Thay vì hồi phục sau một đợt sụt giảm, thị trường chứng khoán Mỹ lại tiếp tục rớt giá, khiến nhà đầu tư “bắt đáy” loay hoay. Chỉ số S&P 500 đã giảm khoảng 1,2% trong tuần trước sau khi mất 1% trong 1 ngày, theo Dow Jones Market Data. Đây là mức sụt giảm mạnh nhất kể từ năm 1931.
Nhà đầu tư "nghiêng ngả" vì thị trường rung lắc
Đà lao dốc kéo dài đang gây áp lực cho chiến lược đầu tư phổ biến là “bắt đáy”. Chiến lược này vốn đã đạt được thành công lớn sau cuộc khủng hoảng tài chính và đặc biệt là ở thời kỳ thị trường hồi phục mạnh mẽ hậu đại dịch. Thông thường, sau cơn bán tháo, các chỉ số lớn thường đạt đỉnh liên tục, điều này đã thôi thúc nhiều nhà đầu tư nghĩ rằng đợt sụt giảm nào cũng chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và đó là cơ hội hấp dẫn để mua vào.
Không phải nhà đầu tư chuyên nghiệp, các nhà đầu tư nhỏ lẻ đã nhiệt tình “bắt đáy” ngay cả khi các nhà đầu tư tổ chức rút tiền. Tâm lý tích cực này đóng vai trò quan trọng với diễn biến thị trường và nếu nó “xoay chuyển”, Phố Wall có thể biến động nhiều hơn.
Chiến lược đầu tư này đã “phản tác dụng” trong suốt thời gian thị trường đi xuống kéo dài nhiều tháng, khiến S&P 500 giảm 23% từ đầu năm đến nay và chuẩn bị ghi nhận mức giảm mạnh nhất trong năm kể từ 2008. Đợt bán tháo tăng tốc vào tuần trước khi các NHTW trên thế giới đồng loạt tăng lãi suất, dẫn đến biến động mạnh trên cả thị trường chứng khoán, trái phiếu và tiền tệ. Cả 3 chỉ số chính của chứng khoán Mỹ đều giảm ít nhất 4%.
Nhiều nhà đầu tư đã gặp khó khăn trong bối cảnh lạm phát cao, mâu thuẫn Nga - Ukraine chưa hạ nhiệt. Trong những ngày tới, số liệu mới về chi tiêu và niềm tin của người tiêu dùng sẽ cung cấp thêm thông tin về lạm phát đang ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng của người Mỹ và tác động của lãi suất cao đến nền kinh tế ra sao.
Biến động gần đây đã gây lo ngại cho nhiều nhà đầu tư khi họ chứng kiến danh mục sụt giá nhiều tuần liên tiếp.
Santi Tafarella - giáo sư tại một trường cao đẳng cộng đồng ở Lancaster (California), cho biết: “Tôi thực sự đã bị thị trường đánh bại.” Ông cho biết, ông đã “bắt đáy”, kể cả vào hôm thứ Sáu tuần trước, nhưng mọi thứ lại không thuận lợi như dự kiến.
Các nhà đầu tư khác thì cho biết họ vẫn đang tiếp tục và chưa rút tiền khỏi chiến lược này, nỗ lực giữ ổn định và chú ý đến lợi nhuận dài hạn. Theo Vanda Research, thị trường đang chứng kiến 1 xu hướng, đó là nhà đầu tư nhỏ lẻ có xu hướng mua nhiều cổ phiếu và quỹ ETF Mỹ hơn vào những ngày S&P 500 giảm so với những ngày tăng điểm.
Xu hướng này cũng diễn ra vào ngày 13/9, khi S&P 500 giảm 4,3% và ghi nhận phiên giảm mạnh nhất kể từ năm 2020. Các nhà đầu tư nhỏ lẻ đã mua hơn 2 tỷ USD cổ phiếu và các quỹ ETF vào ngày hôm đó. Họ cũng đổ 395 triệu USD vào SPDR S&P 500 ETF Trust chỉ trong 1 ngày, con số cao nhất trong 1 ngày vào năm nay.
