Hiện nay tổ chức bộ máy hải quan thực hiện theo 3 cấp, bố trí đều khắp các tỉnh, thành phố, bên dưới Tổng cục Hải quan là 33 Cục Hải quan cấp tỉnh, thành phố. Dự kiến, trong 10 năm tới, hải quan cấp tỉnh, thành phố sẽ được thay thế bằng hải quan cấp vùng...

Bộ Tài chính vừa gửi lấy ý kiến các bộ, ngành về Dự thảo Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn 2021-2030 trước khi trình Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt.

Dự thảo chiến lược đặt ra mục tiêu xây dựng tổ chức bộ máy Hải quan 3 cấp (gồm cấp tổng cục, vùng và chi cục). Điều này nhằm tinh gọn, giảm đầu mối trung gian, không chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, đảm bảo hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Theo đánh giá của Bộ Tài chính, hiện tổ chức bộ máy hải quan theo 3 cấp, bố trí đều khắp các tỉnh, thành phố, bên dưới Tổng cục Hải quan là 33 Cục Hải quan cấp tỉnh, thành phố. Cách tổ chức này đã bộc lộ 1 số hạn chế, tồn tại về bố trí nhân lực.

Cũng do tính chất quản lý hành chính, nhiều Cục Hải quan bị ảnh hưởng và điều chỉnh về chính sách quản lý, mục tiêu của tỉnh, thành phố nơi có trụ sở. Điều này dẫn đến khó khăn trong công tác quản lý, điều hành thống nhất từ Tổng cục.

Một số chức năng, nhiệm vụ chồng lấn giữa Cục và Tổng cục, Cục và Chi cục, còn một số bộ phận trung gian, chưa sử dụng nguồn nhân lực hiệu quả khi thực hiện hải quan điện tử; các hoạt động nghiệp vụ trong thông quan do nhiều đơn vị vụ, cục quản lý dẫn đến phát sinh yêu cầu quản lý trong quá trình thông quan.

Từ những bất cập nêu trên, Bộ Tài chính dự kiến đề xuất tổ chức hoạt động mỗi Hải quan vùng chỉ 1 địa chỉ tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ hải quan. Việc kiểm tra thực tế, giám sát hàng hoá, giám sát sản xuất và gia công hàng hoá của doanh nghiệp do chi cục hải quan cửa khẩu, hoặc chi cục hải quan địa bàn nơi doanh nghiệp có cơ sở sản xuất thực hiện…

Cùng với đó, kiện toàn bộ máy làm công tác kiểm định hải quan để triển khai mô hình kiểm tra chuyên ngành với hàng hoá xuất nhập khẩu theo hướng cơ quan hải quan là đấu mối thực hiện. Thay vì như hiện nay, hầu hết kiểm tra chuyên ngành với hàng hoá do các bộ quản lý ngành thực hiện.

Ngoài ra, chiến lược cũng đặt mục tiêu tới năm 2025 cơ bản hoàn thành hải quan số, 90% hồ sơ công việc tại tổng cục xử lý trên môi trường mạng, 80% hoạt động kiểm tra hải quan thực hiện trên môi trường số; tất cả thủ tục hành chính cấp phép, kiểm tra chuyên ngành hàng hoá xuất nhập khẩu, quá cảnh thực hiện qua cơ chế một cửa quốc gia; quản lý nợ thuế hoàn toàn qua phương thức điện tử…

Tới năm 2030, tất cả chứng từ thuộc hồ sơ hải quan được chuyển sang điện tử, tiến tới số hoá; tất cả cảng, cửa khẩu hải quan quốc tế trọng điểm được triển khai hệ thống giám sát hàng hoá tự động; tất cả hàng hoá rủi ro chở bằng container được giám sát hải quan bằng phương tiện kỹ thuật hiện đại; mức độ hài lòng của doanh nghiệp với thủ tục hải quan đạt 95% trở lên...