Vừa qua, các cơ quan quản lý nhà nước đã có những đề xuất về đào tạo lái xe trực tuyến, cụ thể là "dạy phần lý thuyết lái xe ô tô hạng B1, B2, C tập trung trên nền tảng số" và "xây dựng chương trình học lý thuyết kết hợp trực tiếp và học qua phần mềm trực tuyến".

Đây là những tín hiệu đáng mừng, bởi Luật Giao thông đường bộ 2008 quy định từ hạng B2 trở lên phải được đào tạo tập trung.

Khóa học lái xe trực tuyến dạy như thế nào?

Giáo dục, đào tạo, dạy học hay học tập trực tuyến là các cách nói khác nhau về thuật ngữ E-learning. Trong đó, giáo viên và người học ở những nơi khác nhau giao tiếp thông qua thiết bị nối mạng với máy chủ, có thể là cùng thời gian (đồng bộ) và không cùng thời gian (không đồng bộ) hoặc kết hợp cả hai.

Như vậy, phương thức không đồng bộ tiện lợi hơn, có thể học vào mọi lúc và không phụ thuộc vào sự có mặt của giáo viên. Nhưng cách này lại đòi hỏi đầu tư tốn kém hơn nhiều so với phương thức đồng bộ cho học liệu, lưu trữ và tổ chức kiểm tra, đánh giá.

Còn so với học tập trung, đào tạo trực tuyến không những tiết kiệm được nhiều chi phí (đi lại, lưu trú, giáo viên, cơ sở vật chất...) mà còn gia tăng cơ hội học tập cho toàn xã hội.

Hiện nay trên thế giới, trực tuyến không đồng bộ được sử dụng phổ biến cho giáo dục sau phổ thông, từ dạy nghề đến sau đại học. Dĩ nhiên, đào tạo lái xe cũng không ngoại lệ.

Tìm kiếm bằng Google với cụm từ "driving course online" (khóa học lái xe trực tuyến) thì thu được khoảng 117.000 kết quả, đa phần là trực tuyến không đồng bộ và có thu phí. Điển hình là khóa học Lái xe phòng vệ của Hội đồng An toàn quốc gia (Mỹ) đã có hơn 80.000 người tốt nghiệp.

Nội dung dạy học lái xe trực tuyến

Những nội dung mang tính lý thuyết hoặc hướng dẫn thực hành đều có thể dạy học trực tuyến thay cho trực tiếp. Người học chỉ cần xem, đọc bài giảng rồi làm bài tập hoặc thao tác theo hướng dẫn.

Mặt khác, với đào tạo trình độ sơ cấp nghề, như lái xe, do yêu cầu về cả kiến thức và kỹ năng đều ở mức đơn giản (điều 4 Luật Giáo dục nghề nghiệp 2014), dạy trực tuyến rất thuận lợi và hiệu quả.

Về nội dung, 5 môn học lý thuyết lái ô tô đều có thể dễ dàng chuyển từ tập trung sang trực tuyến không đồng bộ, kể cả môn học Cấu tạo và sửa chữa thông thường. Bởi các nội dung về bảo dưỡng và sửa chữa thông thường của môn học này cũng tương tự tài liệu hướng dẫn sử dụng, do nhà sản xuất ô tô cung cấp, mà người lái xe đều tự đọc để vận hành.

Với thực hành lái xe, có thể học trực tuyến phần dẫn ban đầu của toàn bộ các khoa mục. Người học xem các video, hình ảnh hướng dẫn trước ở nhà rồi mới đến trung tâm để luyện tập với sự hỗ trợ của giáo viên. Đây chính là phương pháp "lớp học đảo ngược" (học ở nhà, làm bài tập ở lớp thay cho học ở lớp, làm bài tập ở nhà) đã được chứng minh là có hiệu quả cao ở nhiều cấp học và loại hình đào tạo.

Ngoài ra, cả phần hướng dẫn kết thúc và hướng dẫn tự rèn luyện của khoa mục cũng nên học trực tuyến.

Ban đầu, cơ sở đào tạo sẽ phải tốn một khoản chi phí đáng kể để xây dựng hệ thống E-learning, nhưng cũng chỉ tương đương đầu tư 1 cabin điện tử. Nếu mua phần mềm có sẵn thì sẽ tiết kiệm hơn.

Phải căn cứ vào mục tiêu đào tạo

Để đánh giá hiệu quả của một quá trình đào tạo, phải xem có đạt được mục tiêu đề ra hay không. Cần xem xét mục tiêu của chương trình đào tạo, của từng môn học, từng chương và từng bài học. Mục tiêu cũng là yếu tố quyết định đến nội dung, cách thức, phương pháp, phương tiện dạy học và cả tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập.

Đáng tiếc là các chương trình đào tạo lái xe nước ta hiện nay đều ít mục tiêu. Do vậy, muốn có hiệu quả thì cần phải xác định tất cả các mục tiêu từ chương trình đào tạo đến bài học trước khi xây dựng nội dung và tổ chức dạy học trực tuyến.