Các bác sĩ ở Langone Health, Đại học New York (Mỹ), vừa công bố thí nghiệm mới nhất về việc cấy ghép một quả thận heo biến đổi gene vào một người đàn ông chết não. Tạng mới ghép vẫn tiếp tục hoạt động bình thường trong hơn một tháng - đây là thời gian dài kỷ lục về ghép thận heo sang người từ trước đến nay.

Những nỗ lực cấy ghép tạng từ động vật sang người đã thất bại trong nhiều thập kỷ qua do hệ thống miễn dịch của con người tấn công các mô lạ. Hiện nay các nhà nghiên cứu đang sử dụng heo biến đổi gene để nội tạng của chúng phù hợp hơn với cơ thể con người.

Năm ngoái, với sự cho phép đặc biệt của cơ quan quản lý, các bác sĩ phẫu thuật của Đại học Maryland cũng đã cấy ghép một quả tim heo được chỉnh sửa gene để cứu một người đàn ông đang hấp hối.

Anh ta chỉ sống sót được thêm hai tháng trước khi nội tạng bị hỏng vì những lý do chưa được hiểu đầy đủ, nhưng điều đó mang lại bài học cho những nỗ lực trong tương lai.

Bệnh thận mạn (chronic kidney disease - CKD) là tình trạng lâm sàng bất thường của chức năng thận hoặc cấu trúc thận kéo dài hơn 3 tháng, ảnh hưởng lên sức khỏe người bệnh.

Bệnh thận mạn có thể tiến triển thành bệnh thận mạn giai đoạn cuối, khi đó chức năng thận giảm đến mức cần phải dùng máy lọc máu hoặc ghép thận để duy trì sự sống.

Theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), có khoảng 850 triệu người trên thế giới bị bệnh thận, trong đó khoảng 10% số người này bị bệnh thận mạn.

Tần suất mắc bệnh thận mạn giai đoạn cuối trên toàn cầu vào năm 2017 là 0,12% (khoảng 9,1 triệu người). Tuy nhiên, tần suất này có sự khác biệt giữa các khu vực và các quốc gia.

Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu y tế toàn cầu, tần suất mắc bệnh thận mạn giai đoạn cuối cao nhất ở Đông Nam Á (0,21%), trong khi tần suất này thấp nhất ở châu Phi (0,05%). Tại Việt Nam, theo số liệu của Bộ Y tế, có khoảng 80.000 người mắc bệnh thận mạn giai đoạn cuối vào năm 2018, chiếm tỉ lệ 0,08% dân số.

Tần suất cần ghép thận phụ thuộc vào nhiều yếu tố như số lượng người hiến tạng, khả năng tiếp cận dịch vụ y tế và chi phí điều trị. Theo WHO, có khoảng 41.000 ca ghép thận được thực hiện trên toàn cầu vào năm 2010, trong đó chỉ có 5 - 10% là từ người hiến tạng tử vong.

Tại Việt Nam, theo Bộ Y tế, có khoảng 1.500 ca ghép thận được thực hiện vào năm 2018, trong đó có hơn 1.000 ca từ người hiến tạng tử vong. Năm 2022, số ca ghép tạng thực hiện được lớn nhất tính từ năm 1992 khi Việt Nam thực hiện được kỹ thuật này, nhiều nhất trong đó là ghép thận.

Biểu hiện sớm nhất của bệnh thận là sự suy giảm chức năng lọc máu của thận, dẫn đến tích tụ các chất thải và chất cân bằng điện giải trong máu. Tuy nhiên, triệu chứng này thường không rõ ràng và khó phát hiện bởi các xét nghiệm thông thường.

Một số dấu hiệu và triệu chứng khác có thể xuất hiện khi bệnh tiến triển gồm: sưng mặt, chân tay, đau lưng; tiểu nhiều hoặc ít; máu trong nước tiểu; buồn nôn; mệt mỏi; ngứa da; huyết áp cao.