Tình trạng thiếu điện nghiêm trọng ở quốc gia xuất khẩu lớn nhất thế giới không chỉ ảnh hưởng đến đà tăng trưởng của chính họ. Ngoài ra, điều này còn tác động trực tiếp lên chuỗi cung ứng, có thể cản bước nền kinh tế toàn cầu vốn đang chật vật để hồi phục sau đại dịch.

Có thể nói, cuộc khủng hoảng diễn ra ở thời điểm không thể tồi tệ hơn, khi các ngành vận chuyển vốn đã phải đối mặt với chuỗi cung ứng bị tắc nghẽn trong dịp lễ cuối năm. Hơn nữa, nó còn đến ngay khi bắt đầu mùa thu hoạch ở Trung Quốc đã bắt đầu, làm dấy lên mối lo ngại về giá các loại hàng hóa sẽ tăng cao hơn.

Louis Kujis - nhà kinh tế cấp cao khu vực châu Á tại Oxford Economics, cho biết: "Nếu tình trạng thiếu điện và cắt giảm sản lượng tiếp tục diễn ra, điều này có thể trở thành một yếu tố khác gây áp lực cho nguồn cung toàn cầu, đặc biệt là nếu bắt đầu ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất các sản phẩm xuất khẩu."

Tăng trưởng giảm tốc

Các nhà kinh tế đã cảnh báo về tình trạng tăng trưởng chậm hơn ở Trung Quốc. Một chỉ số của Citigroup cho thấy các nhà xuất khẩu hàng hóa và sản phẩm chế tạo đặc biệt có nguy cơ đối diện nhiều rủi ro khi nền kinh tế Trung Quốc có nguy cơ đang suy yếu.

Các quốc gia và khu vực láng giềng như Hàn Quốc và Đài Loan cũng rất nhạy cảm, những nhà xuất khẩu kim loại như Australia và Chile cũng vậy. Ngoài ra, các đối tác thương mại quan trọng như Đức cũng chịu ảnh hưởng phần nào.

Đối với người tiêu dùng, câu hỏi đặt ra là liệu các nhà sản xuất có sẵn sàng chịu mức phí cao hơn hay sẽ chuyển cho khách hàng?

Craig Botham - nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Pantheon Macoreconomics, cho hay: "Tình trạng này giống như một cú sốc lạm phát kèm suy thoái khác cho hoạt động sản xuất, không chỉ là ở Trung Quốc mà còn cả thế giới. Việc tăng giá đang diễn ra ở quy mô khá rộng. Đây là hệ quả của việc vai trò của Trung Quốc là trọng yếu trong chuỗi cung ứng toàn cầu."

Bắc Kinh đã nỗ lực tìm nguồn cung điện khi tìm cách ổn định tình hình. Ảnh hưởng đối với nền kinh tế toàn cầu sẽ phụ thuộc vào việc những nỗ lực đó sẽ có hiệu quả sớm như thế nào. Hiện tại, nhiều nhà máy Trung Quốc đã giảm sản lượng trước kỳ nghỉ "Tuần lễ vàng" trong tuần vừa qua. Các nhà kinh tế đang theo dõi chặt chẽ liệu tình trạng thiếu điện có quay trở lại sau kì nghỉ hay không.

Tuy nhiên, một số ngành đã và đang chịu áp lực lớn, điều này cũng có thể nhanh chóng lan sang các lĩnh vực khác.

Giấy

Hoạt động sản xuất thùng các tông và vật liệu đóng gói vốn đã gặp nhiều khó khăn do nhu cầu tăng vọt trong thời kỳ đại dịch. Hiện tại, việc hoạt động sản xuất tạm ngừng ở Trung Quốc đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản lượng.

Do đó, theo Rabobank, nguồn cung có thể giảm từ 10-15% trong tháng 9 và tháng 10. Điều này sẽ gây thêm căng thẳng cho các doanh nghiệp vốn đã phải gánh chịu tình trạng thiếu hụt giấy trên toàn cầu.

