Ngày 2/9, TAND Tối cao cho biết đã hoàn thiện dự thảo Quy chế tổ chức phiên tòa, phiên họp trực tuyến để trình Uỷ ban Thường vụ xem xét. Đây là hình thức xét xử không bắt buộc bị cáo, bị hại, đương sự, người tham gia tố tụng khác phải có mặt tập trung tại một phòng xử án nhưng bảo đảm họ theo dõi và tham gia vào cùng một thời điểm.
Tình hình Covid-19 diễn biến phức tạp đã ảnh hưởng tới hoạt động của ngành tòa án. Nhiều vụ án đến hạn nhưng không thể xét xử; một số vụ bị kéo dài thời hạn giải quyết do đương sự, bị cáo đang ở hoặc bị giam trong vùng có dịch... TAND Tối cao cho rằng phiên tòa, phiên họp trực tuyến sẽ giải quyết những việc này, phù hợp với xu thế toàn cầu và cam kết của Việt Nam khi tham gia Hội đồng chánh án Châu Á, ASEAN.
Trước đó, ngày 26/8, tại Phiên họp thứ 13 Ban chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cho rằng việc tổ chức phiên tòa xét xử trực tuyến là tất yếu, cần thiết trong bối cảnh Covid-19 đang đe dọa nghiêm trọng đời sống nhân dân. Chủ tịch nước yêu cầu xét xử trực tuyến phải bảo đảm hiệu quả, bảo mật nhưng không ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, đương sự...
Từ trái qua phải, sơ đồ phiên tòa hình sự và dân sự khi diễn ra thông thường tại toà án. Ảnh: Song Minh
Theo dự thảo quy chế của TAND Tối cao, các phiên tòa, phiên họp trực tuyến phải tuân theo trình tự, thủ tục tố tụng. Dự kiến, ngoài áp dụng với án hình sự có khung hình phạt dưới 15 năm tù với bị cáo đang tạm giam, các vụ dân sự, hành chính tình tiết đơn giản, đương sự có địa chỉ cư trú rõ ràng cũng có thể xét xử trực tuyến.
Các vụ án không xét xử trực tuyến gồm: liên quan tài sản ở nước ngoài; thuộc trường hợp xử kín hoặc những vụ hình sự liên quan nhóm xâm phạm an ninh quốc gia; liên quan chiến đấu, phục vụ chiến đấu của quân đội; nhóm tội chống lại loài người.
TAND Tối cao dự kiến, phiên xử trực tuyến gồm một điểm cầu trung tâm cùng các điểm cầu tham gia nhưng không quá 3 điểm tham gia với vụ án hình sự hoặc không quá 5 điểm với án dân sự, hành chính.
Điểm cầu trung tâm sẽ có mặt HĐXX, kiểm sát viên và có thể có bị hại, đương sự, luật sư, người tham gia tố tụng khác (làm chứng, phiên dịch, giám định...). Các cá nhân, cơ quan, tổ chức được theo dõi tại đây, nếu phiên tòa công khai.
Các điểm cầu tham gia vụ án hình sự sẽ bao gồm bị cáo, người bào chữa, cảnh sát của nơi giam giữ. Trong án dân sự, hành chính, điểm cầu tham gia sẽ do đương sự lựa chọn và có thành phần gồm đương sự, luật sư. Người tham gia bào chữa, bảo vệ được quyền trao đổi trực tuyến với bị cáo, bị hại, đương sự nhưng phải được chủ tọa đồng ý.
Một phiên tòa mở đầu tháng 9 tại TAND tỉnh Vĩnh Phúc. Ảnh: TAND tỉnh Vĩnh Phúc
Khi tham gia tố tụng trực tuyến, đương sự có thể đưa thêm chứng cứ bằng cách sao chụp, gửi cho HĐXX hoặc chủ tọa. Riêng bị cáo phải nhờ cảnh sát nơi giam giữ sao chụp, gửi hộ và tòa án sẽ xác định tư cách của cảnh sát này là người tham gia tố tụng khác.
Phiên họp trực tuyến phải được ghi âm, ghi hình dạng dữ liệu điện tử. Nếu mất kết nối khi diễn ra, chủ tọa phải cho tạm dừng làm việc và quyết định lần tiếp theo sẽ xét xử trực tuyến hay thông thường.
Song Minh
Xem thêm: lmth.0560534-91-divoc-gnort-neyut-curt-ux-tex-es-aot-neihp-ueihn/ten.sserpxenv