Trong khi đó, các hộ gia đình Mỹ đã đầu tư nhiều tiền hơn vào các quỹ tương hỗ định hướng cổ phiếu và ETF so với số tiền họ rút ra trong năm nay. Theo dữ liệu của EPFR Global do Goldman Sachs phân tích, các quỹ của Mỹ đã đón nhận dòng vốn ròng 89 tỷ USD vào năm 2022. Điều trái ngược với động thái rút tiền của nhiều nhà đầu tư tổ chức.
Song, phần lớn sự hứng khởi vốn bao trùm thị trường vào năm 2020 đã không còn. Rổ cổ phiếu gồm những cái tên nổi tiếng với nhà đầu tư nhỏ lẻ - Tesla, Amazon và các nhà sản xuất chip như Advanced Micro Devices và Nvidia, đã giảm 30% trong năm nay. Cổ phiếu công nghệ vốn nhạy cảm với lãi suất cao và giảm cực kỳ mạnh.
Trong khi đó, hoạt động giao dịch trong ngày cả các nhà đầu tư nhỏ lẻ đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 1/2020, theo Vanda. Dữ liệu của Deutsche Bank cho thấy, hoạt động của các nhà đầu tư nhỏ lẻ đối với các quyền chọn mua giá tăng đã giảm xuống gần như thấp nhất trong 2 năm qua.
Một số loại hình giao dịch theo động lượng - vốn bùng nổ trong 2 năm qua, nay mang đến những khoản lỗ lớn cho nhà đầu tư.
Ví dụ, việc đầu tư quỹ ARK Innovation ETF của Cathie Wood rõ ràng không phải là chiến lược khôn ngoan. Hôm thứ Tư tuần trước, cổ phiếu quỹ này nắm giữ tăng tới 3,2% khi nhà đầu tư đổ xô vào, nhưng lại giảm chóng mặt khi Fed tăng lãi suất.
ARK đã đón nhận 197 triệu USD vào ngày hôm đó, dòng vốn lớn nhất kể từ tháng 7, theo FactSet. Quỹ này đã rớt giá vào ngày hôm sau với 4,3% và ghi nhận mức giảm 2 con số trong tuần.
Đi tìm chiến lược đầu tư mới
Caleb Adams - sinh viên đại học 18 tuổi, cho biết anh đã đầu tư từ vài năm trước thông qua một tài khoản giám sát - tài khoản cho trẻ vị thành niên, nói rằng ARK là một trong những khoản đầu tư thua lỗ lớn nhất của anh. Anh nói: “Tôi đã rơi vào bẫy của các công ty tăng trưởng, có tỷ lệ lợi nhuận cao. Tôi đầu tư tiền vào ARK và họ có vẻ không làm tốt lắm.”
Tuy nhiên, Adams - bắt đầu đầu tư với Tesla, cho biết anh đã cố gắng tiếp tục tích trữ tiền trong tài khoản môi giới một cách thường xuyên. Số tiền anh nhận được khi tốt nghiệm trung học đã giúp anh đầu tư nhiều hơn.
Còn Tafarella cho biết cách tiếp cận thị trường của ông đã thay đổi đáng kể sau đại dịch. Ông hy vọng có thể kiếm đủ tiền để trả chi phí học đại học cho con gái và giúp gia đình giảm áp lực nợ sinh viên.
Tafarella cho hay: “Tôi bắt đầu thấy mình tham lam. Tôi đã nghĩ mình có thể biến số tiền của mình thành 100.000 USD trong vòng 1 năm.”
Kể từ đó, Tafarella đã chuyển sang đầu tư một nhóm các quỹ ETF được đa dạng hoá, giúp ông đổ tiền vào đều đặn.
Một yếu tố đang thay đổi chiến lược của một số nhà đầu tư đó là họ tìm thấy sự an toàn trong trái phiếu chính phủ. Lạm phát cao và việc Fed nâng lãi suất đã khiến thị trường trái phiếu bị bán tháo, theo đó lợi suất đã lên mức cao nhất trong thập kỷ qua.
Claire de Weerdt - một nhà tư vấn và chủ doanh nghiệp 34 tuổi, cho biết bà đã mua vào một quỹ theo dõi cổ phiếu và trái phiếu vào đầu năm nay để đa dạng hoá. Bà cũng rót một số tiền vào khoản đầu tư có trái phiếu cho doanh nghiệp và tìm cách xây dựng khoản tiền mặt lớn hơn trong trường hợp suy thoái kinh tế. Song, cô không có kế hoạch bán cổ phiếu.
Tham khảo WSJ