Ngân hàng Thế giới (WB) công bố báo cáo cho thấy xu hướng làm những công việc theo yêu cầu trên nền tảng trực tuyến (gig work) đang gia tăng trên toàn cầu, tạo ra nguồn thu nhập chính cho phụ nữ và thanh niên, đặc biệt là ở các nước đang phát triển nơi việc làm còn khan hiếm. Tuy nhiên, những mặt trái của công việc này là vấn đề đáng xem xét.

Gig work là việc làm thời vụ, độc lập và không bắt buộc đơn vị tuyển dụng phải ký hợp đồng với người lao động. Các việc làm phổ biến thuộc loại hình này gồm có nhập dữ liệu, thiết kế trang web, phát triển phần mềm...

Theo báo cáo của WB, ước tính trên toàn cầu có 435 triệu người nhận việc làm theo yêu cầu trên nền tảng trực tuyến. Nhu cầu đối với loại hình công việc này đã tăng 41% trong giai đoạn từ năm 2016 đến quý I/2023. Tuy nhiên, xu hướng việc làm này đang làm dấy lên lo ngại về mức độ an toàn và quyền lợi của người lao động trong bối cảnh nền kinh tế tự do (gig economy - nền kinh tế nơi mà những người lao động không làm cho các công ty truyền thống mà chuyển sang làm việc tự do) đang phát triển mạnh.

Tác giả chính của báo cáo, bà Namita Datta, cho biết ở các nước đang phát triển - nơi phụ nữ và thanh niên còn gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm, gig work mang đến cho họ cơ hội tham gia vào thị trường lao động. Theo báo cáo, khoảng 90% lực lượng lao động của các nước thu nhập thấp làm việc trong khu vực phi chính thức.

Những người bảo vệ quyền lợi của người lao động đã bày tỏ lo ngại về gig work do đây là công việc tự do, không ổn định và thiếu sự đảm bảo của doanh nghiệp đối với sức khỏe và hưu trí của người lao động. Báo cáo của WB cho thấy mức độ bao phủ bảo hiểm xã hội thấp đối với những người lao động tự do trên toàn cầu. Khoảng 50% số người làm gig work tham gia khảo sát không có lương hưu.

Chuyên gia Sharon Block tại Trường Luật thuộc Đại học Harvard (Mỹ) khuyến nghị người lao động nên ưu tiên lựa chọn những công việc có mức lương cơ bản và tiêu chuẩn lao động cơ bản.