Buổi tọa đàm “Bắt nạt và bạo lực học đường” diễn ra tại TP.HCM vào cuối tuần qua với những câu chuyện thực tế và chia sẻ của các chuyên gia thực hành giáo dục.
Nơm nớp lo sợ cô phạt và phê bình trước lớp
Chị Thanh Vy (tên nhân vật đã được thay đổi) chia sẻ con mình đang học bậc tiểu học bị chính giáo viên chủ nhiệm gây khó dễ khi không tham gia lớp học thêm luyện chữ đẹp của cô.
“Con tôi có thói quen viết tay trái do đó khi lên lớp con luôn bị cô đánh. Về nhà, con hay giật mình đổi sang viết tay phải khi tôi vào phòng. Nhìn những vết bầm tím trên tay con chưa lặn tôi xót xa lắm, chưa bao giờ tôi thấy con có tâm lý chực chờ lo sợ như thế.
Thường xuyên bị phê bình trước lớp, bạn bè trêu chọc vì học không tốt khiến con rất buồn và không muốn đi học. Trong lớp có hoạt động mang tính tự nguyện, nếu con không hứng thú thì tôi cũng không ép tham gia, thế nhưng vẫn bị cô phê bình”, chị Vy kể tiếp.
Ngoài ra, theo chị Vy cô giáo còn ra bài quá nhiều, tối nào làm không xong bé cũng khóc vì sợ ngày mai bị cô phạt và phê bình trước lớp. “Đỉnh điểm mình thấy vô lý là con mình bị phạt và kiểm điểm khi tiết học có giáo viên dự giờ mà con không giơ tay phát biểu. Con kể chưa thấy cô giáo chủ nhiệm nở nụ cười bao giờ và họp phụ huynh tôi cũng thấy vậy. Tôi nghĩ đó cũng chính là lý do khiến con không thể gần gũi với giáo viên, tâm lý nặng nề khi đến lớp. Sau một học kỳ, thấy con trầm tính, ít nói hẳn, cảm thấy môi trường không thích hợp cho con phát triển nên tôi đã chuyển trường cho con” – chị Vy chia sẻ.
 |
| Nhà trường đưa nội dung phòng chống bạo lực học đường phổ biến cho học sinh. Ảnh: ĐHBD |
Nghĩ đến trường là đau bụng, buồn nôn
Chia sẻ với phóng viên PLO, Ngọc Thúy (tên nhân vật đã thay đổi), hiện đang học lớp 10 một trường THPT ở TP.HCM vẫn còn ám ảnh khi bị bạn học bắt nạt, cô lập trong suốt năm học lớp 9. Thúy kể năm học này, em được phân công làm sao đỏ của trường. Một lần em phát hiện một nhóm 5-7 bạn trang điểm khi đến lớp vi phạm nội quy nên nhắc nhở và ghi sổ đỏ do các bạn tái phạm. Sau đó, các bạn này đã gây khó dễ cho Thúy.
“Những buổi em trực nhật, nhóm bạn này sẽ cố tình mua hạt dưa, hướng dương đến chia cho các bạn ăn và xả vỏ đầy phòng để cho em dọn. Bạn nào có ý tốt muốn giúp em thì sẽ bị cảnh cáo. Mấy bạn đó còn giấu sách vở, xé bài tập của em vứt ở trước lớp, nhiều lần em phải làm bài lại từ đầu nhưng có hôm thì bị thầy cô phạt hoặc không có điểm” - Thúy nhớ lại.
Ngoài ra, Thúy còn phát hiện một bạn nữ trong nhóm này chuyên cung cấp, rủ rê các bạn trong trường hút thuốc lá điện tử ở nhà vệ sinh. Thúy đã bí mật báo cáo cho giáo viên để ngăn chặn. Tuy nhiên, Thúy vẫn bị nghi ngờ và hẹn ra nhà vệ sinh nhưng Thúy không ra. Sau đó, bạn hay đi chung với Thúy vô cớ bị chặn đường đánh ở hành lang để cảnh cáo Thúy.
