Trước đại dịch, Doris Fu đã vạch ra một kế hoạch tương lai đầy tích cực cho bản thân và gia đình: sắm một chiếc xe hơi mới, chuyển đến căn hộ lớn hơn, ăn những đồ ăn sang trọng vào cuối tuần và những kỳ nghỉ trên các hòn đảo xứ nhiệt đới.
Song, giờ đây, nhà tư vấn marketing 39 tuổi ở Thượng Hải lại là một trong số nhiều người Trung Quốc ở độ tuổi 20-30 phải cắt giảm chi tiêu và tiết kiệm. Họ gặp nhiều khó khăn bởi tỷ lệ thất nghiệp cao và thị trường bất động sản chững lại.
Fu cho hay: “Tôi không còn đi làm móng, làm tóc. Tôi mua toàn bộ mỹ phẩm là hàng nội địa Trung Quốc.”
Khó khăn hiện hữu khi kinh tế giảm tốc
Phong cách tiết kiệm này - ban đầu được một số KOL kêu gọi, đang là rủi ro với nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới. Chi tiêu của người tiêu dùng vốn chiếm đến hơn một nửa GDP của Trung Quốc.
Benjamin Cavender - CEO của hãng nghiên cứu China Market Research Group (CMR), cho biết: “Chúng tôi đã theo dõi hành vi của người tiêu dùng ở đây trong ít nhất 16 năm. Trong khoảng thời gian đó, đây là lúc mà tôi lo ngại nhất đối với nhóm người dùng trẻ tuổi."
Dịch bệnh đã ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế nước này. Những đợt siết chặt quy định với ngành công nghệ cũng tác động tiêu cực đến lực lượng lao động trẻ.
Theo số liệu của chính phủ, tỷ lệ thất nghiệp của những người từ 16-24 tuổi ở mức gần 19%, sau khi chạm mức kỷ lục 20% vào tháng 7. Theo 2 cuộc khảo sát trong ngành, một số người trẻ đã bị cắt giảm lương, ví dụ ở các ngánh bán lẻ và thương mại điện tử. Mức lương trung bình ở 38 thành phố lớn của Trung Quốc đã giảm 1% trong 3 tháng đầu năm nay, theo dữ liệu do nền tảng tuyển dụng trực tuyến Zhilian Zhaopin.
Do đó, một số người trẻ cảm thấy mình cần tiết kiệm thay vì tiêu xài hoang phí.
Fu - một người hâm mộ điện ảnh, chia sẻ: “Tôi thường đi xem 2 bộ phim mỗi tháng, nhưng cho đến nay đã không đến rạp chiếu phim kể từ khi đại dịch xảy ra.”
Trong khi đó, doanh số bán lẻ ở Trung Quốc chỉ tăng 2,7% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 7, sau đó lên 5,4% vào tháng 8 nhưng vẫn thấp hơn mức trung bình 7% trong năm 2019.
Theo khảo sát gần đây của PBOC, gần 60% người dân nước này có xu hướng tiết kiệm nhiều hơn thay vì tăng chi tiêu và đầu tư, so với 45% vào 3 năm trước. Ngoài ra, các hộ gia đình Trung Quốc đã tiết kiệm thêm 10,8 nghìn tỷ NDT (1,54 nghìn tỷ USD) trong 8 tháng đầu năm nay, tăng từ 6,4 nghìn tỷ NDT trong cùng kỳ năm ngoái.
Sau nhiều năm chủ nghĩa tiêu dùng “lên ngôi” nhờ mức lương tăng, điều kiện tín dụng nới lỏng và mua sắm trực tuyến bùng nổ, xu hướng tiết kiệm của giới trẻ Trung Quốc đang gần giống với phong cách của các bậc phụ huynh của họ.
Giới trẻ học cách tiết kiệm như thế hệ đi trước
Không như thế hệ đi trước, một số người trẻ đang chia sẻ cả phong cách sống tiết kiệm của họ trên các nền tảng mạng xã hội.
Một phụ nữ khoảng 20 tuổi ở Hàng Châu đã thu hút được hàng trăm nghìn người theo dõi với hơn 100 video về cách làm bữa tối giá 10 NDT (1,45 USD) trên ứng dụng Xiaohongshu và Bilibili. Trong 1 video dài 1 phút với gần 400.000 lượt xem, cô đang xào món ăn từ cá basa phi lê giá 4 NDT, tôm đông lạnh 5 NDT và rau 2 NDT.
Sau đó, nhiều cuộc thảo luận cũng trở nên sôi nổi hơn, chia sẻ về mẹo tiết kiệm tiền. Cư dân mạng Trung Quốc cũng đăng tải những nội dung như “Thử thách sống với 1.600 NDT/tháng” ở Thượng Hải.
Yang Jun cho biết cô “ngập” trong nợ thẻ tín dụng từ trước đại dịch. Cô đã thành lập một nhóm có tên “Low Consumption Research Institute” (Nghiên cứu về việc ít mua sắm) trên Douban vào năm 2019. Nhóm đã thu hút 150.000 thành viên. Yang cho biết cô đang cắt giảm chi tiêu và bán bớt một số đồ dùng của mình để kiếm tiền.
Yang nói: “Covid-19 khiến mọi người bi quan. Bạn không thể giống như trước đây, bạn nên tiết kiệm số tiền kiếm được và tiếp tục kiếm vào tháng sau.” Yang hiện đã thanh toán toàn bộ số nợ.
Yang cho biết, cô đã ngừng mua cafe của Starbucks hàng ngày. Còn Fu nói rằng cô chuyển từ mỹ phẩm của Givenchy sang một nhãn hiệu Trung Quốc là Florasis, rẻ hơn khoảng 60%. Trong bối cảnh đó, LVMH và Starbucks đều ghi nhận doanh số tại Trung Quốc giảm mạnh trong quý trước.
Fu chia sẻ, cô đã hoãn kế hoạch bán 2 căn hộ để mua 1 căn lớn hơn ở khu vực thuận tiện đi học cho con trai. Cô cũng từ bỏ ý định mua ô tô mới. Cô nói: “Tại sao tôi lại không dám đổi nhà và xe dù tôi có tiền? Mọi thứ giờ đây đều chưa rõ ràng.”
Tham khảo Reuters