Một bạn trẻ hâm mộ Harry Potter chụp hình tại khu vực Ngày hội Harry Potter ở Đường sách TP.HCM sáng 24-9 - Ảnh: NXB Trẻ

1. Khi NXB Trẻ thông báo tổ chức "Ngày hội kỷ niệm 25 năm Harry Potter" vào sáng 25-9 tại Đường sách TP.HCM, nhiều độc giả hẳn sẽ giật mình. Thời gian đã trôi quá nhanh thế rồi sao?

25 năm trước, một bà mẹ đơn thân, tài chính bấp bênh, đã sinh ra một nhân vật giờ đây ai cũng biết tên. Có lẽ J. K. Rowling cũng không hình dung nổi sức ảnh hưởng to lớn từ những trang viết của mình. Những đoàn người cắm trại qua đêm trước các hiệu sách để chờ tập mới phát hành. Bộ phim chuyển thể thay đổi cuộc đời các diễn viên. Và hơn một thập niên sau ngày bộ truyện kết thúc, âm vang vẫn còn kéo dài đến hôm nay.

Khi Harry Potter đến Việt Nam là những năm đầu thế kỷ. Một thiên niên kỷ vừa kết thúc. Người ta nói nhiều về hội nhập, và chính Harry Potter như một phần của cuộc hội nhập đó. Độc giả trẻ thấy mình gắn kết với cả thế giới trong một niềm say mê vũ trụ hư cấu, nơi có những pháp sư và các sinh vật huyền bí.

Và có lẽ đó cũng là giai đoạn hiếm hoi, độc giả còn háo hức dõi theo từng tập sách mỏng Harry Potter, dịch đến đâu in đến đó. Hệt như ngày xưa thế hệ độc giả miền Nam trước 1975 từng say sưa theo từng kỳ feuilleton dịch truyện chưởng Kim Dung.

Để ra đời những bản dịch nhanh chóng ấy, chắc chắn phải ghi công nhà văn - dịch giả Lý Lan. Những lựa chọn từ ngữ của bà như "chậu tưởng ký", "trường sinh linh giá", hay "hú hồn thần hộ mệnh" quen thuộc đến mức khó thay thế được.

2.  Chương đầu tiên trong tập đầu tiên của Harry Potter có tên: Đứa bé vẫn sống. Đứa bé mồ côi, trán có vết sẹo hình tia chớp ấy vẫn sống, trở thành một biểu tượng, một tường thành không thể vượt qua. Năm 2007, khi bộ truyện kết thúc, đã có nhiều bộ truyện khác ra đời. Giới truyền thông "tiên tri" về nhân vật tiếp theo sẽ thay thế Harry Potter. Hết bộ truyện này đến bộ truyện khác, nhưng chỉ có một thời "hậu Harry Potter" mênh mông chưa tượng đài nào lấp vào.

Cả mẹ đẻ của Harry Potter, suốt mười mấy năm qua cũng loay hoay thoát khỏi cái bóng của bộ truyện. Hay khán giả cứ gắn chặt hình ảnh giáo sư Snape với cố diễn viên Alan Rickman, trong những cảm xúc trộn lẫn giữa tình yêu dành cho nhân vật với diễn viên thủ vai.

Còn độc giả dường như vẫn tiếp tục không thôi hoài nhớ về một thời ăn ngủ cùng bộ truyện, bàn tán về tình tiết, dự đoán cái kết. Một cộng đồng Harry Potter ở Việt Nam ra đời, từ đó là vô số những tác phẩm hư cấu của người hâm mộ. Họ ghép đôi những nhân vật mà họ thích, vẽ ra số phận cho những nhân vật phụ... Thế giới đó không còn gói gọn trong bảy tập truyện mà cứ không ngừng sinh sôi, phong phú thêm, vượt ra khỏi những tưởng tượng của tác giả.

3. Cách đây vài năm, tôi đi dự đám cưới một người bạn. Có một chiếc bàn ghi tắt mấy chữ "HPVN". Tôi ngẫm ngợi một hồi mới nhớ, à, thì ra là bàn dành cho cộng đồng hâm mộ Harry Potter ở Việt Nam. Cô dâu của ngày hôm đó chính là một thành viên lâu năm. Những thiếu niên đọc lén Harry Potter trong lớp, giờ đã xây dựng gia đình. Như chính Harry Potter cũng đã lớn và có gia đình riêng vậy.

Lời tiên tri của nhân vật giáo sư McGonagall đã trở thành sự thật: "Harry Potter sẽ nổi tiếng - như một huyền thoại. Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu sau này người ta gọi ngày hôm nay là ngày Harry Potter: sẽ có sách viết về Harry. Mọi đứa trẻ trên thế giới chúng ta rồi sẽ biết đến tên cậu bé!".

Đã 25 năm trôi qua kể từ ngày lời tiên tri ấy được thốt ra. Có những cuộc đời đã không đi quá 25 năm. Có những tình bạn đã không trọn 25 năm. Nhưng Harry Potter vẫn ở lại. "Đứa bé vẫn sống", vẫn tiếp tục chinh phục những thế hệ độc giả mới, vẫn tiếp tục tồn tại bên ngoài trang sách.

Hai thập niên và một ngày hội kỷ niệm. Những người bạn chuyền tay nhau quyển Harry Potter năm đó, chúng ta sẽ còn có cơ hội gặp nhau chăng?

Loạt phim bom tấn Harry Potter trở lại màn ảnh rộng Việt

Qua 21 năm ra đời, 'Thế giới phù thủy và Harry Potter' vẫn là thương hiệu điện ảnh được nhiều khán giả yêu thích và sẵn sàng 're-play' không biết chán.