Thế giới này gồm nhiều loại người, với nhiều mức độ nhận thức và trí tuệ khác nhau. Hầu hết mọi người sẽ luôn đề cao suy nghĩ của bản thân và tự cho mình là người thông minh nhất. Rất khó để chúng ta có đánh giá chính xác về trí thông minh của mỗi người. Tuy vậy, liệu có phải suy nghĩ của mỗi cá nhân đều thông minh và sáng suốt không?

Trí thông minh là tài sản quý giá và nó đặc biệt quan trọng đối với sự nghiệp của chúng ta. Một trí óc thông minh và nhanh nhẹn sẽ giúp ích rất nhiều cho công việc cũng như cuộc sống của bạn. Tuy nhiên, những người kém thông minh thường có những thói quen khá ngu ngốc. Trong một số trường hợp, nó còn mang đến những hậu quả nghiêm trọng cho bản thân họ.

Theo nghiên cứu từ các chuyên gia, người thông minh và người ngu ngốc sẽ có 5 điểm khác biệt cơ bản như sau:

1. Kẻ ngốc nghếch luôn đổ lỗi cho người khác vì những sai lầm của mình.

Đây là một hành động rất tồi tệ và thiếu chuyên nghiệp! Những người thông minh chắc chắn sẽ không bao giờ làm như vậy. Nếu bạn luôn cố gắng che đậy những sai lầm của mình với người khác, bạn chỉ chứng minh cho mọi người thấy mình là một kẻ thiếu năng lực.

Những kẻ ngốc nghếch thường không thích chịu trách nhiệm cho những sai lầm của mình. Họ luôn cho rằng bản thân mình là đúng và thoải mái đổ lỗi cho người khác để trốn tránh trách nhiệm.

Travis Bradberry, tác giả của cuốn sách "Trí tuệ cảm xúc 2.0" đã đưa ra quan điểm rất rõ ràng về hành động này: "Việc đổ lỗi cho người khác thực sự là một hành động tồi tệ. Hãy sống có trách nhiệm! Nếu bạn đang đảm nhiệm vai trò nào, dù nhỏ đến đâu, thì khi có bất cứ lỗi sai nào, hãy chịu trách nhiệm về nó".

Ông khuyên mọi người rằng: "Giây phút bạn chỉ tay đổ lỗi cho người khác, mọi người sẽ bắt đầu coi bạn là một kẻ vô trách nhiệm và hèn nhát".

Ai cũng có sai lầm! Tuy nhiên, những người thông minh biết rằng, mỗi sai lầm sẽ cho họ cơ hội để học hỏi, và làm tốt hơn trong những lần sau.

Một nghiên cứu về lĩnh vực thần kinh học, được thực hiện bởi Jason S. Moser, thuộc Đại học Bang Michigan đã chỉ ra rằng: "Bộ não của những người thông minh thực sự có những phản ứng rất khác biệt với sai lầm mà họ đã mắc phải".

2. Kẻ ngốc nghếch luôn cho rằng mình đúng.

Trong tình huống xảy ra xung đột, những người thông minh sẽ dễ dàng đồng cảm và thấu hiểu đối phương. Họ có thể tích hợp các lập luận vào chuỗi suy nghĩ của mình, bình tĩnh xem xét, và điều chỉnh lại ý kiến sao cho hợp tình hợp lý. Dấu hiệu của những người thông minh là khả năng nhìn nhận và đánh giá mọi việc theo chiều hướng tích cực. Họ có tư duy cởi mở đối với thông tin mới và những sự thay đổi khác có thể phát sinh.

Ngược lại, những người kém thông minh sẽ tiếp tục tranh luận và không chịu thay đổi suy nghĩ của mình, không cần biết việc đó đúng hay sai. Họ cũng không quan tâm đối phương có thông minh, giỏi giang hơn họ hay không. Họ luôn luôn đúng! Sự đánh giá bản thân quá cao được gọi là hiệu ứng Dunning-Kruger. Chính sự thiên lệch về nhận thức đã khiến những người kém năng lực đánh giá quá cao kỹ năng của bản thân, và đánh giá thấp năng lực của người khác.

Thuật ngữ này được đặt ra vào năm 1999, trong ấn phẩm của David Dunning và Justin Kruger. Từ những nghiên cứu trước đây, các nhà nghiên cứu đã có nhận xét rằng, trong các hoạt động như đọc hiểu, chơi cờ vua hoặc lái xe ô tô,... sự thiếu hiểu biết thường có tác động mạnh mẽ hơn kiến thức mà một người có được. Nó khiến mọi người trở nên tự tin hơn vào bản thân.

