Theo tờ Diplomat, đại dịch Covid-19 đang khiến nền kinh tế Trung Quốc một lần nữa phải đối mặt với nguy cơ vỡ nợ. Chỉ trong nửa đầu năm 2021, nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới đã có 25 tập đoàn vỡ nợ với tổng trị giá các khoản tín dụng lên đến 10 tỷ USD, con số cao kỷ lục.

Số liệu này đã làm bất ngờ các nhà đầu tư khi trước đây chính phủ thường cứu trợ những doanh nghiệp lớn nhằm tránh một cuộc sụp đổ hàng loạt. Bởi vậy khi nhiều công ty quốc doanh như Yongcheng Coal, Huachen Automotive, Tsinghua Unigroup... bị nhà nước cho phá sản năm 2020, các chuyên gia đã lo lắng về khả năng bị cho vỡ nợ hàng loạt của các ông lớn.

Thế nhưng, mọi chuyện đã không diễn ra như dự đoán với trường hợp của quỹ Huarong Asset Management, một trong 4 quỹ đầu tư quốc doanh.

Vào tháng 4/2021, quỹ Huarong bất ngờ tuyên bố hoãn công khai báo cáo tài chính thường niên và phải mất 4 tháng sau đó họ mới tiết lộ. Kết quả cho thấy lợi nhuận của Huarong đã giảm tới 90% do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và nguy cơ phá sản đang cận kề.

Tưởng chừng như Huarong sẽ trở thành một Lehman Brother thứ 2 ở Trung Quốc khi vỡ nợ và gây ra khủng hoảng toàn diện thì chính phủ Trung Quốc ra tay, trái ngược với động thái mặc kệ doanh nghiệp phá sản trong nửa đầu năm.

Sau nhiều tháng bàn bạc, một khoản cứu trợ của Citic Group cùng các nhà đầu tư quốc doanh với tổng trị giá 7,7 tỷ USD đã được tung ra. Như vậy kể từ làn sóng vỡ nợ năm 2020, đây là lần đầu tiên một tập đoàn lớn được nhà nước cứu trợ, qua đó minh chứng cho câu chuyện "quá lớn để thất bại" (Too Big To Fail).

Câu chuyện Evergrande

Giờ đây khi Huarong đã được cứu, các nhà đầu tư bắt đầu hướng sự chú ý của mình vào Evergrande với khối nợ lên đến hơn 300 tỷ USD. Doanh nghiệp này được coi là công ty bất động sản lớn nhất nhì cả nước và là tập đoàn có số nợ lớn nhất trong ngành trên thế giới.

Trong thời kỳ thị trường bùng nổ, Evergrande đã vay nợ vô tội vạ để phát triển hàng loạt dự án cả trong và ngoài ngành bất động sản. Thế nhưng đại dịch Covid-19 đã khiến tiến độ dự án chững lại trong khi thị trường cũng chịu ảnh hưởng nặng, qua đó tác động đến khả năng thanh khoản của Evergrande.

Các khoản nợ đáo hạn dồn dập đã khiến Evergrande phải cầu cứu chính phủ. Đáp lại, chính quyền Bắc Kinh đã yêu cầu tập đoàn này bán bớt tài sản cũng như cho phép đàm phán giãn nợ.

Thật không may, Evergrande lại không phải là Huarong. Báo cáo tài chính thường niên năm 2020 của công ty này cho thấy họ có hơn 52 tỷ USD nợ đáo hạn trong vòng 1 năm, còn doanh số bán nhà cũng vô cùng thấp, chỉ chiếm 4% tổng doanh số cả nước trong mùa dịch.

Ngoài ra, dù muốn bán bớt tài sản để trả nợ nhưng các nhà đầu tư lại không chịu mua ngay nhằm chờ đợi xuống giá thấp hơn nữa trong bối cảnh Evergrande đang rất cần tiền.

Tình hình hiện nay khá căng thẳng khi trong vụ Huarong, tổng số nợ chỉ vào khoảng 238 tỷ USD, thấp hơn 300 tỷ USD của Evergrande. Thêm nữa nếu chính quyền Bắc Kinh chấp nhận cứu trợ như với vụ của Huarong thì đây sẽ là hành động hủy hoại quyết tâm giảm nợ, siết chặt quản lý tài chính mà Trung Quốc đã mất công xây dựng năm vừa qua.

Hàng triệu người mất nhà

Để làm dịu tình hình, Evergrande đã bán lại 800 dự án chung cư trên toàn quốc của họ cho hãng khác để lấy tiền trả nợ. Theo tờ Diplomat, động thái này sẽ khiến 1,2 triệu người Trung Quốc phải chờ đợi thêm để lấy nhà, hoặc thậm chí là sẽ chẳng bao giờ đợi được vì dự án bị đình trệ.

Tệ hơn, việc các nhà cung ứng bị nợ thanh toán cũng khiến vô số người mất việc làm nếu Evergrande phá sản.

Trong khi đó, số liệu của tờ Economist cho thấy khoảng ¾ tài sản của các hộ gia đình Trung Quốc gắn vào bất động sản và chính quyền Bắc Kinh không dễ gì để chúng bị đổ vỡ hàng loạt.

Việc Evergrande phá sản sẽ khiến giá nhà đi xuống, làm giảm tài sản và qua đó ảnh hưởng đến cả thị trường tiêu dùng lẫn đầu tư.

Cho đến thời điểm hiện tại, hiện vẫn chưa rõ vụ việc Evergrande sẽ được giải quyết như thế nào nhưng tờ Diplomat khẳng định Trung Quốc sẽ không để vụ việc này ảnh hưởng quá nặng đến nền kinh tế, nhất là khi họ đang phải đối mặt với tình hình dịch bệnh.

Băng Tâm