Thời gian gần đây, thị trường chứng khoán liên tục chứng kiến nhiều cổ phiếu nhỏ, doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ, thậm chí thuộc diện cảnh báo hoặc kiểm soát, sắp bị hủy niêm yết nhưng giá cổ phiếu vẫn tăng phi mã.

Mặt bằng lãi suất thấp khi dịch COVID-19 bùng phát khiến dòng tiền tìm đến thị trường chứng khoán.

Theo thống kê của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán, lũy kế cả năm 2020, có 393.659 tài khoản giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư trong nước được mở mới, trong đó, nhà đầu tư cá nhân chiếm tới 392.527 tài khoản (99,7%), cao nhất trong 20 năm trở lại.

Con số này tiếp tục tăng. Lũy kế 8 tháng đầu năm, nhà đầu tư trong nước mở mới 842.405 tài khoản chứng khoán, lớn hơn tổng số tài khoản mở mới trong 3 năm 2018; 2019 và 2020 cộng lại (tổng 3 năm đạt 837.345 tài khoản). Tính tới cuối tháng 8, tổng số tài khoản chứng khoán nhà đầu tư trong nước hiện đạt gần 3,6 triệu, tương đương khoảng 3,8% dân số.

Kết quả kinh doanh bất thường, giá cổ phiếu tăng phi thường

Theo Ban Kinh tế vĩ mô và Dự báo, Viện Chiến lược và Chính sách tài chính, sự tham gia mạnh mẽ của nhà đầu tư cá nhân tuy đã đóng góp tích cực vào sự phục hồi và tăng trưởng của thị trường chứng khoán nhưng cũng tiềm ẩn những biến động khó lường. Bởi lẽ, đây là nhóm nhà đầu tư thiếu kiến thức và kinh nghiệm đầu tư với tâm lý dễ dao động. Đặc biệt, thời gian gần đây xuất hiện tình trạng một số doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ, bị tác động nặng nề bởi dịch bệnh nhưng giá cổ phiếu vẫn tăng mạnh. Chẳng hạn, cổ phiếu RGC của Công ty Cổ phần đầu tư PV - Inconess đã nhảy vọt với mức tăng hơn 700% trong vòng khoảng 3 tháng đầu năm 2021 (từ 3.200 đồng vào đầu năm lên gần 25.000 đồng vào đầu tháng 4.2021) trong khi doanh nghiệp này thua lỗ 2 năm liên tiếp và mức lỗ năm 2020 gần 14 tỉ đồng.

Hay như cổ phiếu RIC của Công ty cổ phần Quốc tế Hoàng Gia đã tăng từ mốc 5.130 đồng/cổ phiếu lên 46.150 đồng/cổ phiếu, tương đương mức tăng khoảng 900% chỉ trong 2 tháng đầu năm 2021 dù doanh nghiệp lỗ lũy kế lên đến cả trăm tỉ. Tại thời điểm đầu tháng 9, cổ phiếu RIC đã rơi xuống vùng giá 23.000 đồng/cổ phiếu nhưng vẫn tăng đáng kể so với mức 5.130 đồng hồi đầu năm.

Một hiện tượng mới trên sàn là cổ phiếu TGG và BII với hàng chục phiên tím trần liên tiếp từ đầu tháng 9. Trong khi đó, cổ phiếu BII (Louis Land) đang thuộc diện cảnh báo. Báo cáo tài chính sau soát xét 6 tháng đầu năm của công ty này cũng bị kiểm toán nhấn mạnh loạt vấn đề, lợi nhuận bốc hơi 27% so với báo cáo tài chính tự lập. Cũng thuộc “họ” Louis còn có cổ phiếu TGG (Louis Capital)  đã tăng từ mức giá chưa tới 1.200 đồng/cổ phiếu hồi đầu năm lên 52.800 đồng chốt phiên 14.9. Trong khi đó, TGG vẫn đang thuộc diện kiểm soát.

Cổ phiếu có P/E cao hơn 30 lần có thể bị làm giá

Gần đây, thanh khoản trên thị trường liên tục được duy trì ở mức cao. Trong đó, dòng tiền của nhà đầu tư cá nhân đóng vai trò rất lớn trên thị trường.

Trong bối cảnh nhà đầu tư nước ngoài liên tục bán ra mặc dù P/E hiện nay của thị trường tương đối hấp dẫn, đây là một điều đáng lưu ý.

Theo chuyên gia tài chính ngân hàng - TS Nguyễn Trí Hiếu, mặc dù vai trò của nhà đầu tư nước ngoài đang dần giảm nhẹ do dòng vốn nội vươn lên mạnh mẽ nhưng khối ngoại vẫn có thể là chỉ báo khả tín vì họ là nhà đầu tư chuyên nghiệp, có công cụ quan sát, phân tích tình hình tốt. Điều này là trái ngược hẳn với các nhà đầu tư trong nước khi chủ yếu là nhà đầu tư cá nhân chứ không phải tổ chức, nhóm này còn mang tính "phong trào", chạy theo số đông và chưa hẳn đã mang lại sự tích cực cho thị trường.

Trong bối cảnh khủng hoảng dịch bệnh toàn cầu, kinh tế trong nước còn chưa phục hồi như hiện nay, TS Nguyễn Trí Hiếu khuyến nghị các nhà đầu tư cá nhân khi chọn cổ phiếu phải theo dõi tất cả các chỉ số sinh lời, dòng tiền của doanh nghiệp phát hành trong nhiều năm. Đặc biệt, phải xem kỹ P/E. Nếu P/E cao hơn 30 lần thì đó là các cổ phiếu có thể đã bị làm giá.

Trong khi đó, ông Huỳnh Anh Tuấn, Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Đông Á khuyến nghị nhà đầu tư nên thận trọng trước sự tăng quá nóng của những cổ phiếu nhỏ mang tính chất đầu cơ cao, dòng tiền vào nhanh và ra cũng rất nhanh.