Cận cảnh thiết bị cảnh báo lũ tự động từ xa của Công ty Thủy điện Buôn Kuốp

Tự động hóa, chính xác cao

Năm 2010, nhà máy điện Buôn Tua Srah, Buôn Kuốp, Sêrêpốk 3 của Công ty Thủy điện Buôn Kuốp đã chính thức đưa vào vận hành. Các thủy điện này được đặt trên dòng sông Sêrêpốk với địa hình khá phức tạp có bờ sông dài khoảng 60km. 

Dọc hai bờ sông, người dân mở hàng loạt các bến nước để tắm giặt. Vào mùa khô, trẻ em trong vùng thường xuyên xuống sông tắm. Điều này làm tiềm ẩn những hiểm họa khôn lường khi thủy điện khởi động chạy máy hay xả nước lớn điều tiết lũ.

"Vào những năm đầu 2010, hầu hết các thủy điện đều dùng hệ thống còi để cảnh báo. Tuy nhiên tiếng còi cũng chỉ vang xa được xa khoảng 5km, nhiều nơi bị khuất người dân không thể nghe được tín hiệu còi nên hết sức nguy hiểm khi thủy điện xả nước" - ông Nguyễn Đức - Phó Giám đốc Công ty Thủy điện Buôn Kuốp cho biết.

Nhận thấy được những nguy cơ này, Ban Giám đốc Công ty đã yêu cầu phải nhanh chóng nghiên cứu thiết kế một hệ thống cảnh báo có hiệu quả hơn. Với sự nỗ lực hết mình của những công nhân, kỹ sư trong Công ty, sau 3 tháng được giao đề tài, một hệ thống cảnh báo lũ hoàn toàn tự động đã được chế tạo, lắp đặt và đưa vào vận hành thành công.

Qua nghiên cứu khảo sát, toàn bộ dọc tuyến sông vùng hạ lưu thủy điện đều có sóng điện thoại di động nên các kỹ sư của Công ty đã nghĩ đến mô hình cảnh báo lũ dựa trên sóng viễn thông. Từ suy nghĩ này, một hệ thống thiết bị tự động nhận cuộc gọi và phát ra âm thanh cảnh báo lũ đã ra đời. 

Thiết bị này khi nhận cuộc gọi đến sẽ tự bắt máy và báo về trung tâm để đầu gọi biết chắc chắn về tình trạng hoạt động. Sau đó, hệ thống sẽ tự động bật nguồn điện để vận hành hệ thống amply và loa phóng thanh. 

Nhận được tín hiệu cho thấy thiết bị đã vào làm việc tốt, nhân viên sẽ tiến hành đọc thông báo. Ngay lập tức thông báo này sẽ truyền đến thiết bị cảnh báo từ xa và phát ra loa phóng thanh. Trong trường hợp các trạm bị mất điện, thiết bị này cũng sẽ tự động khởi động máy phát điện dự phòng. Và khi nội dung thông báo kết thúc, thiết bị sẽ tự động quay lại trạng thái "ngủ".

Sau giai đoạn đầu đưa vào vận hành đạt kết quả khá tốt, Công ty đã tổ chức nhiều đợt cải tiến hệ thống cảnh báo lũ thông minh, đẩy mạnh ứng dụng các tiến bộ của công nghệ truyền thông để giúp vận hành tiện lợi, an toàn và hiệu quả hơn. 

Đến nay, nhân viên vận hành không phải đọc thông báo như trước đây mà chỉ cần gõ nội dung thông báo trên máy tính thì sẽ có một giọng đọc chuẩn được gửi tới các trạm rồi phát ra loa. Các thông báo này được nhắc lại để đảm bảo toàn bộ người dân đều được nghe thấy. 

"Thời gian đầu người dân còn bỡ ngỡ, nhưng chỉ sau một thời gian, chỉ cần nghe tiếng nhạc hiệu là chúng tôi biết ngay thủy điện Buôn Kuốp sắp xả nước" - một người dân xã Đức Xuyên, huyện Krông Nô nói với chúng tôi.

Ngoài việc thông báo qua hệ thống các trạm cảnh báo, Công ty Thủy điện Buôn Kuốp cũng xây dựng website có địa chỉ: https://buonkuop.vn.

Tại website này, người dân và chính quyền địa phương cũng dễ dàng xem được thông tin chạy máy. 

Trong mùa lũ, trang web này cứ mỗi 15 phút sẽ cập nhật tình hình về lưu lượng nước và các thông tin liên quan về lũ để chính quyền và người dân các địa phương chủ động các biện pháp phòng chống lũ. 

