Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ nâng lãi suất chính sách tiêu chuẩn lên hơn 4% và giữ ở mức đó tới sau năm 2023 nhằm ngăn chặn lạm phát cao, theo phần lớn chuyên gia kinh tế hàng đầu tham gia khảo sát của Financial Times. Cuộc khảo sát mới nhất này, được thực hiện với sự hợp tác của Viện Kinh doanh Booth của Đại học Chicago, cho thấy Fed còn lâu mới kết thúc chiến dịch thắt chặt chính sách tiền tệ.

Uỷ ban Thị trường mở Liên bang (FOMC) năm nay đang tăng lãi suất với tốc độ nhanh nhất kể từ năm 1981 và họ được dự báo sẽ tiếp tục tăng thêm 0,75% trong cuộc họp chính sách tới đây vào ngày 20 - 21/9. Nếu đúng, động thái đó sẽ nâng khung lãi suất mục tiêu lên 3 – 3,25%, từ mức gần 0 hồi tháng 3.

Gần 70% trong 44 chuyên gia kinh tế tham gia khảo sát từ ngày 13 đến ngày 15/9 tin rằng lãi suất của kỳ thắt chặt này sẽ đạt đỉnh trong khoảng 4-5%, với 20% trong số đó tin rằng lãi suất cần phải vượt qua mức đó.

“FOMC vẫn chưa xác định được họ cần tăng lãi suất lên mức bao nhiêu. Nếu bây giờ Fed muốn nền kinh tế tăng trưởng chậm lại, họ cần phải nang lãi suất cao hơn lạm phát lõi”, Eric Swanson, giáo sư tại Đại học California, nói. Ông dự đoán lãi suất cuối cùng sẽ lên 5-6%.

Dù Fed thường đặt lãi suất mục tiêu ở 2% dựa trên chỉ số giá tiêu dùng cá nhân (PCE) lõi, loại bỏ các mặt hàng có giá biến động như thực phẩm và năng lương, song họ cũng vẫn theo dõi chỉ số gia tiêu dùng (CPI) rất chặt chẽ. Lạm phát tại Mỹ bất ngờ tăng nhanh trong tháng 8, với CPI lõi tăng 6,3% so với cùng kỳ năm ngoái.

Hầu hết chuyên gia tham gia khảo sát của Financial Times dự đoán PCE lõi giảm từ mức 4,6% hồi tháng 7 xuống 3,5% vào cuối năm 2023. Tuy nhiên, gần một phần ba dự đoán chỉ số này sẽ vẫn vượt 3% trong 12 tháng sau đó. Còn 27% cho rằng PCE có thể duy trì trên ngưỡng 3% vào cuối năm 2024, điều này cho thấy nỗi bất an lớn về lạm phát cao ngày càng ăn sâu vào nền kinh tế.

“Tất cả chúng tôi đều hy vọng lạm phát sẽ bắt đầu giảm xuống, để rồi thất vọng hết lần này đến lần khác”, Jón Steinsson tại Đại học California nói. Theo ông, đã đến thời điểm mà Fed đang phải đối mặt với khủng hoảng tín nhiệm nghiêm trọng. Hơn một phần ba chuyên gia kinh tế được khảo sát cảnh báo Fed sẽ không thể kiểm soát lạm phát một cách thỏa đáng nếu không tăng lãi suất lên trên 4% đến cuối năm nay.

Ngoài việc nâng lãi suất đến mức khiến hoạt động kinh tế bị cản trợ, nhiều chuyên gia cho rằng Fed sẽ giữ lãi suất ở mức đó trong một thời gian dài.

Áp lực lạm phát suy yếu, thị trường tài chính bất ổn và thị trường lao động xấu đi là những lý do lớn nhất có thể khiến Fed tạm dừng chiến dịch thắt chặt chính sách của mình, song sẽ không có việc hạ lãi suất ít nhất cho đến năm 2024, theo 68% chuyên gia. Trong đó, một phần tư dự đoán Fed không hạ lãi suất cho đến nửa cuối năm 2024 hoặc muộn hơn.

Tuy nhiên, ít ai cho rằng Fed sẽ thu hẹp bảng cân đối kế toán trị giá gần 9.000 tỷ USD thông qua việc bán toàn bộ chứng khoán được đảm bảo bằng tài sản thế chấp của họ. Hành động như vậy để hạ nhiệt nền kinh tế và lạm phát sẽ phải trả giá, ông Jerome Powell từng phát biểu như vậy gần đây.

Gần 70% chuyên gia dự đoán Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Mỹ sẽ tuyên bố kinh tế Mỹ suy thoái vào năm 2023, với phần lớn giữ quan điểm nó sẽ xảy ra trong quý I hoặc quý II. Về thời gian, hầu hết chuyên gia kinh tế tính toán suy thoái ở Mỹ có thể kéo dài trong 2 hoặc 3 quý, với hơn 20% cho rằng nó sẽ diễn ra trong 4 quý hoặc hơn.

Những trở ngại liên quan đến chuỗi cung ứng do chiến sự ở Ukraine và dịch Covid-19 ở Trung Quốc gây ra đang dần được giải quyết. Đây có thể là yếu tố giúp Fed phần nào bớt siết chặt chính sách, đồng nghĩa là suy thoái kinh tế cũng bớt nghiêm trọng hơn, theo Şebnem Kalemli-Özcan, giáo sư tại Đại học Maryland. Tuy nhiên, bà cảnh báo rằng triển vọng kinh tế thế giới rất không chắc chắn.