"Chung cư mini" được nhận diện là những căn nhà ở riêng lẻ của hộ gia đình, cá nhân, tổ chức mà có từ 2 tầng trở lên, đã xuất hiện từ hơn 10 năm trước. Sau đó được xây dựng rầm rộ tại các quận nội đô, do nhu cầu nhà ở của người dân tăng cao. 

Một số văn bản pháp lý, dù dùng khái niệm nhà ở riêng lẻ, đã có đề cập tới chung cư mini, thậm chí là cả vấn đề cấp sổ đỏ cho từng căn hộ nhỏ trong ngôi nhà. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, đang có sự thiếu thống nhất giữa quy định về sự hiện diện về mô hình căn hộ này với các quy định về xây dựng và yêu cầu về phòng cháy chữa cháy. Từ đó, tạo ra lỗ hổng trong việc quản lý xây dựng.

Theo quy định của pháp luật nhà chung cư, nhà tập thể, nhà ở ký túc xá hoặc nhà hỗn hợp cao từ 7 tầng trở lên phải buộc có giấy phép về phòng cháy, chữa cháy. Khi thi công phải đảm bảo đúng thiết kế đã phê duyệt và phải được nghiệm thu về phòng cháy chữa cháy mới đủ điều kiện đưa vào sử dụng. Trong khi, theo Luật Phòng cháy chữa cháy và các văn bản liên quan, lại không bắt buộc áp dụng đối với nhà ở riêng lẻ có chiều cao từ 6 tầng trở xuống. Vì vậy, rất nhiều nhà riêng lẻ, nhà ống không có các phương án phòng cháy và thoát hiểm.

Và để tối ưu lợi nhuận, các chủ đầu tư khi tiến hành xây dựng chung cư mini đã lách bằng cách xin giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ chỉ 6 tầng. Sau đó, ngang nhiên xây vượt tầng cao đã được cấp phép, rồi bán hoặc cho thuê, như trường hợp xảy ra ở chung cư mini tại quận Thanh Xuân vừa qua.

"Công trình bán cho cho người khác mà không đạt tiêu chuẩn mà vẫn đi vào hoạt động thì đây là sự buông lỏng và tiếp tay. Những người tiếp tay cho những sự vụ như vụ cháy tại Khương Hạ vừa qua phải nghiêm khắc xử lý", ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam đề nghị.

Những người sống trong chung cư mini hiện nay, dù bỏ ra số tiền vài trăm triệu, tới hàng tỷ đồng, nhưng vẫn chỉ cầm trong tay một tấm sổ đỏ phô tô chung, dùng cho cả toà nhà, không khác gì đi ở thuê dài hạn (Ảnh minh hoạ)

Mô hình nhà ở riêng lẻ, chia thành các căn hộ nhỏ, hay còn hiểu là căn hộ chung cư mini không bị pháp luật hạn chế, thậm chí đã xuất hiện trong Luật Nhà ở 2014, nhưng trong các văn bản về pháp luật xây dựng, lại chưa có quy chuẩn riêng.

Theo TS Hoàng Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý hoạt động xây dựng, Bộ Xây dựng, trong trước mắt ngắn hạn, Bộ sẽ có một văn bản quán triệt để Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh chỉ đạo các cơ quan chuyên môn hướng dẫn cụ thể, trước hết là cho người dân đầu tư xác định thế nào là nhà ở riêng lẻ để tuân thủ quy chuẩn nào, thế nào là nhà ở cho kinh doanh lâu dài. 

"Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật để quy định và hướng dẫn cụ thể chặt chẽ và đầy đủ hơn", ông Tuấn cho biết.

Cũng theo Luật Nhà ở 2014 và một số văn bản trước đó của TP Hà Nội, nếu như đảm bảo xây dựng đúng giấy phép, hoàn thiện nghiệm thu phòng cháy chữa cháy, chung cư mini còn có thể được cấp sổ đỏ cho từng căn hộ riêng. Tuy nhiên, theo khảo sát, hiện nay, chỉ có vài trường hợp chung cư mini xây ở ngoại thành, đã làm được sổ đỏ cho từng căn hộ nhỏ. Còn lại, những người sống trong chung cư mini hiện nay, dù bỏ ra số tiền vài trăm triệu, tới hàng tỷ đồng, nhưng vẫn chỉ cầm trong tay một tấm sổ đỏ phô tô chung, dùng cho cả toà nhà, không khác gì đi ở thuê dài hạn.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!