Các kệ hàng giấy vệ sinh trống không. Một con tàu khổng lồ nặng 200.000 tấn chắn ngang kênh đào Suez, chặn dòng hàng 9,6 tỷ USD mỗi ngày. Nhiều cảng biển ở Trung Quốc tê liệt. Tờ Bloomberg nhận định, dường như không một ngày nào trôi qua mà không có báo cáo về việc một chuỗi cung ứng bị ảnh hưởng bởi đại dịch. Điều này đã hủy hoại "Hệ thống sản xuất tức thời" (JIT) - một chiến lược quản lí sắp xếp các đơn hàng nguyên liệu thô từ các nhà cung cấp một cách trực tiếp với lịch trình sản xuất.

Các công ty thì lúng túng không biết cách ứng phó ra sao và kết quả là một vài đơn vị buộc phải tiến hành những biện pháp chưa từng có. Walmart và Home Depot đang phải thuê bao trọn gói tàu chở hàng để tránh tình trạng thiếu hàng hóa khi mà các kỳ nghỉ lễ cuối năm đang tới rất gần. Chưa kể đến việc, các chuyên gia đều nhận định rằng những rắc rối về vấn đề cảng biển sẽ không sớm kết thúc.

Giữa lúc bối rối như vậy, các công ty bắt đầu hướng sự chú ý vào lực lượng lao động có chuyên môn về chuỗi cung ứng - nghề vốn không được quan tâm nhiều cho tới khi đại dịch xảy ra. Việc này cũng khiến nhiều trường kinh doanh phải điều chỉnh chương trình giảng dạy về chuyên môn chuỗi cung ứng để đảm bảo rằng thế hệ những nhà quản lý chuỗi cung ứng tiếp theo có sự chuẩn bị tốt nhất cho các khủng hoảng trong tương lai.

"Suốt nhiều năm, chúng tôi luôn xem nhẹ mảng logistic. Tuy nhiên, đại dịch đã buộc chúng tôi phải suy nghĩ lại", Skrikant Datar - Hiệu trưởng Trường kinh doanh Harvard nói.

Hitendra Chaturvedi, một giáo sư về quản lý chuỗi cung ứng tại Trường Kinh doanh W.P. Carey của Đại học Bang Arizona cho biết: Việc giảng dạy và các lý thuyết về chuỗi cung ứng đã phát triển cứng nhắc và không được thực hành trong thế giới thực. "Sau nhiều năm giảng dạy mà không có bất kỳ khủng hoảng nào, các khóa học của chúng tôi đã trở nên kém linh hoạt hơn".

Để đối phó với những cuộc khủng hoảng, các trường kinh doanh hiện đang nhấn mạnh vào những thứ như giảm thiểu rủi ro, phân tích dữ liệu và đo đạc lại sản xuất — đồng thời tạo ra không gian để khám phá các chủ đề vô hình hơn như đạo đức, truyền thông và tính bền vững. Trường kinh doanh Smeal sẽ bổ sung một khóa học thạc sĩ về quản lý rủi ro chuỗi cung ứng vào năm tới, với các bài học được rút ra từ kinh nghiệm đại dịch của các công ty bao gồm Hershey và Dell Technologies. Khóa học sẽ được tính vào chương trình chứng chỉ mới trong quản lý rủi ro cũng đang diễn ra. Trường kinh doanh W.P. Carey cũng có kế hoạch cung cấp chứng chỉ về lĩnh vực nghiên cứu khả năng phục hồi chuỗi cung ứng.

Kevin Linderman, chủ tịch Khoa Hệ thống Thông tin và Chuỗi Cung ứng của Smeal cho biết sau sự việc tàu chở hàng Ever Given mắc kẹt ở kênh đào Suez vào tháng 3, gây chấn động thương mại toàn cầu, nhiều sinh viên hơn đã chú ý tới ngành học về chuỗi cung ứng. Năm học này, hơn 400 sinh viên tốt nghiệp trong chương trình đại học của Smeal đã tuyên bố ý định học chuyên ngành quản lý chuỗi cung ứng, tăng so với khoảng 270 người vào năm trước.

Alok Baveja, giáo sư tại Trường Kinh doanh Rutgers nói. Khi tốt nghiệp, các sinh viên sẽ có rất nhiều lựa chọn: 50 công ty có kế hoạch tham dự hội chợ nghề nghiệp chuỗi cung ứng tại Georgia Tech vào tháng 9 - bao gồm cả những tên tuổi như Honda, Honeywell và Procter & Gamble.

Những sinh viên theo đuổi các bằng cấp về chuỗi cung ứng vào mùa thu này chắc chắn sẽ hiểu rõ về những hạn chế của "Hệ thống sản xuất tức thời", vốn đã trở nên phổ biến trong những năm 1990.

Hyun-Soo Ahn, giáo sư tại Trường Kinh doanh Ross thuộc Đại học Michigan cho biết Covid-19 đã chỉ ra những điểm yếu của "Hệ thống sản xuất tức thời", vốn thường nhấn mạnh đến việc giảm chi phí. Con lắc hiện đang chuyển dịch theo hướng khác: Tại Walmart - công ty nổi tiếng tập trung vào lợi nhuận, hàng tồn kho ở Mỹ đã tăng 20% ​​trong quý trước vì họ không muốn tình trạng thiếu sản phẩm đến vào dịp Giáng sinh. Tuy nhiên, các nhà máy đóng cửa, tắc nghẽn cảng và tình trạng thiếu xe tải đã gây ra sự hỗn loạn hơn cho các chuỗi cung ứng vốn đã quá tải, làm tăng giá hàng tạp hóa và gây nguy hiểm cho việc phân phối hàng triệu món quà cho những ngày lễ.

Các cuộc thảo luận trong lớp học tại Penn State và các chuyên gia chuỗi cung ứng khác giờ đây sẽ đi sâu vào những mặt trái của việc tập trung nguồn cung ứng quá nhiều từ Trung Quốc hoặc bất kỳ quốc gia nào. Đồng thời họ cũng khám phá vai trò mà các công nghệ mới như máy học và trí tuệ nhân tạo có thể đóng trong các quyết định sản xuất và kiểm kê.

Điều cần thiết bây giờ làm làm sao khiến những công ty hàng đầu nhận thức được rằng, logistics không chỉ là một khoản chi phí — nó thực sự có thể tạo ra giá trị khi được thực hiện tốt, theo chuyên gia Jarrod Goentzel của MIT. Các giám đốc điều hành cấp cao như Tim Cook của Apple và Mary Barra của General Motors đều có thời gian điều hành chuỗi cung ứng phức tạp trước khi họ được bổ nhiệm nắm giữ chức vụ cao như hiện tại.

"Bất kể công ty nào nói rằng họ đều đã hiểu rõ chuỗi cung ứng của mình đều là nói dối. Đã đến lúc các lao động chuyên nghiệp trong lĩnh vực này phải lên tiếng. Thế kỷ 20 là thế kỷ của tài chính. Còn thế kỷ 21 này có lẽ dành cho chuỗi cung ứng", theo Goentzel. Anh này tin rằng người làm nghề chuỗi cung ứng cuối cùng sẽ được chứng nhận như kế toán viên.

Nguồn: Bloomberg Businessweek

Vân Đàm