Nhưng nhiều ý kiến cho rằng nếu được đào tạo theo địa chỉ (cử tuyển), người vi phạm phải bồi thường theo hợp đồng.
Mới đây, Sở Y tế tỉnh Cà Mau đã có công văn đề nghị các bệnh viện, đơn vị trực thuộc Bộ Y tế, sở y tế các tỉnh, TP và các cơ sở y tế trong, ngoài công lập trên toàn quốc không tiếp nhận, hợp đồng, tuyển dụng đối với bác sĩ T.C.K. (27 tuổi, ngụ huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau) vì bác sĩ này được đào tạo diện cử tuyển nhưng xin nghỉ việc trước thời hạn cam kết.
Cử tuyển: nơi mở, nơi dừng
Trước đó, hệ thống y tế khu vực Đồng bằng sông Cửu Long được xem là vùng trũng vì thiếu nhân lực, bác sĩ đặc biệt cho các tuyến y tế cơ sở, y tế chuyên ngành hiếm. Các tỉnh trong khu vực xin chủ trương của Bộ Y tế để đào tạo theo địa chỉ sử dụng.
Mỗi năm, tùy theo nhu cầu của từng địa phương, sở y tế các tỉnh sẽ rà soát và lập danh sách những người trúng tuyển đào tạo theo địa chỉ sử dụng (đạt số điểm của trường quy định) và gửi về Trường đại học Y Dược Cần Thơ đào tạo.
Thông thường, các tỉnh gửi danh sách người học, tất cả các trường hợp đào tạo theo địa chỉ sử dụng đều được đưa đi học bằng ngân sách địa phương, đơn vị nơi người học đang công tác, các trường hợp sinh viên được đưa vào danh sách này ngoài việc được ưu tiên điểm xét tuyển, phải có cam kết trở về địa phương công tác theo thời hạn do địa phương đề xuất.
Tuy nhiên, có nơi như Cà Mau, sinh viên cử tuyển phải tự đóng học phí.
Ông Đoàn Duy Dậm, trưởng Phòng tổ chức cán bộ Sở Y tế TP Cần Thơ, cho biết từ năm 2021 khi nguồn nhân lực đã ổn định nên TP ngưng hình thức đào tạo theo địa chỉ.
"Hiện nay, đa số các đơn vị y tế tự chủ tài chính, bác sĩ mới ra trường cũng khá dồi dào do có nhiều đơn vị đào tạo; vì vậy chúng tôi để cho các đơn vị tự chủ tuyển dụng, tuyển được người theo tiêu chuẩn đơn vị đề ra, không quá ràng buộc rườm rà như hình thức đào tạo theo địa chỉ sử dụng nữa", ông Dậm nói.
Tiến sĩ - bác sĩ Trần Quang Hiền, giám đốc Sở Y tế tỉnh An Giang, cho hay An Giang đưa đi đào tạo diện cử tuyển 40 bác sĩ/năm. Theo ông Hiền, An Giang đang thiếu trên 100 bác sĩ phục vụ tại các bệnh viện huyện và tỉnh. Nguyên nhân chính là do lương bác sĩ mới ra trường chưa thật sự thu hút họ làm việc.
"Mới đây, Bộ Y tế đã đồng ý cho bác sĩ mới ra trường sẽ nhận lương bậc 2. Còn sắp tới đây, An Giang sẽ thông qua HĐND tỉnh nghị quyết về chế độ thu hút và đãi ngộ cho bác sĩ tham gia khám chữa bệnh ở tuyến cơ sở. Hy vọng chủ trương này sẽ thực hiện trong năm 2022, giúp thu hút bác sĩ nhiều hơn", ông Hiền nói thêm.
Ông Đoàn Tấn Bửu, phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp, cho biết đội ngũ y, bác sĩ của Đồng Tháp đạt 9,6/10.000 dân. Sau đại dịch COVID-19, Đồng Tháp lại có trên 200 nhân viên y tế nghỉ việc. Trong số này có khoảng 50 bác sĩ.
Do đó, Đồng Tháp đang thiếu bác sĩ phục vụ tại các bệnh viện. Hiện nay, Đồng Tháp đang đào tạo theo địa chỉ ngành y tế khoảng 80 bác sĩ/năm.
Nhiều trường hợp "bẻ kèo"
Theo ông Dậm, Cần Thơ cũng từng có khá nhiều trường hợp đào tạo xong, làm việc chưa bao lâu thì xin nghỉ việc, không thực hiện theo cam kết ban đầu.
"Thông thường Sở Y tế Cần Thơ yêu cầu người học trở về công tác phục vụ thời hạn năm năm sau khi học xong, các trường hợp nghỉ trước hạn nếu có lý do chính đáng như hoàn cảnh gia đình, chuyển địa phương công tác theo chồng (vợ)... thì vẫn giải quyết cho nghỉ việc.
Các trường hợp xin nghỉ trước hạn sẽ phải bồi thường chi phí đào tạo, theo nghị định 143, nộp vào kho bạc nhà nước theo quy định", ông Dậm cho hay.
Ông Trần Quang Hiền cho biết An Giang có quy chế riêng đối với người được đưa đi đào tạo. Hai bên phải tuân thủ theo quy chế, hợp đồng. Bên nào vi phạm phải bồi thường thiệt hại.
"Bình quân các bác sĩ ra trường phải phục vụ các bệnh viện công năm năm. Nếu muốn nghỉ sớm phải được hội đồng của UBND tỉnh An Giang đồng ý, với điều kiện là có lý do chính đáng. Tuy nhiên phải có bồi thường tùy theo ngành nghề", ông Hiền nói.
