiệp đại học chuyên ngành Logictis và đã được một công ty nhận vào làm việc.
“Đến bây giờ, tôi cũng không biết con tôi oán giận tôi đến mức độ nào. Điều đáng tiếc nhất của tôi là trong quãng thời gian con trưởng thành tôi không ở bên dạy bảo", anh Đức nói, giọng đầy day dứt.
Dù cuộc sống đột nhiên bị đảo lộn như một cơn ác mộng nhưng điều kỳ lạ là Lương Văn Đức không hề oán hận người bạn kia. Anh cho rằng "ai làm sai đều phải trả giá trước pháp luật, bản thân người ta bị tử hình, gia đình họ cũng đã rất đau khổ rồi".
“Tôi gây lên nghiệp phải trả nghiệp, dù đó là khách quan, bởi tôi biết bạn dính dáng đến ma tuý nhưng vẫn cố tình cho vay tiền thì phải trả giá cho sai lầm của mình", Đức nói.
Nhớ lại quãng thời gian bị bắt, tâm trạng Đức rất chông chênh. Khi chấp hành án tại Trại giam Ninh Khánh, anh được cán bộ ở đây động viên, giáo dục. Lương Văn Đức và các phạm nhân khác được tìm hiểu các văn bản pháp quy liên quan đến người chấp hành án phạt tù, từ đó, giúp anh có định hướng cải tạo tốt để sớm có cơ hội được giảm án trở về với gia đình.
Ngoài thời gian lao động, Lương Văn Đức thường tới thư viện trong đọc sách. Những cuốn sách về Phật pháp, hạt giống tâm hồn... khiến Đức có cái nhìn nhẹ nhàng hơn về những gì mình đang phải trải qua.
"Điều tôi đánh mất là danh dự, gia đình, tuổi trẻ nhưng chưa phải là mất hết. Khi ở ngoài xã hội, tôi bon chen cuộc sống quá nhiều, không biết cái gì quan trọng. Đôi khi điều quan trọng chỉ là bữa ăn cùng gia đình, nhưng tôi không nhận ra điều đó, tôi đang sống trong hạnh phúc mà không biết đâu là hạnh phúc. Khi vào đây, tôi tâm niệm rằng nếu mình biết đâu là khổ đau, thì mình mới biết đâu là hạnh phúc, đây có lẽ là 'cái được' lớn nhất của tôi", phạm nhân Đức trải lòng.
Điều khiến người đàn ông này được an ủi là dù đã ly hôn nhưng vợ cũ vẫn thỉnh thoảng tới trại giam thăm hỏi, khích lệ tinh thần anh. Dịp 2/9 vừa qua, Lương Văn Đức lần đầu tiên được giảm án. Nếu tiếp tục cải tạo tốt, chỉ khoảng 5 năm nữa anh sẽ được tha tù trước thời hạn, trở về với xã hội.
"Việc đầu tiên khi ra tù tôi sẽ đến thắp hương tạ lỗi với bố mẹ mình. Tôi không còn cơ hội để báo hiếu bố mẹ nên sẽ làm những việc tử tế, giúp những người khác để bố mẹ ở thế giới bên kia yên lòng", Đức tâm sự.
Nhận xét về phạm nhân Lương Văn Đức, Thiếu tá Trần Quang Huy, cán bộ quản giáo, người trực tiếp quản lý phạm nhân cho biết, Đức là phạm nhân có án dài, khi có quyết định tòa, ban đầu phạm nhân chưa được yên tư tưởng. Tuy nhiên, qua những lớp giáo dục về chính sách pháp luật, quyền và nghĩa vụ của phạm nhân, anh Đức đã ổn định tinh thần và chấp hành nghiêm.
“Hiện, phạm nhân Lương Văn Đức nằm trong thành viên Hội đồng Ban tự quản nên các phong trào về thi đua và phong trào do trại tổ chức phạm nhân luôn dẫn đầu và có giải thưởng, được Hội đồng cán bộ trại ghi nhận. Trong quá trình cải tạo, Đức có nhiều giải thưởng về Hội thi viết cảm nhận về sách, hay phong trào văn hóa văn nghệ do trại tổ chức nhân những dịp lễ lớn của đất nước”, Thiếu tá Huy cho hay.