Mặc dù Amazon gặt hái được thành công lớn trong lĩnh vực thương mại điện tử nhưng lại không phải là doanh nghiệp tiên phong trong ngành này. Một số doanh nghiệp đã cố gắng "đi đầu" trước Amazon, nhưng đều thất bại.

Nếu thương mại điện tử là một hiện tượng mới mang tính cách mạng mạnh mẽ, tại sao những công ty đầu tiên đầu tư vào ngành này lại thất bại?

Sau cuộc trò chuyện với doanh nhân Jason Olim, tôi đã biết được câu trả lời. Năm 1994, Jason thành lập một công ty và đặt tên là CDNow. Khi công ty này thành công trên thị trường thương mại điện tử và được định giá hơn một tỷ USD, Amazon thậm chí còn chưa thành lập.

Ý tưởng kinh doanh đầu tiên của CDNow trên sàn thương mại điện tử là giỏ hàng trực tuyến. Trước khi Jason và cộng sự tạo ra nó, thực sự khái niệm giỏ hàng trực tuyến chưa hề tồn tại.

Tất nhiên bạn có thể chưa bao giờ nghe về CDNow nhưng chắc hẳn đã nghe tới cái tên Amazon từ trước.

Vậy điều gì đã xảy ra?

Tại sao một doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực thương mại điện tử lại gặp thất bại, trong khi một doanh nghiệp xuất hiện sau lại vươn lên trở thành một trong những doanh nghiệp lớn và thành công nhất lịch sử?

Hãy cùng tìm hiểu về câu trả lời để giúp doanh nghiệp của bạn tránh những sai lầm tương tự.

CDNow từng thống trị ngành thương mại điện tử

Đúng như tên gọi, CDNow là một doanh nghiệp bán đĩa CD trực tuyến. Chắc hẳn khi nghe tên sản phẩm bạn đã hiểu lý do tại sao doanh nghiệp này không phát triển như Amazon.

Trong thời đại phát triển như hiện nay, ít ai còn nghe đĩa CD. Tuy nhiên, đừng quên rằng Amazon cũng bắt đầu từ việc bán sách.

Nói cách khác, có vẻ như Jeff Bezos không bắt đầu kinh doanh từ những sản phẩm phù hợp với thời kỳ kỹ thuật số.

Cả Jeff Bezos và Jason Olim đều bắt đầu từ việc bán hàng trên trang web với những sản phẩm tương tự nhau.

Thực tế, thời gian đầu CDNow cũng khá phổ biến. Công ty này ra mắt trước Amazon và theo Jason thì trong những năm đầu tiên, CDNow đạt tốc độ tăng trưởng theo cấp số nhân.

"Chúng tôi không gặp khó khăn trong việc thu hút khách hàng... Sau hai năm kinh doanh, chúng tôi kiếm được khoảng 2 triệu USD. Đến năm thứ ba, doanh thu của chúng tôi vượt qua 6 triệu USD. Công ty vẫn đang trên đà phát triển".

Ban đầu công ty chỉ có hai nhân viên là Jason và người đồng sáng lập. Sau vài năm, số lượng nhân viên đã tăng lên hơn 500 người, doanh thu lên đến hàng trăm triệu USD và có thêm nhiều trụ sở trên thế giới. Nắm bắt cơ hội phát triển, CDNow mua gói quảng cáo trực tuyến đầu tiên, tạo ra giỏ hàng trực tuyến và chương trình tiếp thị liên kết...

Hiện nay, hầu hết chúng ta đều có cơ hội tiếp cận Amazon, nhưng CDNow mới là doanh nghiệp đầu tiên khiến ngành thương mại điện tử phát triển.

Thật không may cho Jason khi CDNow không thể duy trì vị trí dẫn đầu của mình.

Lý do mà CDNow thất bại

Theo Jason, lý do mà CDNow không thành công như Amazon hiện nay rất đơn giản:

"Tôi đã không nhìn ra những tiềm năng mà mình có".

