Tất cả các ý trên đó là mặt tích cực tiêu biểu của một doanh nhân có những đóng góp cho xã hội, vậy còn giá trị nào khác hay có mặt trái hay không?

Doanh nhân thường gắn với những bữa tiệc chiêu đãi xa xỉ để tiếp khách, những món quà quý hiếm cho đối tác, trong đó có những món ăn, bài thuốc từ động vật trong sách đỏ Việt Nam như thịt tê tê, vảy tê tê, sừng tê giác, ngà voi, cao hổ cốt.

Việc săn lùng những sản vật ở trên vì mục đích quà biếu, bồi bổ sức khỏe hay nhằm thể hiện với đối tác, khách hàng đã đẩy những loài động vật hoang dã tới bờ tuyệt chủng. Hơn thế nữa, những tác dụng thần kỳ mà sừng tê giác, vảy tê tê… đem lại thực ra chỉ là đồn thổi, truyền tai. Ví dụ sừng tê giác đã được khoa học chứng minh là chứa keratin (chất sừng) tương tự như móng tay, móng chân người, vậy nhưng rất nhiều người vẫn mài sừng để uống với mong muốn nâng cao sức khỏe.

Ngay cả với đông y chính thống cũng kết luận sừng tê giác chỉ có tính hàn làm mát cơ thể, và tính chất đó có thể tìm thấy ở rất nhiều vị thuốc khác có sẵn, rẻ hơn rất nhiều so với số tiền bỏ ra để mua một chiếc sừng tê giác, chưa kể tới tỷ lệ sừng tê giác giả hiện trên thị trường rất nhiều, liệu doanh nhân đó hay người thân của họ, người mua để biếu, có mua phải sừng giả hay không?

Cặp ngà voi thường dùng trang trí trong gia đình hay văn phòng một số người Việt (ảnh: wikipedia)

Việc tiếp theo các doanh nhân thường làm là thể hiện năng lực tài chính thông qua các vật phẩm đắt tiền họ sở hữu như xe sang, đồ hiệu và các vật trang trí trong văn phòng, phòng khách gia đình như cặp ngà voi, thảm da báo, sừng tê giác bọc đồng… tất cả để gây ấn tượng với người khác và muốn nói rằng "tôi là người có tiền, hãy yên tâm khi hợp tác với tôi". 

Tuy nhiên, với những doanh nhân tỷ phú thực thụ, điều đó thật nực cười. Tỷ phú Warren Buffett, nhà đầu tư thông thái số 1 nước Mỹ, bao năm nay vẫn sống trong căn nhà giản dị mà ông mua từ năm 1958, ăn sáng với McDonald’s và đi chiếc Cadillac ông mua với giá 45.000 đô. Michael Bloomberg, tỷ phú giàu thứ 9 hành tinh, có 2 đôi giày đi suốt 10 năm. "Hôm nay ông đi đôi này, mai ông sẽ đi đôi khác. Khi giày bị cũ, ông mang đi đánh bóng lại, hoặc thay đế mới. Ông nói chỉ cần đi thoải mái và tiện dụng là được, không có nhu cầu mua giày mới", người đại diện của ông nói. Ông còn thường xuyên sử dụng tàu điện ngầm để đi làm chứ không dùng ô tô riêng.

Ngay tại Việt Nam, người ta thường bắt gặp tỷ phú Phạm Nhật Vượng, người giàu nhất Việt Nam trong bộ trang phục rất giản dị với áo sơ mi, quần âu và dây lưng không thương hiệu xa xỉ. Bầu Đức vẫn đi đôi dép lê cũ tới rất nhiều sự kiện lớn nhỏ của bóng đá Việt Nam, công sức và số tiền ông đóng góp cho bóng đá và cho những người nông dân thật khó ai sánh nổi ở Việt Nam.

Giá trị của một doanh nhân thực thụ, bản thân đã là đóng góp cho xã hội qua việc tạo ra sản phẩm và dịch vụ cho xã hội, tạo công ăn việc làm cho người lao động và đóng thuế cho nhà nước. Doanh nhân thực sự không cần phải hào nhoáng, bởi họ biết đối tác thực sự sẽ không đánh giá qua vẻ bề ngoài, qua xe hơi, đồ hiệu sử dụng hay cặp ngà voi, sừng tê giác trưng bày trong phòng khách. Đối tác thực sự họ nhìn vào các báo cáo tài chính, bản hồ sơ năng lực và sản phẩm dịch vụ của công ty được thị trường đón nhận ra sao.

Ánh Dương