Quan điểm của ông Putin về bản chất không thể phủ nhận toàn bộ các chiến quả ấn tượng mà quân đội Ukraine vừa đạt được.

Nhưng khi phân tích viễn cảnh đầy khó khăn của Ukraine nhằm tiến sâu hơn nữa vào các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát, thông điệp răn đe của ông Putin mới phát huy tối đa giá trị trên cả hai mặt trận đối đầu trực tiếp (tầm gần) và tấn công tiêu hao (tầm xa).

Chiến quả đúng hướng của Ukraine

Ở các khu vực đối đầu trực tiếp, tuyên bố chọc thủng tuyến phòng thủ đầu tiên ở gần Zaporizhzhia vào đầu tháng 9 là một diễn biến cho thấy khả năng quân đội Ukraine thích ứng và khắc phục hiệu quả hệ thống phòng tuyến với các bãi mìn và công sự dày đặc của Nga.

Thắng lợi này không chỉ giúp phá vỡ thế bế tắc khiến Ukraine liên tục bị chỉ trích do tiến quân quá chậm, mà còn khơi lại sự lạc quan cho nhóm các quốc gia khối Liên minh Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), nhất là Mỹ.

Người phát ngôn Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ John Kirby ngày 2-9 cho biết đã ghi nhận "một số tiến bộ đáng chú ý" của lực lượng vũ trang Ukraine, và còn cho rằng lực lượng này đang tiếp cận thành công phòng tuyến thứ hai được cho là yếu hơn của Nga.

Mặc dù giới quan sát nhận thấy Ukraine không di chuyển thiết bị hạng nặng vào những khu vực có đột phá trên tiền tuyến phía nam, nhưng sự tiếp cận nhanh gần như cùng một lúc cả ba vị trí: làng Robotyne, làng Verbove ở Zaporizhzhia và xung quanh khu vực Bakhmut thuộc tỉnh Donetsk cho thấy việc triển khai chiến quả rất ấn tượng của quân đội Ukraine.

Trong đó, Robotyne nằm trên tuyến đường tiến về TP Melitopol, còn Verbove nằm ở tuyến phía đông hướng đến TP Mariupol sẽ giúp Ukraine kiến tạo hai vành đai hướng đến biển Azov và khống chế cầu đất liền giữa Nga và bán đảo Crimea.

Chuỗi sự kiện này khiến Nga phải tái triển khai quân bổ sung đến mặt trận Zaporizhzhia từ các khu vực khác như Kherson ở phía tây và Lyman ở phía đông bắc, thậm chí kêu gọi thêm đợt tuyển quân mới từ bên trong nước Nga.

Tại các khu vực triển khai chiến tranh tiêu hao, tuy Ukraine liên tục pháo kích vào TP Belgorod ở phía tây của Nga trong ngày 3-9, tấn công bằng 4 tàu cao tốc quân sự đổ bộ vào Crimea cùng 24 drone vào vùng Zaporozhye và Donetsk chỉ trong ngày 4-9, nhưng đều bị quân Nga đánh bại.

Đổi lại, Nga cũng đã tấn công bằng drone vào tỉnh Odessa trong đêm 3-9 và 4-9 nhưng Ukraine tuyên bố đã bắn hạ được 17 chiếc.

Có thể thấy, dù đạt nhiều chiến quả hơn về mặt đối đầu trực tiếp, nhưng nỗ lực triển khai tấn công tiêu hao tầm xa của Ukraine dường như ngày càng trở nên kém hiệu quả trước sự tăng cường phòng thủ của Nga.

Thêm vào đó, quân đội Ukraine dường như đang chững lại trong khu vực lân cận tuyến phòng thủ vẫn chưa bị chọc thủng của Nga chạy về phía tây bắc, từ Verbove đến phía bắc làng Solodka Balka, và hiện chỉ đang triển khai bắn pháo vào các vị trí của Nga ở sâu trong phòng tuyến này vào ngày 5-9.

Các nguồn tin của Nga cũng khẳng định giao tranh đang diễn ra ở Robotyne và không có bước đột phá nào.

Vì vậy, dù cho Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Hanna Maliar khẳng định quân đội của họ hiện đã lấy lại khoảng 47km2 lãnh thổ xung quanh Bakhmut kể từ khi bắt đầu hai cuộc phản công vào đầu tháng 6, các chiến quả của Ukraine hiện tại có thể sẽ chỉ dừng ở phạm vi này.

Viễn cảnh khó khăn

Theo các thống kê một chiều từ Bộ Quốc phòng Nga, Ukraine trong hai tháng qua đã mất hơn 43.000 quân và khoảng 5.000 thiết bị quân sự khác nhau, trong đó có 26 máy bay và 25 xe tăng Leopard.

Dựa trên tình hình thiếu thốn nhân lực cùng với tổng nợ công Ukraine vào tháng 8-2023 đã tăng lên mức cao mới trong lịch sử là 132,92 tỉ USD, Kiev dường như không có nhiều lựa chọn trong việc duy trì dài hạn các cuộc phản công quy mô lớn mà buộc phải tính đến các phương án ít hao tổn nhân lực và rẻ tiền.

Việc Bộ Quốc phòng Ukraine chuyển giao các drone có trí tuệ nhân tạo (AI) cho quân đội là một chỉ dấu quan trọng cho thấy họ đang đi theo hướng này.

Không chỉ vậy, việc chỉ định tân Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov là một nhân vật có kinh nghiệm đàm phán với Nga kể từ đầu cuộc chiến, cũng là chủ tịch Quỹ Tài sản nhà nước có nhiệm vụ thu hút đầu tư vào Ukraine, cho thấy chính quyền ông Zelensky đã dự định cho mọi kịch bản, bao gồm cả khả năng "đóng băng" xung đột với Nga.

Các hoạt động chiến tranh tiêu hao vẫn sẽ được duy trì nhằm gia tăng lợi thế cho Ukraine trên bàn đàm phán sắp tới. Điều này cũng phù hợp với lập trường "làm dịu xung đột" mà phía Nga đã thông qua tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ gửi đến Ukraine vào ngày 4-9.