Chánh văn phòng nội các Nhật Bản Yoshihide Suga (bên phải) và Thủ tướng Shinzo Abe sau khi ông Suga được bầu làm lãnh đạo mới của đảng LDP cầm quyền, mở đường cho ông thay thế ông Abe trên cương vị thủ tướng - Ảnh: REUTERS
Kết quả cuộc bỏ phiếu ngày 14-9 cho thấy ông Suga đã được bầu làm lãnh đạo đảng cầm quyền Dân chủ Tự do (LDP), đồng nghĩa ông sẽ kế nhiệm Thủ tướng Abe Shinzo, người đã từ chức vì lý do sức khỏe.
Giới quan sát không ngạc nhiên với kết quả này, vì ông Suga nổi tiếng là trợ thủ đắc lực của Thủ tướng Abe gần 10 năm qua. Giờ đây, khi ông Abe không thể tiếp tục công việc, một lần nữa người thân tín, cũng là người bạn cần mẫn, Suga sẽ tiếp tục xử lý những vấn đề nước Nhật đang đối mặt.
Đối với những người theo dõi ông Suga lâu nay, những vấn đề đó dù rất khó khăn nhưng không hề xa lạ với chính trị gia 71 tuổi này.
Tấm gương về nghị lực và lối sống
Khi đắc cử thủ tướng lần hai năm 2012 (lần đầu là năm 2007), ông Abe khiến dư luận thán phục trước "CV cực đẹp": cháu của một cựu thủ tướng Nhật, con trai của một cựu ngoại trưởng.
Người bạn của ông Suga chỉ tay vào bức ảnh thời thơ ấu của ông khi còn ở chung với gia đình tại Yuzawa, tỉnh Akita. Gia đình ông Suga không nghèo nhưng cũng không dư dả. Đặc biệt tuyết rơi dày ở khu vực Akita khiến ông Suga rất khó khăn khi đến trường - Ảnh: REUTERS
Nhưng "cạ cứng" của ông Abe 8 năm nay thì không phải "con nhà tông" như vậy. Ông Suga sinh ngày 6-12-1948 trong một gia đình nông dân trồng dâu thuộc khu vực nông nghiệp Akinomiya, tỉnh Akita phía bắc Nhật Bản.
Lên đại học, ông Suga tự trang trải chi phí học tập và sinh hoạt, làm đủ nghề kiếm sống. Khi quyết bước chân vào chính trường, hành trang của ông cũng là con số 0 tròn trĩnh: không mối quan hệ, không kinh nghiệm làm chính trị.
Ấn tượng lớn nhất ông Suga tạo được trong mắt dư luận là nghị lực và lối sống. Tờ Time (Mỹ) dẫn lại chi tiết ông Suga là người nghiện việc, đặc biệt chú trọng chi tiết. Ông cũng nổi tiếng quan tâm đến sức khỏe, không đụng tới bia rượu, mỗi ngày vẫn chống đẩy (hay hít đất) 100 lần. Một người bạn thời thơ ấu của ông Suga còn tiết lộ với tờ Wall Street Journal rằng khi còn trẻ, Suga là một tài năng Sumo!
Có câu chuyện từ đảng LDP kể rằng ông đã đến từng nhà để vận động bầu cử, có ngày đến 300 nhà, để gặp tổng cộng 30.000 người. Tính tới thời điểm cuộc bầu cử năm ấy, ông đã đi mòn hết… 6 đôi giày.
Người hùng thầm lặng
Sự chăm chỉ của ông Suga càng tạo cảm giác cho giới quan sát rằng ông là một con ong thợ trên chính trường. Time nhận xét ông giỏi nghề, là một nhà kỹ trị hơn là mẫu chiến lược gia hay người nổi bật về tầm nhìn.
Nhưng điều này không thay đổi thực tế rằng ông Suga đã đóng vai trò hàng đầu trong việc thúc đẩy Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP, sau này là CPTPP), đặc biệt trong bối cảnh Mỹ rút khỏi hiệp định này dưới thời Tổng thống Donald Trump. Đây chỉ là một trong số rất nhiều công việc mà ông Suga đã "tỏa sáng" ở hậu trường.
Giáo sư nghiên cứu Nhật Bản tại ĐH Temple (Tokyo), ông Jeffrey Kingston, nhận xét ngắn gọn: "Suga là lý do khiến ông Abe nắm quyền lâu đến như vậy".
Ông Masashi Yuri, bạn chung lớp của ông Suga, chỉ tay vào bức ảnh chụp ông Suga (hàng đứng, ngoài cùng bên phải) và đội bóng chày thời niên thiếu. Ông Suga không đủ tiền chơi cho đội bóng chày ở trường đại học, và đã phải làm việc bán thời gian để trang trải chi phí sinh hoạt ở Tokyo, trong đó có giai đoạn làm “shipper rau củ” ở chợ hải sản khổng lồ Tsukiji - Ảnh: REUTERS
Đương đầu thách thức
Với bề dày kinh nghiệm như đã kể, ông Suga dường như đã quen với những thách thức, dù tới đây ông sẽ thay ông Abe chèo lái nước Nhật đang gặp nhiều nhiều vấn đề cấp bách, từ đại dịch COVID-19 cho tới việc làm, đối ngoại...
Cần biết rằng vị trí Chánh văn phòng nội các mà ông Suga đang nắm giữ tương đương với… ba chức vụ và nhiệm vụ trong chính quyền Mỹ: phó tổng thống, giám đốc truyền thông, và chánh văn phòng Nhà Trắng.
Thành công của ông Suga trong việc "cứu" TPP cũng như đàm phán hiệp định thương mại tự do Nhật Bản - Liên minh châu Âu cho thấy việc ông làm lãnh đạo LDP và sắp trở thành thủ tướng Nhật không phải là ăn may hay "một bước lên tiên".
Thử thách đầu tiên của ông Suga sẽ là ra quyết định lập tức đối với cuộc tổng tuyển cử Nhật Bản, dự kiến tổ chức tháng 10-2021. Ông sẽ phải chọn giữa việc tiếp tục làm thủ tướng tạm thời cho tới lúc đó, hay tận dụng sự hỗn loạn hiện nay của các đảng đối lập để tổ chức bầu cử sớm.
Trong lần trao đổi với hãng thông tấn Kyodo ngày 6-9, ông Suga từng khẳng định "chính quyền tiếp theo không nên là một chính quyền lâm thời".
Ông Yoshihide Suga: Từ con trai nông dân đến thủ tướng Nhật TTO - Chánh văn phòng nội các Nhật Bản Yoshihide Suga ngày 14-9 chính thức được bầu làm lãnh đạo đảng cầm quyền Dân chủ Tự do (LDP), đồng nghĩa sẽ kế nhiệm Thủ tướng Shinzo Abe.