Tại Đại học Cornell, người ta đã tiến hành nhiều cuộc thử nghiệm về hiệu ứng này. Kết quả cho thấy những người kém năng lực không chỉ đánh giá quá cao kỹ năng của bản thân, họ còn không thể nhìn nhận được khi nào kỹ năng của người khác vượt trội hơn mình.

Dunning viết: "Bạn sẽ không thể tự nhìn nhận được rằng, mình là một người thiếu năng lực. Thứ bạn cần để có một hành động chính xác là những kỹ năng giúp bạn nhận định được cái gì đúng, cái gì sai".

Tất nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc những người thông minh sẽ luôn nghĩ mọi người khác đều đúng. Họ sẽ chăm chú lắng nghe và cân nhắc mọi lý lẽ trước khi đưa ra quyết định của mình.

3. Người kém thông minh phản ứng với những xung đột bằng sự tức giận và hung hăng.

Ngay cả những người thông minh nhất đôi khi cũng có thể nổi giận. Nhưng đối với những người kém thông minh, đây là phản ứng đầu tiên mỗi khi họ gặp mâu thuẫn. Khi cảm thấy không kiểm soát được tình huống theo ý muốn, họ có xu hướng tức giận và hành động hung hăng để bảo vệ ý kiến của mình.

Các nhà nghiên cứu của Đại học Michigan đã thực hiện một nghiên cứu trong 22 năm với 600 người tham gia, bao gồm các bậc phụ huynh và con cái của họ. Kết quả là, mức độ hung hăng trong hành vi tỷ lệ thuận với chỉ số IQ thấp kém.

Các nhà nghiên cứu đã ghi chép lại trong tài liệu như sau: "Khi trí thông minh của con người càng thấp, việc tiếp thu những phản ứng gây xung đột sẽ càng dễ xảy ra, ở độ tuổi càng trẻ. Những hành vi hung hăng này sẽ khiến việc phát triển trí tuệ càng trở nên khó khăn hơn."

4. Kẻ ngốc nghếch thường không quan tâm đến suy nghĩ và mong muốn của người khác.

Những người thông minh rất dễ đồng cảm và chia sẻ với những người xung quanh, giúp họ dễ dàng nắm được quan điểm của mọi người.

Russel James làm việc tại trường Đại học Công nghệ Texas đã thực hiện một nghiên cứu với hàng ngàn người Mỹ. Ông phát hiện ra rằng, những người có chỉ số IQ cao thường có xu hướng cho đi mà không mong nhận lại bất cứ điều gì. Một người thông minh sẽ dễ nắm rõ nhu cầu của người khác và luôn sẵn sàng giúp đỡ họ bất cứ khi nào có thể.

Những người có khả năng nhận thức cao thường hiểu và đáp ứng nhu cầu của người khác tốt hơn. Ngược lại, những người kém thông minh lại rất khó hiểu được người khác cần gì và nghĩ gì. Do đó, họ sẽ không dễ đồng cảm được với người khác. Ngoài ra, họ cũng khó lòng làm việc gì cho ai đó mà không nhận lại bất cứ thứ gì.

Mọi người đều có lúc sẽ trở nên ích kỷ. Đó là chuyện rất bình thường của con người. Điều quan trọng là chúng ta phải giữ được sự cân bằng giữa nhu cầu theo đuổi mục tiêu của bản thân và nhu cầu chính đáng của mọi người xung quanh.

5. Những người ngốc nghếch nghĩ rằng họ giỏi hơn tất cả những người khác.

Những người thông minh luôn cố gắng động viên và giúp đỡ người khác. Họ không sợ bản thân bị lu mờ. Họ đủ thông minh để đánh giá đúng năng lực của bản thân và luôn khiêm tốn.

Ngược lại, những kẻ ngốc nghếch thường nói xấu người khác để tôn vinh bản thân mình hơn. Họ tin rằng bản thân vượt trội hơn mọi người và luôn phán xét người khác. Họ luôn cảm thấy mình thông minh hơn mọi người.

Trong một nghiên cứu, được công bố bởi tạp chí "Khoa học Tâm lý" tại Canada, hai nhà khoa học của Đại học Brock, tỉnh Ontario, đã phát hiện ra rằng: "Những người có chỉ số IQ thấp thường có xu hướng ủng hộ các hình phạt khắc nghiệt hơn, kỳ thị đồng tính và phân biệt chủng tộc hơn."

Nhiều nhà sinh vật học tin rằng, khả năng hợp tác của con người là công cụ hàng đầu cho sự phát triển. Dấu hiệu quan trọng nhất của một người thông minh chính là khả năng hợp tác, làm việc hiệu quả với mọi người.

Mai Phương