Đại sứ Pháp tại Úc, ông Jean-Pierre Thebault hôm 18-9 cho rằng chính quyền Canberra đã mắc phải sai lầm ngoại giao “cực kỳ lớn” vì hủy bỏ đơn đặt hàng tàu ngầm Pháp sau khi tham gia liên minh quân sự mới với Mỹ và Anh, hãng tin Reuters cho hay.
Năm 2016, Úc ký với Tập đoàn Naval (Pháp) thỏa thuận để phát triển một hạm đội tàu ngầm. Tuy nhiên, chỉ một ngày sau khi liên minh quân sự Mỹ - Anh - Úc (liên minh AUKUS) được công bố, Canberra hôm 16-9 đã hủy bỏ hợp đồng trên. Thay vì chờ tàu ngầm thông thường từ Pháp, Úc sẽ được hai đồng minh hỗ trợ công nghệ đóng ít nhất tám tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.
“Đây là một sai lầm cực kỳ lớn, một cách xử lý rất, rất tệ của đối tác - bởi vì đó không phải là một hợp đồng, đó là một quan hệ đối tác đáng ra phải dựa trên sự tin tưởng, hiểu biết lẫn nhau và chân thành” - ông Thebault phát biểu trước khi rời Úc theo quyết định triệu hồi của Bộ Ngoại giao Pháp.
Đại sứ Pháp tại Úc, ông Jean-Pierre Thebault ra sân bay rời Canberra, về Paris theo lệnh của Bộ Ngoại giao Pháp. Ảnh: AP
Trước đó, trong một phản hồi cho đài SBS, ông Thebault nhấn mạnh rằng hợp đồng mua tàu ngầm - lúc ký kết có giá trị 40 tỉ USD (910.860 tỉ đồng) - “không phải là về việc bán salad hoặc khoai tây” mà thỏa thuận này thể hiện “mối quan hệ của sự tin tưởng ở cấp độ cao nhất” giữa Paris và Canberra.
Bình luận về phản ứng gay gắt của Paris, người phát ngôn cho Ngoại trưởng Úc Marise Payne nói rằng Canberra “hiểu cho sự thất vọng sâu sắc của Pháp”, song lưu ý rằng quyết định của Úc dựa trên những lợi ích quốc gia rõ ràng và đã được Canberra thể hiện trong lập trường của mình.
Căng thẳng ngoại giao hiện tại đã đẩy quan hệ Pháp-Úc xuống mức thấp nhất kể từ năm 1995, khi Pháp quyết định nối lại chương trình thử nghiệm hạt nhân ở nam Thái Bình Dương. Lúc đó, Úc là bên đã triệu hồi đại sứ về nước.
Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian hôm 16-9 đã gọi sự hình thành AUKUS là một “cú đâm sau lưng” Paris. Không chỉ triệu hồi ông Thebault, Pháp còn lệnh cho Đại sứ Pháp tại Mỹ, ông Philippe Etienne về nước để tham vấn về cách Paris phản ứng với AUKUS.
Ngày 18-9, phát biểu trong một chương trình của kênh France 2, ông Le Drian mô tả tình trạng hiện tại là một “cuộc khủng hoảng” trong quan hệ giữa Pháp với Mỹ và Úc.
“Đã có một sự hành xử hai mặt, khinh thường và dối trá. Bạn không thể chơi theo cách đó trong một liên minh” - ông Le Drian nói.
Bình luận về quyết định của Pháp, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price tái khẳng định Pháp là một “đồng minh quan trọng” và cho biết Mỹ sẽ nỗ lực giải quyết các bất đồng giữa hai bên. 