Mỏ đồng lớn nhất nước Nga

Ngày 11/9, tại Diễn đàn kinh tế phương Đông ở Vladivostok, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã phát động sản xuất tại nhà máy khai thác và luyện kim Udokan (MMC) ở Transbaikalia.

"Tiến lên!", Tổng thống Putin tuyên bố trong buổi lễ được phát sóng trên truyền hình, hãng tin Reuters đưa tin

Dự án Udokan được chờ đợi từ lâu ở vùng viễn đông của Nga đang được triển khai vào thời điểm đầy thách thức: Mỹ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với công ty cổ phần USM Holding, bao gồm công ty con Udokan Copper LLC chịu trách nhiệm dự án Udokan, vào tháng 4.

Udokan Copper dự kiến sẽ tập trung bán hàng vào thị trường châu Á khi nhu cầu về đồng sẽ tăng lên do sự phát triển của xe điện và các nguồn năng lượng tái tạo.

"Trầm tích nằm cách tuyến đường chính Baikal-Amur 30 km ở khu vực xuyên Baikal, giáp biên giới phía Bắc của Trung Quốc", ông Erkozha Akylbel, Giám đốc điều hành USM Holding, phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Phương Đông cho biết. "Đó là lý do tại sao với dự án này, ban đầu chúng tôi xem xét xuất khẩu sang khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, đặc biệt là sang Trung Quốc, quốc gia tiêu thụ đồng lớn nhất thế giới – hơn 50%".

Nhà máy chế biến tại Udokan sẽ sản xuất tinh quặng đồng sunfua với hàm lượng kim loại 40-45% và trở thành mặt hàng thương mại trong năm nay nhưng danh tính khách hàng cụ thể vẫn chưa được tiết lộ.

Dự kiến trong giai đoạn đầu, Udokan sẽ có thể xử lý tới 15 triệu tấn quặng mỗi năm, với sản lượng hàng năm lên tới 150.000 tấn đồng ở dạng đồng cathode và đồng cô đặc.

Liên Xô từng bó tay

Mỏ đồng Udokan nằm ở Transbaikalia, trong vùng băng giá vĩnh cửu và địa chấn, là mỏ đồng lớn nhất ở Nga với trữ lượng ước tính khoảng 26,7 triệu tấn.

Theo tờ báo địa phương Chita (Nga), vào năm 1949, một đoàn thám hiểm đã được cử đến đây theo chỉ thị của chính phủ Liên Xô khi đó để tìm kiếm uranium. Tuy nhiên, thay vì tìm ra uranium, họ bất ngờ phát hiện một lượng lớn đá sa thạch.

Trong một lần di chuyển dọc theo lòng suối, nhà địa chất cao cấp Elizaveta Burova nhận thấy một mảnh màu xanh lá cây tươi sáng giữa những viên đá màu nâu xám. Màu này là đặc trưng của đồng sunfat. Càng đi, những tảng đá xanh bắt đầu xuất hiện thường xuyên hơn.

Yulia Grebennikova, đồng nghiệp của Burova, đã nghiên cứu chi tiết hơn về các mỏ đồng ở Udokan và chứng minh rằng chúng có quy mô lớn hơn tất cả các mỏ đồng được biết đến vào thời điểm đó.

Những mẫu vật tình cờ được tìm thấy và kết quả nghiên cứu đã được gửi về Moscow. Một quyết định được đưa ra rất nhanh chóng nhằm tổ chức thăm dò mỏ Udokan, quá trình này bắt đầu vào năm 1950. 

Nhưng khu vực này có đặc điểm rất khó tiếp cận nên một trong số những người tham gia thăm dò Udoka còn nói đùa rằng "thăm dò mỏ đồng trên Mặt trăng còn dễ hơn".

Trong suốt sáu năm, các nhà địa chất đến từ khắp Liên Xô đã tham gia vào việc thăm dò mỏ nhưng việc phát triển đồng ở đây trở nên khó khăn đến mức người ta quyết định đình chỉ dự án.

Do mỏ đồng Udokan có tiềm năng rất lớn nên đến những năm 60 và 70, công việc thăm dò lại bắt đầu nhưng ước mơ của nhiều nhà địa chất ở Liên Xô khi đó đã không thành hiện thực: Công nghệ thời đó không cho phép thực hiện dự án.

Khu vực này có khí hậu lục địa đặc trưng, địa hình phức tạp, mạng lưới sông phát triển, hoạt động địa chấn cao, phân bố dày đặc lớp băng vĩnh cửu có độ dày đáng kể và điều kiện nước khó khăn.

Vào những năm 1970, ý tưởng về một vụ nổ hạt nhân "hòa bình" để khai thác quặng ở Udokan cũng đã được cân nhắc nhưng người ta quyết định không thực hiện bởi rủi ro về hậu quả môi trường là quá lớn.

Sau khi Liên Xô sụp đổ, dự án về cơ bản vẫn bị trì hoãn.

Cho đến năm 2008, tỷ phú người Nga Alisher Usmanov đã mua quyền phát triển Udokan với giá 500 triệu USD từ chính phủ ngay trước cuộc khủng hoảng tài chính cùng năm. Phải mất 10 năm dự án mới giải quyết những thách thức kỹ thuật, tạo ra mô hình địa chất mới và bắt đầu hoạt động.