Theo Bnews, theo khảo sát tình hình đời sống của hộ dân cư do Tổng cục Thống kê vừa công bố, trong 8 tháng năm 2023, tác động của các sự kiện tiêu cực đến đời sống được các hộ gia đình đánh giá là: 30,1% hộ đang phải chịu những ảnh hưởng do giá cả hàng hóa, dịch vụ tăng cao; 5,3% hộ gia đình chịu ảnh hưởng tiêu cực từ dịch bệnh đối với con người và 2% hộ gia đình chịu ảnh hưởng tiêu cực từ dịch bệnh đối với vật nuôi, cây trồng.
Tổng cục Thống kê cũng chỉ ra, tỷ lệ hộ đánh giá có thu nhập trong tháng không thay đổi và tăng lên so với cùng kỳ năm trước là 94,2% (giảm nhẹ 0,3 điểm phần trăm so với kỳ báo cáo tháng 7 năm 2023); tỷ lệ hộ đánh giá có thu nhập giảm và không biết là 5,8%.
Các nguyên nhân chính làm cho thu nhập giảm được các hộ gia đình đánh giá là: 37,8% hộ gia đình có thành viên mất việc làm/tạm nghỉ việc; 22,9% hộ đánh giá do chi phí đầu vào cho các hoạt động sản xuất kinh doanh của hộ tăng và 21,9% hộ đánh giá do giá bán các sản phẩm từ các hoạt động sản xuất kinh doanh của hộ giảm.
Theo thống kê, 30,1% hộ gia đình đang phải chịu những ảnh hưởng do giá cả hàng hóa, dịch vụ tăng cao. Ảnh minh họa từ internet
Cũng trong 8 tháng năm 2023, có 9,9% hộ gia đình được phỏng vấn nhận được sự trợ giúp từ các nguồn hỗ trợ khác nhau; trong đó, tỷ lệ hộ nhận được trợ giúp từ họ hàng, người thân là 6,5%; từ các chương trình, chính sách của địa phương là 3,4%; từ các chương trình, chính sách chung của Quốc gia là 3,1%; từ các hoạt động từ thiện của các tổ chức và cá nhân khác là 1,6% và 0,02% từ các nguồn khác.
Cũng theo Tổng cục Thống kê, giá xăng dầu, giá gạo trong nước tăng theo giá thế giới, giá nhà ở thuê tăng theo nhu cầu là những nguyên nhân chính ảnh hưởng đến đời sống trong 8 tháng năm 2023 của các hộ gia đình. Theo đó, làm cho chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8/2023 tăng 0,88% so với tháng trước. Bình quân 8 tháng năm 2023, CPI tăng 3,1% so với cùng kỳ năm trước; lạm phát cơ bản tăng 4,57%.
Trong mức tăng 0,88% của CPI tháng 8/2023 so với tháng trước, có 10 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng, 01 nhóm hàng có chỉ số giá giảm. Trong đó, nhóm giao thông tăng cao nhất với 3,85% (làm CPI chung tăng 0,37 điểm phần trăm) chủ yếu do giá xăng tăng 9,85%; giá dầu diezen tăng 15,9% do ảnh hưởng của các đợt điều chỉnh giá trong nước; giá dịch vụ giao thông công cộng tăng 3,79%; giá xe đạp, xe máy, xe ô tô mới tiếp tục tăng lần lượt 0,42%; 0,12% và 0,16%.
Xếp vị trí thứ hai là nhóm giáo dục tăng 0,96% chủ yếu do năm học 2023 - 2024 học sinh khối lớp 4, 8, 11 bắt đầu học chương trình sách giáo khoa mới. Theo đó, giá sách giáo khoa tăng 3,37% so với tháng trước; giá vở, giấy viết các loại tăng 1,17%; giá bút viết các loại tăng 1,03%. Bên cạnh đó, chỉ số giá nhóm dịch vụ giáo dục tăng 0,82% do một số trường dân lập, tư thục tăng học phí năm học 2023 - 2024.
Tiếp đến là nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 0,85% (làm CPI chung tăng 0,16 điểm phần trăm) do giá nhà ở thuê tăng 0,8%; giá dầu hỏa tăng 15,94%; giá nước sinh hoạt tăng 0,93%; giá gas tăng 7%; nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,78% (làm CPI chung tăng 0,26 điểm phần trăm), trong đó lương thực tăng 3,28% thực phẩm tăng 0,48%...
Tuy nhiên, Tổng cục Thống kê cũng cho rằng, công tác an sinh xã hội luôn được các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương quan tâm thực hiện. Chính phủ ban hành Nghị định số 55/2023/NĐ-CP ngày 21/7/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 75/2021/NĐ-CP ngày 24/7/2021 quy định mức hưởng trợ cấp, phụ cấp và các chế độ ưu đãi người có công với cách mạng, điều chỉnh mức chuẩn trợ cấp người có công từ 1.624 nghìn đồng/tháng lên 2.055 nghìn đồng/tháng, tương ứng với mức tăng 26,54%.