Và điều đó chính xác. Ông ấy đã có một ý tưởng tuyệt vời nhưng lại lỡ nó. Nếu ông ấy có thể bán được đĩa CD thì cũng có thể bán được rất nhiều thứ liên quan đến âm nhạc.

Jason cho biết "Ý tưởng về một cửa hàng âm nhạc khá mới lạ nhưng tôi không đánh giá cao nó vào thời điểm đó… lẽ ra chúng tôi nên kinh doanh về âm nhạc và nhiều thứ khác nữa".

Jason cho rằng mình thất bại trước Amazon bởi vì ông không nhận ra sự thay đổi lớn của thị trường nói chung và ngành thương mại điện tử nói riêng.

Mặc dù lời giải thích này nghe có vẻ quá đơn giản so với sự thất bại của một công ty có giá trị hàng nghìn tỷ USD. Nhưng như bạn đã thấy, một trong những lý do lớn nhất khiến doanh nghiệp thất bại là quá tập trung vào những điều họ đang làm mà không tìm hiểu sự thay đổi của thị trường.

Khi bạn là người "đi đầu", giống như cách Jason đưa CDNow tiến vào một ngành công nghiệp hoàn toàn mới. Chắc chắn đó là vị trí được nhiều người ao ước nhưng cũng mang tới nhiều khó khăn. Bởi vì chưa ai từng trải qua và sẽ chia sẻ kinh nghiệm cho những điều bạn sắp làm.

Chắc chắn đó là một vị trí được nhòm ngó nhưng cũng rất khó khăn bởi vì chưa có ai từng bước qua con đường này cả.

Bất lợi của người đi đầu

Hầu hết các doanh nhân không nhận ra thách thức mà Jason phải đối mặt. Khai thác một thị trường mới rất khó khăn nhưng nhiều người lại nghĩ rằng đó là điều dễ dàng. Họ gọi nó là "lợi thế của người đi đầu".

Tuy nhiên, câu chuyện của CDNow đã nhắc nhở chúng ta, đi đầu chưa hẳn có lợi thế mà nó là một điều hoàn toàn khác:

"Tôi không nghĩ rằng đi đầu là một lợi thế vì nó buộc chúng ta phải giải quyết những vấn đề mới mỗi ngày và đôi khi còn bị tấn công từ phía sau. Theo sau người khác sẽ đơn giản hơn rất nhiều".

Nếu doanh nghiệp của bạn tìm ra một thị trường mới và đang phát triển nhanh chóng, bạn sẽ gặp khó khăn khi phải tự giải quyết mọi vấn đề. Thật khó để làm được điều đó, và thực tế rất nhiều công ty đi đầu đã bị "giết chết".

Ngay phía sau công ty dẫn đầu thị trường là những công ty nhìn thấy được lợi ích và cũng muốn xâu xé miếng mồi béo bở đó. Bằng cách đi theo và học hỏi những sai lầm mà công ty đi đầu mắc phải, họ chờ đợi cơ hội vượt qua khi ông lớn này đã kiệt sức.

Nói cách khác, điều này giống như một cuộc đua xe. Những tay đua giành chiến thắng hiếm khi dẫn trước trong toàn bộ trận đấu. Thay vào đó, họ luôn áp sát những người dẫn đầu để tránh lực ma sát của không khí. Cuối cùng, lực cản khiến người dẫn đầu chậm lại và đó là thời điểm người theo sau vượt lên phía trước.

Nếu bạn đang trong giai đoạn khởi nghiệp, bạn nên cân nhắc sử dụng chiến thuật tương tự. Nếu một thị trường mới xuất hiện, đừng cố gắng trở thành người dẫn đầu mà hãy theo sau họ.

Trong một vài năm, hãy theo sát những người dẫn đầu và chờ đợi một thời điểm hoàn hảo để chạy nước rút. Hãy kiên nhẫn chờ đợi rồi thành công sẽ đến. Đó chính xác là cách để Bezos và Amazon trở nên thành công như ngày hôm nay.

Sau 5 năm dẫn đầu thị trường thương mại điện tử, CDNow chính thức bị Amazon đánh bại. Và Amazon vẫn tiếp tục thành công cho đến nay...

Mai Phương