Về hưu sau 33 năm công tác trong ngành điện, ông Nguyễn Văn Xuân (63 tuổi, trú TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa) - hiện là Giám đốc Công ty cổ phần năng lượng Resa mới có điều kiện nghiên cứu tái chế rác thải nhựa. Vấn đề khiến ông trăn trở suốt những năm tháng tuổi trẻ khi chứng kiến nguồn rác này hủy hoai môi trường.

Năm 2022, ông bắt tay làm với phương pháp nhiệt phân nhựa tạo ra dầu, sau đó đến làm gạch từ nhựa dẻo bằng cách gia nhiệt. 2 phương pháp đều cho thành phẩm nhưng lại không đạt hiệu quả về kinh tế vì giá thu mua nhựa khá cao. Sản phẩm có giá thành cao, khó cạnh tranh với các sản phẩm truyền thống.

Với phương pháp "nhốt" rác vào bê tông, ông Nguyễn Văn Xuân có thể sử dụng hầu hết các loại rác thải nhựa trong cuộc sống

Đầu năm 2023, ông đặt ra mục tiêu sản phẩm tái chế từ rác thải nhựa phải thân thiện với môi trường, con người và phải có lãi... Đồng thời, công nghệ phải đơn giản để có thể nhân rộng và chia sẻ cho nhiều người cùng làm.

Ông nghĩ ngay đến bê tông. Thế giới sản xuất ra khoảng 35 tỉ tấn bê tông/năm, còn rác nhựa thải ra khoảng 300 triệu tấn/năm. "Vì vậy, tôi nghĩ rằng cần “nhốt” nhựa vào bê tông để cơ bản giải quyết vấn đề rác thải nhựa”, ông Xuân chia sẻ.

Sau nhiều lần thử nghiệm, cuối cùng ông đã tìm ra công thức kết hợp xi măng, vụn nhựa, cốt sợi (sợi thủy tinh, sợi thực vật), chất phụ gia và nước để tạo ra loại bê tông đặc biệt. Nhựa với thuộc tính trơn, rất khó kết dính bền với xi măng nên bê tông với nhựa không đạt được cường độ chịu nén cần thiết. Ông Xuân đưa thêm chất phụ gia phù hợp để kết nối các vật liệu với nhau. 

Rác thải nhựa được đưa vào máy nghiền xử lý

Ưu điểm lớn nhất của phương pháp này là rác thải nhựa gia công nguội, đỡ tốn kém chi phí mà không sinh khí thải độc hại cho môi trường như các phương pháp khác. Do đó, giải quyết được những hạn chế của các phương pháp trước đây. Ngoài ra, còn tái chế được những loại rác nhựa “chết” mà vựa phế liệu không thu mua nên đầu vào dồi dào, không phải cạnh tranh như trước.

Bên cạnh đó, máy nghiền rác nhựa có thể xử lý mọi loại rác, không yêu cầu phải phân loại rác nhựa như những phương pháp tái chế nóng khác. Chi phí đầu tư thấp nên giá thành sản phẩm làm ra hoàn toàn có thể cạnh tranh với dòng sản phẩm truyền thống cùng loại. Bê tông rác thải nhựa không chỉ làm ra bàn, ghế, kệ, tủ, lavabo... mà còn làm vật liệu xây dựng, đường giao thông tải trọng thấp, dải phân cách đường, kênh mương nội đồng…

Một số hạt nhựa sau khi được máy nghiền xử lý

Ông Xuân cho biết bê tông từ rác thải nhựa có các đặc tính nổi bật như chịu nhiệt, cách âm, chống cháy, chống thấm. Đặc biệt, độ đàn hồi của loại bê tông này rất tốt vì có chứa nhựa bên trong. Lớp chống thấm và lớp tạo bề mặt bên ngoài ngăn người dùng người dùng tiếp xúc trực tiếp với hạt nhựa dù nhìn thấy rõ, giúp đảm bảo an toàn. Người sản xuất có thể “nhốt” nhựa vào bên trong bê tông bằng cách đổ thêm một lớp bê tông ra bên ngoài để che lấp hoàn toàn những hạt nhựa.

Tùy theo sản phẩm thì tỉ lệ nhựa sẽ chiếm từ 30-40%, còn lại là xi măng. Nếu so sánh với sản phẩm cùng loại truyền thống, các sản phẩm từ bê tông rác thải nhựa có giá thấp hơn từ 20-30% nên hoàn toàn có thể cạnh tranh với thị trường.

Ông Xuân cùng cộng sự tạo ra sản phẩm từ rác thải nhựa và bê tông bằng các bước đơn giản

Một số sản phẩm tái chế được làm ra rác thải nhựa và bê tông

Thời gian qua, ông Xuân và những cộng sự của mình đã đưa ra các sản phẩm mẫu và ứng dụng vào thực tiễn. Tỉnh đoàn Khánh Hòa đã phối hợp với ông trưng bày 30 ghế đá làm từ rác thải nhựa tại công viên dọc đường Trần Phú (TP Nha Trang) và thực hiện công trình thanh niên “Đoạn đường bê tông từ rác thải nhựa”.

Anh Trần Anh Tuấn - Bí thư Tỉnh Đoàn Khánh Hòa - cho biết, các sản phẩm ghế đá và đoạn đường bê tông từ rác thải nhựa tại công viên bờ biển hoàn toàn thân thiện với môi trường. Vì vậy, góp phần thiết thực vào việc phục vụ người dân và du khách đi bộ, tạo cảnh quan đô thị và tuyên truyền nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường.

Du khách ở Nha Trang ngồi trên chiếc ghế đá từ bê tông rác thải nhựa

Theo ông Xuân, dù sản phẩm làm ra phong phú nhưng hiện nay đầu ra vẫn khó khăn, do người tiêu dùng chưa quen với việc sử dụng sản phẩm tái chế, mang tâm lý e ngại về độ an toàn. Bên cạnh đó, hiện nước ta chưa có tiêu chuẩn cho sản phẩm tái chế nên không thể tham gia vào các công trình công cộng hay dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước; nhà nước cũng chưa có chính sách hỗ trợ cụ thể về sản phẩm tái chế.

“Tôi đã ở cái tuổi không còn quan tâm đến khởi nghiệp nữa mà điều tôi muốn nhất là tìm ra giải pháp tái chế rác thải nhựa an toàn, góp phần bảo vệ môi trường. Vì vậy, tôi mong có thêm nhiều đơn vị, cá nhân đồng hành với tôi trên hành trình này. Tôi sẵn sàng chia sẻ miễn phí công nghệ cho các cá nhân, đơn vị quan tâm với mục đích góp phần bảo vệ môi trường”, ông Xuân nói.

Ông Xuân cho biết sẵn sàng chia sẻ công nghệ miễn phí cho các cá nhân, đơn vị quan tâm với mục đích góp phần bảo vệ môi trường

Clip: "Nhốt" rác thải nhựa vào bê tông tạo ra các sản phẩm tái chế có giá trị

Huyền Hoa