Thực phẩm

Chuỗi cung ứng thực phẩm cũng gặp rủi ro khi cuộc khủng hoảng năng lượng khiến nhà sản xuất nông nghiệp lớn nhất thế giới gặp khó khăn trong mùa thu hoạch. Giá lương thực toàn cầu đã tăng lên mức cao nhất trong thập kỷ và làm trầm trọng thêm mối lo ngại rằng tình hình còn tồi tệ hơn, khi Trung Quốc gặp gián đoạn trong việc xử lý các loại cây trồng từ ngô, đậu tương cho đến lạc và bông.

Trong những tuần gần đây, một số nhà máy đã buộc phải đóng cửa hoặc giảm sản lượng để tiết kiệm điện, chẳng hạn như các nhà máy chế biến đậu tương - được dùng để sản xuất bộ cho thức ăn gia súc hay dầu để nấu ăn.

Trong khi đó, giá phân bón - một trong những nguyên liệu quan trọng nhất của ngành nông nghiệp, đang tăng chóng mặt. Nông dân càng gặp khó khi đang phải chống chọi với áp lực vì chi phí gia tăng.

Các nhà phân tích của Rabobank cho biết, ngành công nghiệp chế biến sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn so với lĩnh vực sản xuất hàng chủ lực như thịt và lúa, gạo. Trong lĩnh vực đồ làm từ sữa, tình trạng cắt điện luân phiên có thể làm gián đoạn hoạt động của các máy vắt sữa. Các nhà cung cấp thịt lợn sẽ phải đối mặt với áp lực từ việc số lượng kho lạnh bị thiếu hụt.

Vải

Bên ngoài Trung Quốc, những người chăn nuôi cừu ở Australia đang chuẩn bị tinh thần cho kịch bản nhu cầu sụt giảm. Họ tìm cách bán vải ở các cuộc đấu giá. Ngành này chịu ảnh hưởng lớn khi các nhà máy ở Trung Quốc giảm sản lượng tới 40% do cắt điện luân phiên vào tuần trước.

Công nghệ

Lĩnh vực công nghệ cũng có thể chịu cú sốc lớn, vì Trung Quốc là cơ sở sản xuất lớn nhất thế giới đối với các thiết bị từ iPhone cho đến máy chơi game và là trung tâm chính của hoạt động đóng gói chất bán dẫn, được sử dụng trong ô tô và các thiết bị.

Cơ sở tại Trung Quốc của một số công ty đã phải tạm ngừng hoạt động để tuân thủ quy định hạn chế sử dụng điện của địa phương. Petragon - đối tác quan trọng của Apple, hồi tháng trước cho biết họ bắt đầu áp dụng các biện pháp tiết kiệm năng lượng. Trong khi đó, ASE Technology - công ty cung cấp dịch vụ đóng gói và kiểm tra chip lớn nhất thế giới, đã tạm dừng sản xuất trong vài ngày.

Tác động lĩnh vực công nghệ cho đến nay vẫn chưa quá rộng lớn bởi hiện tại là thời gian Trung Quốc đang ở trong kỳ nghỉ lễ kéo dài 1 tuần. Nếu cuộc khủng hoảng năng lượng trở nên tồi tệ hơn, sản lượng trước mùa mua sắm cuối năm sẽ bị ảnh hưởng trầm trọng.

Các gã khổng lồ trong ngành gồm Dell Technologies và Sony đều không thể chịu thêm một cú sốc về nguồn cung khác, sau khi đại dịch gây ra tình trạng thiếu chip trên toàn cầu.

Các nhà sản xuất ô tô

Bất kỳ một thông tin tiêu cực nào đối với thị trường bán dẫn được đưa ra tiếp theo cũng sẽ khiến các nhà sản xuất ô tô phải đau đầu. Phần lớn, ngành này cho đến nay vẫn chưa bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng điện.

Tuy nhiên, một số nhà sản xuất vẫn gặp gián đoạn đáng kể. Toyota - sản xuất hơn 1 triệu xe mỗi năm tại Trung Quốc, có các nhà máy ở Thiên Tân và Quảng Châu, cho biết một số hoạt động của họ đã bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu điện.

Vu Lam