Đồng thời, Công ty cũng trang bị màn hình theo dõi các thông số quan trắc và vận hành các hồ chứa tại Văn phòng Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai tỉnh Đắk Lắk và Đắk Nông, trang bị các máy tính bảng đến Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai các tỉnh, huyện liên quan để theo dõi và nắm bắt kịp thời diễn biến vận hành điều tiết các hồ chứa.

Không còn tình trạng đuối nước

Đến hiện tại, Công ty Thủy điện Buôn Kuốp đã lắp đặt tổng cộng 20 trạm cảnh báo lũ dọc theo vùng hạ lưu. Nơi đặt trạm thường là các bến nước, bến đò ngang, các lối xuống sông… Ngoài các địa điểm đơn vị khảo sát, công ty cũng thực hiện lắp đặt trạm theo yêu cầu của địa phương để đảm bảo an toàn nhất cho người dân vùng hạ du.

Bà Phạm Thị Âu, một cán bộ tại xã Đức Xuyên, huyện Krông Nô nói: "Trước đây, tình trạng trẻ em bị đuối nước ở trong thôn, xã thường xuyên xảy ra. Vào mùa hè, trẻ em rất thích đi tắm sông, khi mực nước dâng cao rất dễ bị đuối nước. Thế nhưng, từ năm 2014 tới nay, khi có hệ thống cảnh báo lũ từ xa, tình trạng trẻ em đuối nước đã không còn nữa".

Công ty Thủy điện Buôn Kuốp luôn quan tâm hàng đầu về công tác cảnh báo lũ, bảo vệ an toàn hồ đập, tuân thủ nghiêm các quy trình vận hành liên hồ chứa, phối hợp tốt với địa phương trong công tác phòng chống lụt bão, tìm kiếm cứu nạn, đảm bảo an toàn tuyệt đối trong công tác sản xuất điện. 

Tính từ đầu năm 2020 đến hết ngày 11/9/2020 sản lượng điện của các nhà máy điện của Công ty Thủy điện Buôn Kuốp đạt là 1,310 tỷ kWh, tương đương 54,6% kế hoạch năm, và sản lượng điện tích lũy từ khi đưa vào vận hành đến nay là 26,167 tỷ kWh. 

Song song đó, để đảm việc phối hợp cảnh báo lũ hiệu quả, nhất là trong mùa mưa Công ty đã xây dựng và thực hiện theo Quy trình cảnh báo. Đơn vị cũng nắm chắc danh sách và số điện thoại của cán bộ chính quyền địa phương để chủ động, kịp thời phối hợp trong những trường hợp cần thiết.

Một công nhân Nhà máy Thủy điện Buôn Kuốp kể lại, nếu trước đây người dân rất "chủ quan", khi thủy điện xả nước, bảo vệ kêu lên bờ, nhiều người còn không muốn lên thì giờ đây tất cả nhân dân trong vùng đều hết sức ủng hộ Nhà máy. Tại hầu hết các trạm người dân đều tự nguyện cho nguồn điện để phục vụ thiết bị cảnh báo lũ.

Đánh giá cao về công tác phối hợp phòng chống lụt bão của ngành Điện, một cán bộ tại Chi cục Thủy lợi và Phòng chống lụt bão Đắk Nông cho biết:

"Hàng năm Chi cục PCTT&TKCN và các huyện vùng hạ du hồ chứa như Krông Ana, Thành phố Buôn Ma Thuột, Buôn Đôn, Krông Nô, Cư Jút đều phối hợp Công ty Thủy điện Buôn Kuốp tổ chức tuyên truyền về cơ chế, phương án phối hợp trong điều tiết, xả lũ các hồ chứa thủy điện với sự tham dự của đại diện tỉnh, huyện, chính quyền các xã. Riêng hệ thống trạm cảnh báo lũ từ xa của Công ty Thủy điện Buôn Kuốp hiện nay đang phát huy hiệu quả rất tốt. Các tai nạn đáng tiếc trước đây hay xảy ra giờ đã không còn nữa".

Hiệu quả từ hệ thống cảnh báo lũ từ xa hoàn toàn tự động của Công ty Thủy điện Buôn Kuốp đã được Tập đoàn Điện lực Việt Nam đánh giá cao, cấp giấy chứng nhận sáng chế và hiện đang áp dụng cho nhiều nhà máy thủy điện khác.