Ông Đoàn Tấn Bửu nhìn nhận việc đào tạo theo địa chỉ ngành y vừa qua đã có xuất hiện tình trạng lợi dụng chủ trương này, cũng có tình trạng người đào tạo thật sự khó khăn.
"Nếu người nào thật sự khó khăn về hoàn cảnh gia đình thì chúng tôi xem xét và cho họ bồi thường. Một số khác họ lợi dụng hoặc học xong không về phục vụ thì chúng tôi cố gắng thuyết phục họ phục vụ các bệnh viện công khoảng nửa đoạn đường thì giải quyết cho họ. Vì trước khi họ đi học có ký cam kết và chúng tôi nắm hồ sơ, gia đình rất kỹ nên phải thuyết phục họ", ông Bửu nói thêm.
Ông Nguyễn Phi Đa - phó giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Đồng Tháp - cho biết từ trước đến nay Đồng Tháp chưa xảy ra việc đào tạo cán bộ theo địa chỉ nào bị "bẻ kèo". Đồng Tháp đang thực hiện đào tạo theo địa chỉ giáo viên và ngành y tế. Tuy nhiên, số lượng nhiều hay ít thì phải xem lại.
"Trước khi đào tạo, chúng tôi có làm bản cam kết yêu cầu họ sau này ra trường phải phục vụ bao nhiêu năm, ở đâu, rõ ràng. Chủ yếu là ngành y tế và giáo dục. Người được đào tạo không thực hiện hợp đồng thì không được nghỉ việc", ông Đa nói.
Trả lời câu hỏi: "Có hay không cán bộ được đào tạo theo địa chỉ khi ra trường thấy lương thấp nên họ nghỉ để sang làm khu vực tư nhân?", ông Đa nói: "Lương khu vực công theo bảng lương, không thể làm khác. Anh đã cam kết để được hỗ trợ đào tạo thì anh phải làm việc chứ không thể viện lý do lương thấp, còn không thì phải bồi thường".
Giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM Huỳnh Thanh Nhân cho biết hiện nay TP.HCM vẫn đang triển khai việc cử cán bộ, công chức đi đào tạo theo cam kết. Trước nay, cũng có nhiều trường hợp vì nhiều lý do không thực hiện cam kết ban đầu. Có trường hợp đi học xong ở lại, có người học giữa chừng nghỉ hoặc khi về nước không làm ở vị trí cam kết.
Đối với những trường hợp này, các sở, ngành có người đi học phải thành lập hội đồng yêu cầu bồi thường phần kinh phí Nhà nước bỏ ra.
TIẾN LONG
Học bằng ngân sách, vi phạm phải bồi thường
Chiều 29-9, ông Võ Ngọc Đồng - giám đốc Sở Nội vụ TP Đà Nẵng - cho biết việc người tham gia đề án đào tạo bằng ngân sách vi phạm hợp đồng với TP buộc phải bồi thường là chuyện hết sức bình thường, công bằng.
Từ năm 2004 đến nay, Sở Nội vụ TP Đà Nẵng đã tham mưu UBND TP cử 613 người (650 lượt) đi học. Cụ thể: 155 học viên đào tạo bác sĩ, bác sĩ nội trú; 338 học viên bậc đại học (121 học viên học trong nước, 217 học viên học tại nước ngoài); 120 học viên bậc sau đại học (98 thạc sĩ, 22 tiến sĩ).
Theo Trung tâm Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao TP Đà Nẵng, tính đến nay tổng kinh phí thực hiện chương trình là hơn 696 tỉ đồng, trong đó bậc đại học là hơn 590 tỉ đồng và bậc sau đại học là gần 106 tỉ đồng.
Theo trung tâm, có 225/613 học viên (chiếm khoảng 36,7%) xin rút khỏi chương trình và vi phạm hợp đồng với tổng kinh phí phải thu hồi là 229 tỉ đồng.
Đến nay, đã có 210 học viên hoàn thành nghĩa vụ bồi hoàn kinh phí, đã thu hồi được hơn 198 tỉ đồng. Hiện còn sáu trường hợp đang trong thời hạn bồi hoàn, một trường hợp tòa đang thụ lý và bảy trường hợp đang trong quá trình bồi thường theo bản án của tòa.
Ông Võ Ngọc Đồng cho rằng khi thực hiện chương trình, Nhà nước đã bỏ ra một khoản tiền rất lớn để đưa các học viên đi đào tạo ở trong và ngoài nước. Khi đi đào tạo học viên đã ký kết hợp đồng học xong sẽ về phục vụ cho TP thì bây giờ vi phạm nên buộc phải bồi thường lại kinh phí để tránh thất thoát tài sản nhà nước.
Chuyện một vài học viên không chịu bồi hoàn kinh phí buộc TP kiện ra tòa để lấy lại tiền cũng là việc bình thường. Chỉ có trường hợp học viên vi phạm hợp đồng nhưng do bệnh tật thì TP xem xét không yêu cầu bồi thường.
HỮU KHÁ
Bác sĩ được hỗ trợ đào tạo rồi bỏ việc, Cà Mau đề nghị các bệnh viện không tuyển dụng TTO - Một bác sĩ đa khoa ở Cà Mau được cử đi đào tạo theo địa chỉ tuyển dụng nhưng thực hiện không đúng cam kết, nên Sở Y tế tỉnh này ra thông báo đề nghị các bệnh viện không tiếp nhận, tuyển dụng bác sĩ này.