Cùng với đó, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội vừa ban hành Công văn số 3001/LĐTBXH-TE ngày 03/8/2023 chỉ đạo các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức Tết Trung thu năm 2023 bằng ngân sách Nhà nước và các nguồn lực của tổ chức, cá nhân để thăm và tặng quà cho trẻ em, đặc biệt là trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, trẻ em hộ nghèo, hộ cận nghèo, trẻ em vùng dân tộc thiểu số, vùng xâu vùng xa, biên giới, hải đảo, trẻ em mồ côi và trẻ em bị ảnh hưởng thiên tai, dịch bệnh đảm bảo an toàn, lành mạnh, thiết thực, tiết kiệm theo điều kiện của từng địa phương…
Còn nhiều dư địa kiểm soát lạm phát
Theo Nhân Dân, Bộ Tài chính cho hay mặt bằng giá cả tác động đến lạm phát và đời sống nhân dân những tháng cuối năm.
Bộ này đánh giá, việc tăng lương cơ sở từ ngày 1/7/2023 là rất cần thiết trong thời điểm này để kịp thời hỗ trợ người lao động yên tâm làm việc sau đại dịch Covid-19, phù hợp với nguyện vọng của người dân và tình hình kinh tế-xã hội (KT-XH) đất nước, tăng lương cũng góp phần phát triển kinh tế chung của cả nước, thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Việc đánh giá tác động đến CPI của việc tăng lương cơ sở cũng đã nằm trong kịch bản điều hành của Ban Chỉ đạo điều hành giá.
Do đó, để ổn định giá cả thị trường từ nay tới cuối năm, Bộ Tài chính với vai trò là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo điều hành giá sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành để tham mưu với Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ - Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá của Thủ tướng Chính phủ các giải pháp, biện pháp chủ động, linh hoạt ứng phó với những thách thức trong công tác điều hành giá thời gian tới để bảo đảm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu, bình ổn giá đi kèm ổn định kinh tế vĩ mô.
Trong đó, Bộ Tài chính sẽ giám sát chặt chẽ biến động giá cả thị trường để tham mưu chính sách, kịch bản điều hành giá phù hợp, linh hoạt, kịp thời, nhất là với những hàng hóa, dịch vụ thiết yếu có tác động lớn tới mặt bằng giá và phối hợp với các chính sách khác để góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy phát triển kinh tế.
Các bộ, ngành, địa phương chủ động chuẩn bị tốt phương án điều hành giá các mặt hàng Nhà nước định giá, đánh giá kỹ tác động để thực hiện điều chỉnh theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xem xét quyết định mức độ điều chỉnh phù hợp với diễn biến, mặt bằng giá thị trường. Cập nhật sát tình hình cung cầu trong nước để có chỉ đạo dự phòng tại địa phương bảo đảm cân đối cung cầu trong nước, tránh tình trạng thiếu hàng, găm hàng, đầu cơ, tăng giá bất hợp lý.
Tăng cường triển khai hiệu quả và giám sát thực hiện các biện pháp kê khai giá, niêm yết giá; công khai thông tin về giá; tổ chức thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, khắc phục những điểm còn hạn chế, bất cập, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
Theo Bộ Tài chính, từ nay đến cuối năm còn nhiều dư địa kiểm soát lạm phát; ước tính, nếu giả định CPI các tháng còn lại tăng đều một tỷ lệ như nhau so với tháng trước thì trong 5 tháng cuối năm, CPI mỗi tháng còn dư địa tăng 1,61% để bảo đảm mục tiêu kiểm soát lạm phát bình quân năm 2023 khoảng 4,5%.
Tính toán tác động, Bộ này đưa ra hai kịch bản. Kịch bản thứ nhất, giả thiết 5 tháng cuối năm 2023 so cùng kỳ năm trước: Giá lương thực, thực phẩm tăng 3%; giá nhà ở thuê tăng 8%, giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng 3%, giá dịch vụ y tế tăng 4%; giá xăng dầu giảm 10%, giá gas giảm 10%. Dự báo CPI bình quân năm 2023 tăng khoảng 3,2% so với năm 2022.
Kịch bản thứ hai, trong trường hợp giá xăng dầu giảm thấp hơn 5%, giá lương thực, thực phẩm tăng cao hơn 5%, giá dịch vụ y tế tăng 6%. Dự báo CPI bình quân năm 2023 tăng khoảng 3,7% so với năm 2022.
Với hai kịch bản trên, dự báo CPI bình quân năm 2023 tăng trong khoảng 3,2-3,7%. Tổng cục Thống kê dự báo CPI bình quân trong khoảng 3-3,5% (cùng với giả định giá dịch vụ giáo dục không tăng theo lộ trình Nghị định số 81/2021/NĐ-CP). Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng dự báo lạm phát bình quân năm 2023 tăng trong khoảng ở mức 3,7% (cộng trừ 0,5%).
Đào Vũ (T/h)