“Mấy bạn đó nhắc lại sự việc trường em đã từng xảy ra vụ ẩu đả khiến một nam sinh tử vong, nếu em không ra gặp thì cái kết cũng như vậy. Lúc đó em cũng sợ lắm nên đã báo với gia đình lên làm việc với nhà trường. Tuy nhiên, nhóm này lại quay sang tìm đối tượng mới và bắt nạt.” – Thúy buồn rầu kể do bị ảnh hưởng tâm lý nên đã không thi vào được lớp chọn dù là học sinh giỏi thứ 2 của lớp.
Theo Thúy, suốt cả năm học, em cảm thấy lúc nào cũng trong trạng thái bất an lo lắng, tủi thân vì không ai chơi với mình. “Có những buổi sáng mở mắt dậy em cảm thấy rất nặng nề, đau bụng và buồn nôn khi nghĩ đến việc đi học và đối diện với những người bắt nạt em.” -Thúy chia sẻ.
Nhận biết sớm để hóa giải xung đột
Nhà giáo dục Nguyễn Thúy Uyên Phương, có nhiều năm nghiên cứu phương pháp giáo dục tiến bộ chỉ ra một số dấu hiệu nhận biết có thể các bé đang là nạn nhân của bạo lực học đường.
“Một vài biểu hiện ở con, phụ huynh có thể quan sát thấy như con trở nên trầm tính, ít nói, thiếu tự tin. Khi nhắc về bạn bè, trường lớp con sẽ làm ngơ. Con thường xuyên cảm thấy nhức đầu, đau bụng, khó ngủ. Sợ đi học, chán học và kết quả học tập sa sút…” – chuyên gia Uyên Phương chia sẻ.
Chuyên gia Uyên Phương khuyên các phụ huynh nên lắng nghe, quan sát và tương tác cùng con mỗi ngày. Đồng thời trang bị kiến thức thông qua các khóa học về tâm lý, giáo dục… liên quan đến bạo lực học đường để hiểu con hơn.
Về phía nhà trường, theo chuyên gia Uyên Phương, cần thực hiện các dự án chống bắt nạt và bạo lực học đường thông qua các buổi diễn tập, giải quyết tình huống.
Đôi lúc chính những giáo viên cũng không biết những việc muốn tốt cho các em như ép trẻ viết tay phải hay làm bài tập nhiều nhưng vô hình chung lại gây áp lực. Phụ huynh và giáo viên cần ngồi lại nói chuyện để có thể hiểu và hóa giải vấn đề.
Chuyên gia Phí Mai Chi, nhà thực hành quyền trẻ em và giáo dục gia đình cho rằng nếu bạo lực xảy ra ở ngoài trường học hay trên mạng xã hội thì cần sự phối hợp của cả 3 phía trường học, gia đình hoặc địa phương. Gia đình với nhà trường cùng nhau xây dựng quy trình xử lý khi phát hiện bạo lực học đường. Cần đặc biệt chú ý đến những em đặc biệt, chậm phát triển, tự kỷ vì những em này biểu hiện thường khó đoán và khó hòa nhập.
Nên đặt sự thấu cảm lên hàng đầu
Phần lớn xung đột đến từ sự không thấu hiểu nhau. Nên chú trọng xây dựng tinh thần thấu cảm trong văn hóa học đường, dùng góc nhìn của trẻ và lợi ích của trẻ lên hàng đầu. Hình dung các con gặp khó khăn gì để đưa ra hướng giải quyết kịp thời. Đôi khi thủ phạm cũng là nạn nhân, những đứa trẻ lớn lên trong bạo lực thường có xu hướng gây bạo lực cho người khác.Với những đối tượng này, chúng ta cũng nên tìm hiểu xem liệu các em có nổi khổ gì không để có thể kéo các em ra và hướng chúng đi trên con đường đúng đắn.
Nhà thực hành giáo dục NGUYỄN THÚY UYÊN PHƯƠNG
